مصرف بی رویه انرژی در جهان مصداق دیگری از اهلاک حرث
مصرف روزانه نفت در جهان در سال 2003 روزانه حدود 80 میلیون و در سال 2012 حدود 90 میلیون بشکه (5/12 درصد افزایش مصرف طی 10 سال) و مصرف گاز طبیعی در سال 2003 حدود 2595 و در سال 2012 حدود 3314 میلیارد متر مکعب (27 درصد افزایش مصرف طی 10 سال) گزارش شده است. مصرف ذغال سنگ در سال 2010 معادل 2610 و در سال 2012 معادل 3730 میلیون تن نفت خام بوده است (42 درصد افزایش مصرف طی 10 سال) (1). پیش بینی می گردد نفت جهان طی 40 سال و گاز طی160 سال به اتمام می رسد و تمدن کنونی ظرف یک تا دو قرن همه ی مایملک بشر را بر باد داده است. آیا این ضربه مهلک به کره زمین مصداق اکمل اهلاک حرث و نسل نیست؟ (2).
آمار نگران کننده در این خصوص بسیار است و آنچه نگران کننده تر به نظر می رسد این است که این آمار روزبه روز در حال افزایش است و چشم اندازی نیز وجود ندارد که برنامه ریزان دنیای کنونی بخواهند ساختار جهان را به گونه ای طراحی کنند که این نگرانی از بین برود. جدول (1) برخی از این آمارها را برای سال 2014 میلادی نشان می دهد.
جدول 1_ آمار روزانه و سالیانه نگران کننده در سال 2014 (3)
آمارموضوع
10973299کویر زایی سال 2014 (هکتار)
4800000جنگل های از دست رفته سال 2014 (هکتار)
6440000زمین های زراعی از بین رفته به دلیل فرسایش سال 2014 (هکتار)
32000000000دی اکسید کربن متصاعد شده در هوا سال 2014 (تن)
8954558مواد شیمیایی سمی رهاشده در طبیعت در سال 2014 (تن)
88872331افراد دچار سوء تغذیه جهان در حال حاضر
1600517681افراد دارای اضافه وزن جهان در حال حاضر
533505894افراد دچار چاقی جهان در حال حاضر
24097مرگ ومیر ناشی از گرسنگی امروز
374978438هزینه درمان بیماری های ناشی از چاقی در آمریکا برای امروز (دلار آمریکا)
148958452هزینه کم کردن وزن در آمریکا برای امروز (دلار آمریکا)
717537530717537530افراد بدون دسترسی به آب آشامیدنی سالم
38413755سقط جنین سال 2014
36762402افراد مبتلا به ایدز
1537127مرگ ومیر ناشی از ایدز سال 2014
7509716مرگ ومیر ناشی از سرطان امسال
11927141276سیگار های مصرف شده امروز
4571006مرگ ومیر ناشی از استعمال سیگار سال 2014
2286945مرگ ومیر ناشی از مصرف الکل سال 2014
980531خودکشی های سال 2014
365795848337هزینه صرف شده برای مواد مخدر سال 2014 (دلار آمریکا)
1234316تلفات ناشی از تصادفات جاده ای سال 2014
یکی دیگر از دلایلی که می توان برای معرفی بخشی از تمدن کنونی به عنوان مصداق کامل مایه ی اهلاک حرث و نسل معرفی کرد، برپا کردن جنگ های جهانی و جنگ های منطقه ای و طراحی جنگ و فساد بین مسلمانان و غیر مسلمانان است. طراحی و پشتیبانی گروه های آدم کش و تروریست در اقصی نقاط جهان برای ایجاد تفرقه، فساد و کشتار مسلمان و غیرمسلمان مصداق اکمل اهلاک حرث و نسل است.
آمار نگران کننده هلاکت انسان
جنگ جهانی اول که در سال های 1914 تا 1918 اتفاق افتاد با 17 میلیون آمار کشته شدگان و 357 میلیارد دلار هزینه در مکان دوم بزرگ ترین جنگ های معاصر دنیاست. جنگ جهانی دوم، جنگی فراگیر بین 1939 تا 1945 بود. جنگ جهانی دوم، بزرگ ترین و مرگبارترین جنگ تاریخ بشری است. در طول چهار سال، بین 50 تا 85 میلیون انسان جان خود را از دست دادند و هزینه های جنگ در حدود 4100 میلیارد دلار برآورد می شود.
