مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
✅پرسش:چند وقتيه خيلي احساس نااميدي ميکنم و خيلي از دست خودم و رفتارام گله مندم,يجورايي از خودم ناراضيمناراضيم از رفتارام و کارامهمش با خودم درگيرمهمش احساس ميکنم خداهم ازمن نااميد شدههرچي دعا ميکنم هيچيحس ميکنم قساوت قلب دارم فکر ميکنم يه کارهايي کردم که باعث شده اصلا دعاهام مستجاب نشودکمکي مي خواستم!🌸☘️☘️☘️☘️☘️🌸🌺پاسخ:سلام عليکمقدم اول در حل این مشکل شناسایی آن است. با توجه به توضیحاتی که دادید به نظر می اید شما دچار سوء ظن هستید. سوء ظن به خودتان و شایستگی ها و توانایی هایتان. البته شاید این سوء ظن به سوء ظن به خدا هم کشیده شود. همانطوری که گفتید احساس میکنم خدا هم از من ناامید شده است. در حالی که خداوند حتی از دشمنان و منکران خود هم ناامید نمیشود و برای هدایت آنها و کمک به آنها ارسال رسل و انزال کتب انجام میدهد. در مرحله بعد شما باید غیر طبیعی بودن حالت و احساسی را که دارید درک کنید تا بتوانید بر آن غلبه کنید. همانطوری که ما حق نداریم به دیگران بدبین باشیم نسبت به خودمان هم باید مثبت اندیش و امیدوار باشیم. و نهایتا باید سعی کنید حالتی را که در شما به وجود آمده است، ریشه یابی کنید. چند علت ممکن است یک فرد را نسبت به خود بدبین و ناامید کند:ایده آل گرایی: کمال گرایی افراطی انسان را به ورطه ناامیدی می کشاند. کسی که درباره رفتارهای خود سختگیرانه قضاوت کند و جای حتی یک اشتباه را به خود ندهد به زودی خسته و ناامید میشود.شکست و عدم موفقیت در یک کار: گاهی فرد شکست در یک موقعیت را به حساب بی عرضگی خود و یا طرد شدن او از درگاه خدا میداند. در حالی که شکست گاهی امتحان و مقدمه برای پیروزی است.برنامه ریزی غلط و غیر واقعی: تعیین اهداف غیر واقعی و ترسیم برنامه های سخت و سنگین نیز توان انسان را در هم میشکند و او را خسته میکند.عدم اعتماد به نفس: همانطوری که انتظار زیاد از خود فرد را دچار مشکل میکند، نادیده گرفتن توانایی ها و قابلیت های خود نیز او را به شخصیتی بی فایده تبدیل میکند.خوف مفرط: تصویر خداوند به عنوان یک خداوند قهار و منتقم و در نظر نگرفتن جلوه های رحمانیه خدای متعال مثل مهربانی او و توبه پذیر بودنش نیز باعث یاس و ناامیدی در انسان میشود.گناهان زیاد: اگر فرد در انجام گناهان اصرار ورزد و آنها را بدون توبه پشت سر گذارد، به تدریج از رحمت الهی فاصله میگیرد و احساس ناامیدی وجود او را فرا میگیرد.در ادامه توصيه هايي كلي ارائه مي گردد كه عمل به مقتضاي آنها مفيد خواهد بود.1ـ داشتن هدف روشن: اگر فرد داراي هدف باشد و هدف او روشن و بدون ابهام باشد راحت تر مي تواند در مقابل مشكلات در رسيدن به مقصودش مقاومت و پايداري كند و نااميد نشود. چون مي داند با طي اين سختي ها به هدف خود مي رسد، ولي كسي كه بي هدف است و يا هدف روشن ندارد به زودي سردرگم و نااميد مي شود. پس اگر مقصد و هدفمان را تعيين نكرده ايم كاغذ و قلم برداريم و هدفهايمان را بنويسيم و روي آنها فكر كنيم و حتي با افرادي كه صلاحيت دارند مشورت كنيم تا هدفي خوب و شايسته برگزينيم. تأكيد مي كنم حتماً روي كاغذ نوشته شود. چون وقتي مي نويسيد روشن تر مي شود و بهتر هم مي توانيد آن را نقادي كنيد. براي اهداف خود، اهداف كوتاه مدت و كوچكتر در نظر بگيريد تا خسته نشويد و رسيدن به آن مشوق و انگيزه حركت شما شود.2ـ اعتماد به خدا: خوش بيني و اعتماد به خداوند متعال به انسان در تحمل سختي ها كمك مي كند. وقتي انسان مي داند خداوند دانا، توانا، حكيم و بخشنده است يعني بر مشكلات من احاطه دارد و توانايي رفع