مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
🌼 پرسش:
ببخشيد در نمازم نميدانم حساس شدم يا چيز ديگر بعضي مو قعها به دلم ميچسبد ولي بعضي نه يعني طوري ميشوم که قلبم اين نماز را قبول نمکند مشکل اساسي من با قلبم است خيلي اذيت ميشوم خيلي پرس و جو کردم در نهايت جوابشان اين شد که نمازت را يه بار بخوان و تمام اين کار را کردم ولي حالم خوب نميشود برايم سوال است چطور ميشود انسان بعضي موقعها متواند با حضور قلب بخواند و بعضي موفعها نا نزديک اذان استرس ميگيرم ايا نمازم به دلم خواهد نسشت يا نه ان وعده ي که نمازم را خوب ميخوانم سر حالم و شاد ولي ان وعده که نمازم را نمتوانم خوب بخوانم کلافه بيقرار ميشوم انکار قلبم در تلاطم است و ميخواد به ان نقطه برسد تا ارام شود وچون بعضي موقعها حس لذت بخش برايم دست نمدهد هي نمازم را تکرار ميکنم ولي رفته رفته چندين بار تکرار ميکنم ولي بدتر ميشوم در تلاش ميشوم تا ان لذت را دست پيدا کنم ولي بد و بدتر همراه استرس سر نماز اصلا لذت نماز را از دست ميدهم شما راهکاري برايم نشان دهيد تا از اين شرايط نجات پيدا کنم
همه جور راهکار استفاده کردم بارها با خدا حرف زده ام به خدا گفته من فقط تو را ميخواهم همين الان که دارم مينويسم فکر نماز صبح هستم من چه کنم هي به خودم دلداري ميدهم خدا با اين شرايط با اين استرس ايا نمازت را قبول خواهد کرد
🌸☘️☘️☘️☘️☘️🌸
🌼 پاسخ:
با سلام و عرض ادب
پرسشگر محترم، حساسیت زیاد نسبت به انجام وظیفه خصوصا نماز بسیار ارزشمند می باشد اما اگر از حد بگذر موجب وسواس فکری خواهد شد .
اینکه فکر می کنید که مثلا از نماز لذت نمی برید ویا حال خوشی در نماز ندارید ، این حالت، خوب نیست ، وشما را به «وسواس» می اندازد ،(و این وسواس به نوعی از وسوسه و حربه های شیطان است تا شما را به بهانه اینکه از نماز لذت نمی برید از نماز دور کند و خدا ناکرده بعد از مدتی نماز خواندن را ترک نمایید چنانکه )
دوست گرامی، برای دور شدن از«وسواس » ورسیدن به نماز با توجه ،بهتراست که به موارد زیر توجه بشود:
۱- حال خوب همین است که انسان بندگی وعبادت خالصانه به درگاه خدا داشته باشدوآن راباحضور قلب وصفای باطن انجام دهد،
۲- یکى از شاگردان علامه طباطبایى(ره) از نداشتن خشوع در نماز و عدم حضور قلب رنج مى برد. به خدمت علامه(ره) رسید و راهکارى خواست. ایشان نخست از پاسخ خوددارى کردند، پس از چند بار اصرار، ایشان فرمودند: «شما نمى توانى!» شاگرد گفت: آقا شما بفرمایید حداقل اگر کسى پرسید به او بگویم.علامه(ره) فرمودند: «فکر در نماز دنباله افکار شبانه روز است. کسى که صبح تا ظهر به یاد خدا نبوده نمى تواند هنگام نماز یاد خدا را استمرار دهد».
۳- محیط اطراف خود را به گونه ای تغییر دهید که شما را در این مهم( یاد خدا) یاری رساند. با یک برنامه ریزى مناسب به کارهاى شخصى، درسى و روابط خوب با دیگران بپردازید، و به همه کارهاى روزانه خود رنگ خدایى بدهید و پیش خود بگویید: «خدایا من در زندگی و در طول روز آن چه تو دوست دارى انجام مى دهم. تو هم قلب مرا از محبت خود پر گردان و نگرانى آینده را از دل من بر گردان». چنین رازگویى و نیازخواهى صادقانه با خدا دریچه اى از نور و عرفان به سوى انسان مى گشاید. و تداوم این عهد و پیمان، مشکلات را یکى پس از دیگرى برطرف مى سازد.شناسائی کنید، آیا فکری و اتفاقی؛ دل مشغولی برای شما ایجاد نکرده است؟
۴- «حضور قلب حوصله می خواهد»حضور قلب باید به تدریج مستقر شود بنابراین کسی که در ابتدای راه کمال و خودسازی قرار دارد نباید از خود انتظار حضور قلب کامل داشته باشد و باید آن را به تدریج تمرین کند و بدست آورد. چون اگر در زندگی عرفا و صلحا دقت کنید در یک شبه یا چند ماه به این مقامات نرسیده اند بلکه با مجاهدت بسیار با مراقبت های زیاد به مرتبه بالای سلوک نایل شدند.