شکل 1_ افزایش تروریسم در جهان پدیده شوم طراحی شده توسط سرویس های جاسوسی
جنگ ویتنام با هزینه بالغ بر 788 میلیارد دلار و بین 800000 الی 1140000 نفر کشته، در مکان بعدی جنگ های با بیشترین آمار تلفات قرار دارد. جنگ دو کره که در سال 1950 آغاز گردید در طول سه سال باعث کشته شدن 2/1 میلیون نفر شد و هزینه جنگ بالغ بر 364 میلیارد دلار بود.
یکی دیگر از جنگ های مرگبار دوران معاصر جنگ تحمیلی علیه کشورمان بود که در طی سال های 1359 الی 1367 در حدود یک میلیون نفر جان باختند. حمله اتحاد جماهیر
شوروی به خاک افغانستان در بین سال های 1979 تا 1989 نیز باعث کشته شدن حدود 850000 غیر نظامی افغان و 108000 نیروی نظامی از طرف های درگیر شد و هزینه های جنگ بالغ بر 106 میلیارد دلار برآورد شده است.
یکی از پرهزینه ترین جنگ های دوران معاصر، حمله آمریکا به دو کشور افغانستان و عراق، به منظور مبارزه با تروریسم است. در طی چندین سال مداخله نظامی آمریکا در خاک این دو کشور در حدود 300000 الی 350000 نفر کشته شدند و هزینه های جنگ به رقم نجومی 3400 میلیارد دلار رسیده است.
جنگ داخلی سوریه که هم اکنون نیز آتش آن گریبان گیر مردم این کشور است نیز یکی دیگر از جنگ های بزرگ عصر حاضر است که تاکنون در حدود 200000 کشته بر جای گذاشته و هزینه های جنگ بالغ بر 25 میلیارد دلار بوده است (4).
شکل 2_ فتنه در سوریه
آمار تلفات جنگ های سنتی هرگز به میزان آمار تلفات جنگ های مدرن نمی رسد. در جنگ های مدرن، علاوه بر تلفات انسانی بسیار زیاد، حیوانات، گیاهان، محیط زیست و شهرها هم آسیب های جدّی پیدا می کنند. به عنوان مثال، وقتی در سال های پایانی جنگ جهانی دوم، بمب اتمی آمریکا در هیروشیما انداخته شد، علاوه بر این که تمامی ساکنین این شهر کشته و مجروح شدند، حیوانات، گیاهان و ساختمان ها نیز آسیب دیدند و حتی از این هم فراتر، تا 300 سال پس از این فاجعه، کودکانی که از آسیب دیدگان در این فاجعه متولد می شوند نیز دارای نقص عضو و اختلال روانی خواهند بود. این در حالی است که این جنایت بزرگ علیه بشریت، تنها در ظرف زمانیِ چند دقیقه صورت گرفته است.
اگر پلوتونیوم در هوای یک شهر پراکنده گردد، وسعتی معادل 60 کیلومتر را به مدت 100 هزار سال آلوده خواهد ساخت. سلاح های کشتار جمعی تا قرن بیستم، بیشتر، دشمنان نظامی را هدف قرار می دادند؛ اما در این قرن، به تدریج تکنولوژی تسلیحاتی به سویی رفت که کل جمعیت دشمن، اعم از نظامی و غیرنظامی را هدف قرار داده است. سلاح های شیمیایی و بیولوژیکی دقیقاً این هدف را دنبال می کنند که یورش نظامی نه صرفاً علیه یک ارتش، بلکه علیه کل یک جامعه باید صورت بگیرد. به عنوان مثال می توان به نمونه های ذیل اشاره کرد:
در طول جنگ ویتنام از سال 1961 تا 1970، ارتش آمریکا بیش از 19 میلیون گالن از ماده ای سمّی به نام AGENT ORANGE را بر مزارع ویتنام فروریخت تا مخفیگاه های ویت کنگ ها را نابود کند. این سمّ مهلک، نه فقط گیاهان و منابع غذایی روستاییان را از میان می برد، بلکه اثر مسموم کننده درازمدتی بر آب ها و ماهی ها باقی گذاشت.
سلاح های شیمیایی مانند «گاز خردل» که به محض برخورد با پوست و به ویژه استنشاق، سبب سوختگی های عمیق می شود در جنگ هایی مانند ایتالیا علیه اتیوپی (1936-1935) ژاپن علیه چین (1942-1935) و عراق علیه ایران (1988-1980) برای کشتن غیرنظامیان به کار گرفته شدند. بمب های آتش زای ناپالم، به صورت گسترده ای به وسیله ارتش های آمریکا در ویتنام، شوروی در افغانستان و صرب در کرواسی علیه مردم غیرنظامی به کار رفتند.