لذا باید با نفس مانند کودکی نوآموز مدارا کرد و به تدریج و با آهستگی آن را مهار و رام نمود. بنابراین باید از مقدار بسیار کم شروع کرد و به تدریج بر میزان تمرکز و توجه و حضور قلب افزود.
۵- حضور قلب شرط کمال نماز است و نمی توان به بهانه نداشتن حضور قلب ،درنماز شل شد و گفت فایده ای ندارد, زیرا همین نماز دست و پاشکسته ای که می خوانیم فواید و آثار فراوانی دارد و ما را از گناه و انحراف کلی از خدای متعال محافظت می کند. حضور قلب نیز دارای مراتب است و کسی می تواند آن را تحصیل کند که اهل نماز و عبادت باشد.
۶- قلوب انسانها معمولا دارای دو حالت اقبال و ادبار است ؛ یعنی گاهی اوقات , انسان احساس می کند به معنویات میل و گرایش داشته , از آن لذت می برد ونه تنها احساس خستگی نمی کند (به این حالت اصطلاحا اقبال به نماز می گویند) بلکه با سوز خوبی آن را انجام می دهد؛ اما برخی مواقع به معنویات پشت کرده و میلی به انجام اعمال عبادی ندارد و احساس خستگی می کند (وبه این ... ادبار ...). مهمترین نکته و توصیه ی اخلاقی که باید به آن توجه کرد اینست که به هنگام ادبار قلب بر واجبات اکتفا کنیم و به امور مستحبی پرداخته نشود , چرا که نتیجه ی عکس خواهد داد ؛ یعنی به جای قرب به حق تعالی حالت دوری و دلزدگی ایجاد می کند .
خدای حکیم بیشترین توجه را به کیفیت اعمال دارد نه کمیت آن ! شیطان شش هزار سال عبادت کرده بود ؛ تا جایی که همنشین ملائکه ی الهی شده بود اما وقتی خداوند تعالی دستور سجده ی بر آدم ( علیه السلام ) را داد , او تبعیت نکرد و به ظاهر جنس آدم که از گل بود و جنس خودش که از آتش بود توجه کرد و تصور کرد که از آدم برتر است !
۷- هدف از همه ی عبادات رسیدن به مقام عبودیت است نه شمارش تعداد نمازها ! برای همین است که در ذکر تشهد , بهترین خصیصه ی حضرت رسول ( صلی الله علیه و آله ) را عبد بودن ذکر می کند : «اشهد ان محمداً عبده و رسوله »؛ بنده گی باصغری و کبری کردن، جور در نمی آید .
کسی که بنده ی خداست حتی اگر حال و حوصله هم نداشته باشد ( یعنی در حالت ادبار قلب ) به خدا می گوید : چون تو گفتی نماز بخوان , می خوانم . از کجا معلوم در این نماز که بی حال , ولی با بندگی خوانده شد در محضر حضرت حق , قبول نباشد و نمازی که با حال ،خوانده شد , قبول باشد ؟ !
چون شیطان از همین طریق رانده و طرد شد , بندگان خدا را نیز با ترفندهای مختلف گمراه می کند . خداست که تشخیص می دهد نماز بی حال ، بهتراست یانه .
۸- اگر قرار بود هر وقت حال خوشی داشتیم نماز بخوانیم , آیا معلوم میشد چه کسی بنده ی خداست ؟ چرا که در این صورت هر وقت حال داشتم و دلم خواست , نماز می خواندم , نه هر وقت که خدا گفت !
مهم اینست که خدا را باور کنیم و بدانیم که او نسبت به بندگانش مهربان است و عادل و حکیم . او نمی خواهد بنده را به زحمت اندازد , بلکه مصلحت بنده اش را بهتر می داند از راه صلاح و رستگاری او بهتر آگاه است . او هیچ نیازی به عبادات ما ندارد ؛ این ما هستیم که سرا پا فقریم و نیازمند او .
موفق باشید التماس دعا
🌺
☘️🌺
🌺☘️🌺☘️🌺☘️