آخرین ثمره تحولات تکنولوژیکی، سلاح بیولوژیکی است. این سلاح ها هولناک ترین ابزارهای کشتارجمعی هستند که به رغم ممنوعیت های متعدد آن ها در کنوانسیون های جهانی، از سوی قدرت های بزرگ به ویژه آمریکا و همچنین دیکتاتوری های کوچک نظامی، در کشورهای درحال توسعه تولید و انبار می شوند. در میان این سلاح ها می توان بمب های میکروبی یا ویروسی (سیاه زخم، طاعون و...) و همچنین ویروس های مصنوعی را یافت که به کمک مهندسی ژنتیک ساخته شده اند و مبارزه با آن ها جز برای سازندگانشان ممکن نیست جنگ های فضایی، رباتی، شیمیایی، هسته ای، اطلاعاتی، فرهنگی و بیولوژیک روش های جدیدی است که تمدن فعلی برای هلاکت بشر ابداع کرده و در حال گسترش آن است.
هلاکت در متون دینی:
رسول خدا(ص) در خطاب به امام علی(ع) سه چیز را عامل هلاکت انسان ها عنوان می کنند، که اگر این سه چیز جسم انسان را نابود نکند به طور یقین حیات طیبه انسانی را نابود می کند.
حضرت رسول(ص) می فرمایند که یکی از این سه چیز هوای نفسی است که اطاعت شود یا همان« هوی المطبع» است که در اینجا منظور حضرت رسول(ص) به طور کلی هوای نفس نبوده بلکه ایشان هوای نفسی را عامل هلاکت انسان می دانند که از آن اطاعت شود و اگر از هوای نفس اطاعت نشود تأثیری بر حیات طیبه انسانی ندارد.
دومین عامل هلاکت انسان را طبق رهنمود حضرت رسول(ص) بخلی عنوان کرد که از آن اطاعت شود بخلی کشنده است که از آن اطاعت شود.
بخل مطاع به این علت عامل هلاک انسان می شود که مانع انجام کارهای خیری مانند انفاق و پرداخت خمس و زکات شده و انسان را از انجام دستورات الهی باز می دارد.
سومین علت به خود بالیدن را دیگر عامل هلاکت انسان عنوان کرد، گفت: خود برتر بینی و به خود بالیدن و اعمال خود را بزرگ دیدن سومین عامل هلاکت انسان است همانطور که در مورد فرعون به این شکل بود و عجب و خودبرتر بینی او را هلاک کرد و او ادعای خدایی کرده و«أناَ رَبُّکُمْ الأعْلی» را بر زبان خود جاری می ساخت.
قارون از جمله کسانی است که بخل مطاع او را هلاک کرد و با وجود اینکه کلیدهای خزان خود را در گنجینه های زیادی نگه داری می کرد به خاطر بخل حاضر نشد در دوران قحطی به مردم کمک کند.
بلعم باعورا را نیز هوی المطبع یا همان نفس اطاعت شده هلاک کرد و موجب شد که او از یک عالم مستجاب دعوه به یک انسان گمراه تبدیل شود.
براساس آنچه که بیان شد انسان برای رهایی از خطر هلاکت و نابودی باید از این سه چیز پرهیز کند و اگر از این سه چیز پرهیز نکند سرنوشتی مانند فرعون، قارون و بلعم باعورا دامن گیر او خواهد شد؛ به همین دلیل باید در همه امور اطاعت از خداوند را مسیر راه خود قرار داده و سعی کنیم که از هوای نفس و امیال حیوانی و شهوانی که ما را از صراط مستقیم دور می کند پر هیز کنیم زیرا اگر کسی از صراط مستقیم دور شود به یقین در صراط شیطانی قرار خواهد گرفت.
حضرت علی (ع) دنیا را مانند یک فرد خطاب می کند و خطاب به او می گوید از من دور باش من به دنبال تو نیستم و خودم را از چنگالها تو رها کرده ام، من خودم را از دام ها تو جسته ام و به دام تو نمی افتم. تو اعمال مختلفی داشته ای که اگر تو یک شخص بودی من تو را محاکمه می کردم و حد الهی را بر تو جاری می ساختم.
88- و من خطبة له (عليه السلام) و فيها بيان للأسباب التي تهلك الناس :
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يَقْصِمْ جَبَّارِي دَهْرٍ قَطُّ إِلَّا بَعْدَ تَمْهِيلٍ وَ رَخَاءٍ وَ لَمْ يَجْبُرْ عَظْمَ أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ إِلَّا بَعْدَ أَزْلٍ وَ بَلَاءٍ وَ فِي دُونِ مَا اسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ عَتْبٍ وَ مَا اسْتَدْبَرْتُمْ مِنْ خَطْبٍ مُعْتَبَرٌ وَ مَا كُلُّ ذِي قَلْبٍ بِلَبِيبٍ وَ لَا كُلُّ ذِي سَمْعٍ بِسَمِيعٍ وَ لَا كُلُّ نَاظِرٍ بِبَصِيرٍ فَيَا عَجَباً وَ مَا لِيَ لَا أَعْجَبُ مِنْ خَطَإِ هَذِهِ الْفِرَقِ عَلَى اخْتِلَافِ حُجَجِهَا فِي دِينِهَا لَا يَقْتَصُّونَ أَثَرَ نَبِيٍّ وَ لَا يَقْتَدُونَ بِعَمَلِ وَصِيٍّ وَ لَا يُؤْمِنُونَ بِغَيْبٍ وَ لَا يَعِفُّونَ عَنْ عَيْبٍ يَعْمَلُونَ فِي الشُّبُهَاتِ وَ يَسِيرُونَ فِي الشَّهَوَاتِ الْمَعْرُوفُ فِيهِمْ مَا عَرَفُوا وَ الْمُنْكَرُ عِنْدَهُمْ مَا أَنْكَرُوا مَفْزَعُهُمْ فِي الْمُعْضِلَاتِ إِلَى أَنْفُسِهِمْ وَ تَعْوِيلُهُمْ فِي الْمُهِمَّاتِ عَلَى آرَائِهِمْ كَأَنَّ كُلَّ امْرِئٍ مِنْهُمْ إِمَامُ نَفْسِهِ قَدْ أَخَذَ مِنْهَا فِيمَا يَرَى بِعُرًى ثِقَاتٍ وَ أَسْبَابٍ مُحْكَمَاتٍ .
(به نقل برخى از شارحان، اين خطبه در سال 36.هجرى پس از قتل عثمان در مدينه ايراد شد)
پس از ستايش پروردگار، خدا هرگز جبّاران دنيا را در هم نشكسته مگر پس از آن كه مهلت هاى لازم و نعمت هاى فراوان بخشيد، و هرگز استخوان شكسته ملّتى را باز سازى نفرمود مگر پس از آزمايش ها و تحمّل مشكلات. مردم در سختى هايى كه با آن روبرو هستيد و مشكلاتى كه پشت سر گذارديد، درس هاى عبرت فراوان وجود دارد. نه هر كه صاحب قلبى است خردمند است، و نه هر دارنده گوشى شنواست، و نه هر دارنده چشمى بيناست. در شگفتم، چرا در شگفت نباشم از خطاى گروه هاى پراكنده با دلايل مختلف كه هر يك در مذهب خود دارند نه گام بر جاى گام پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) مى نهند، و نه از رفتار جانشين او پيروى مى كنند، نه به غيب ايمان مى آورند و نه خود را از عيب بر كنار مى دارند، به شبهات عمل مى كنند و در گرداب شهوات غوطه ورند، نيكى در نظرشان همان است كه مى پندارند، و زشتى ها همان است كه آنها منكرند. در حل مشكلات به خود پناه مى برند، و در مبهمات تنها به رأى خود تكيه مى كنند، گويا هر كدام، امام و راهبر خويش مى باشند كه به دستگيره هاى مطمئن و اسباب محكمى كه خود باور دارند چنگ مى زنند.
طبق خطبه ۸۸ نهج البلاغه با عنوان عوامل هلاکت انسان ها، امام علیه السلام به سراغ این حقیقت مى رود که عذابهاى الهى ناگهانى نیست، بلکه خداوند به جبّاران و ستمکاران و امّت هاى فاسد و مفسد، مدّتها مهلت مى دهد و در مجازات آنها عجله نمى کند، شاید به خود آیند و توبه کنند و به سوى حق بازگردند.
به تعبیر دیگر: مجازات هاى الهى هرگز جنبه انتقام جویى ندارد، بلکه هدف از آن، تعلیم و تربیت و عبرت است؛ ولى متأسّفانه گوش شنوا و چشم بینا که حق را بشنود و صحنه هاى عبرت آموز را درست بنگرد، تا مایه بیدارى دلها شود، بسیار کم است.
عوامل هلاکت انسان در بیان امام حسن عسکری(علیه السلام)
یکی از این عوامل مهم که علاوه بر هلاکت آدمی در آن دنیا، ممکن است باعث هلاکت انسان در این دنیا هم بشود، حب ریاست و جاه طلبی و نیز عدم رازداری است
برحذر از ریاست طلبی
در حدیث امام حسن عسکری (علیه السلام) آمده است که می فرمایند: «آن كه را به راست و چپ رود واگذار! به راستى چوپان، گوسفندانش را به كمتر تلاشى گِرد آوَرَد. مبادا اسرار را فاش كرده و سخن پراكنى كنى و در پى ریاست باشى، زیرا این دو، آدمى را به هلاكت مى‌كشانند.» [5]
سبک شمردن گناهان نیز می تواند سبب هلاکت (اخروی و حتی دنیوی) آدمی شود که باز در حدیث دیگری امام (علیه السلام) به آن اشاره می کند؛ ما دراین مقاله به بررسی این عوامل می پردازیم.
خداوند در آیه ای از سوره انفال می فرماید: «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ كُلٌّ كانُوا ظالِمینَ[انفال/54] [شیوهى مشركان] مانند شیوه ى فرعونیان و كسانى است كه قبل از ایشان بودهاند كه آیات پروردگارشان را تكذیب كردند، پس ما آنان را به خاطر گناهانشان هلاك كردیم و فرعونیان را غرق ساختیم و همگى ستمگر بودند.» [6]
امام حسن عسکری (علیه السلام) ریاست طلبی و فاش کردن اسرار را از عوامل هلاکت انسان می داند؛ کسانی که گناهانشان را کوچک جلوه می دهند و آن را «فقط یک گناه کوچک و یک اشتباه ناچیز» و این حرفها می دانند، امکان غوطه ور شدن در گناهان و هلاک شدن اخروی آنها بالاست؛ زیرا بفرمایش امام حسن عسکری (علیه السلام) وارد شدن شرک بخدا (بی اعتنایی بدستورات خدا) در قلب آدمی، مانند راه رفتن مورچه بر روپوش سیاه است (و بلکه خفیف تر)
امام حسین (ع) میفرمایند:«أَهْلَکَ النّاسَ إثْنانِ: خَوْفُ الْفَقْرِ وَ طَلَبُ الْفَخْرِ.»
«دو چیز مردم را هلاک و بیچاره کرده است؛ یکی ترس از این که مبادا در آینده فقیر و نیازمند دیگران شوند و دیگری فخر کردن و مباهات بر دیگران است.»7
حضرت باب‌الحوائج، امام کاظم(ع):
وجود مقدّس حضرت باب‌الحوائج، موسی‌بن‌جعفر، امام کاظم(علیه الصّلوة و السّلام) فرمودند: «ثَلَاثٌ مُوبِقَاتٌ نَکْثُ الصَّفْقَةِ وَ تَرْکُ السُّنَّةِ وَ فِرَاقُ الْجَمَاعَة»[5] سه چیز است که مایه هلاکت می‌شود:پیمان‌شکنی، ترک سنت و دوری از جماعت مؤمنین سه عامل هلاکت انسان هستند.(8)
پی نوشت:
1- آمارنامه. 1391. تولید و مصرف انرژیهای اولیه در جهان. فصل 17. انتشارات شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران.
2- آمارنامه. 1391. تولید و مصرف انرژیهای اولیه در جهان. فصل 17. انتشارات شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران.
3- .www.worldometers.info/fa.
4- نودا، سایت اینترنتی. 1393. دنیا از دریچه تصویر. http://noda.ir.
5 -بحار الأنوار (ط - بیروت) ، مجلسی (وفات 1110)، سال چاپ: 1403ق، ج75، ص 371
6- ترجمه برزی، ص184
7-(بحارالانوار، جلد 75، صفحه 54، حدیث 96)
8-المحاسن، ج: 1، ص: 220
منابع:
https://news.amfm.ir/1396/01/22/
man.com/article/
https://article.tebyan.net/346480
http://farsi.balaghah.net/content
https://www.hawzahnews.com/news/408723
https://defapress.ir/fa/news/309041
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/08/19/188919