آنها را دارد. در اين وقت خداوند را ياور و حافظ مي يابد و در تحمل سختي ها خود را تنها نمي بيند كه نااميد شود و تحمّل سختي براي او آسان مي باشد چون مي داند اين سختي به مصلحت او است مثلاً اگر چشمانش را از دست دهد اميد خود را از دست نمي دهد و بر خداوند متعال توكل مي كند و از «توانايي هاي ديگري» كه خداوند به او ارزاني داشته بهره مي برد و به سوي تكامل پيش مي رود (انسانهاي بي ايمان و يا ضعيف الايمان به هنگام روي آوردن نعمت ها آنچنان مغرور مي شوند كه به كلّي بخشنده نعمتها را به دست فراموشي مي سپارند و آنها آنقدر كم ظرفيتند كه با مختصر گرفتاري دست و پاي خود را گم مي كنند رشته افكارشان به كلّي در هم مي ريزد و ظلمت و يأس و نااميدي بر قلبشان سايه مي افكند)(1) پس سعي مي كنيم ايمانمان را تقويت كنيم.3ـ ارتباط با ائمّه ـ عليهم السّلام ـ : توسل به ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ نيز راهگشا و لازم است، و اميد را در ما زنده نگه مي دارد. و مشكل ما را حل مي كند چه بسيار بودند انسانهايي كه مشكلات و بيماري هايي داشتند كه پزشكان در حل آن درمانده بودند ولي با توسل به ائمه اطهار ـ عليهم الصلاة و السّلام ـ شفاء يافته اند و مشكل آنها حل
۱۸:۵۲
اخلاق و عرفان_مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
شده است پس در سخت ترين حالت ها هم نبايد از رحمت خداوند نااميد شد، امام زمان ـ عليه السّلام ـ به فكر شيعيان است. سعي كنيم ارتباط خود را با امام زمان ـ عج الله تعالي فرجه الشريف ـ قوي تر كنيم و در امور دنيوي و اخروي از ايشان كمك بخواهيم.4ـ نترسيدن از سختي و انتظار راحتي: به اين نكته توجّه كنيم كه در دنيا سختي ها و راحتي ها به هم آميخته است و بعد از هر سربالايي سراشيبي است يعني بعد از مدتي سختي تمام مي شود و راحتي به دنبال مي آيد پس نبايد مأيوس شويم بلكه بايد با سختي ها مبارزه كنيم و انتظار فراهم شدن شرائط و رفع اشكال را داشته باشيم.5ـ طرد شيطان: شيطان وسوسه گر مي خواهد انسان را از هدف بازماند، مي خواهد انسان را نااميد كند پس بايد با پناه بردن به خداوند از دست شيطان رها شويم و با ياد خداوند شيطان را از خود دور كنيم، در قسمت حاشيه مفاتيح الجنان در اين زمينه اذكاري وارد شده است به آن رجوع فرمائيد.6ـ جستجوي نكات قوت: نكات موفقيّت و مثبت را در زندگي خود جستجو كنيم. چون ناكامي هاي پي در پي در ايجاد نااميدي مؤثر است و از آنجا كه هر فرد نكات قوت و موفقيتي در زندگي دارد، پيدا كردن آنها و تمركز روي آنها باعث تقويت اميد و حركت به سمت موفقيّت مي شود آنها را يادداشت كنيد و گاهي در هر روز آن را مرور كنيد. و سعي كنيد از نقاط مثبت خود نقاط منفي را حذف كنيد.7ـ واقع بيني: همانطوری که منفی نگری غلط است مثبت نگري هم غلط است و نبايد رفتارهاي بدش را مثبت نگاه كند چون بايد رفتارهاي منفي خويش را شناسايي كند و درصدد اصلاح آنها برآيد و با اصلاح آن به موفقيت دست يابد پس انسان وقتي شكست خورد اين را در نظر مجسم كند كه مي تواند با درس گرفتن از اين شكست و يافتن راه حل، اين دفعه پيروز شود، مأيوس و نااميد نخواهد شد. 8ـ شوخ طبعي: شوخ طبعي نيز به عنوان عاملي مؤثر در تحمل مشكلات و ايجاد تفكر مثبت در انسان مفيد دانسته شده است در زندگي هر كس بارها حوادثي رخ مي دهد كه با يك چرخش طنزآميز مي تواند آنها را به حوادث خوشايند تبديل كرد. به عبارتي «توجه به وضع خنده دار آن حادثه» باعث مي شود انسان با احساس آرامش آن را بپذيرد. (2)9ـ تلقين: تلقين كردن شيوه اي است كه مي توان در رفع نگراني ها و يأس و ... از آن بهره جست. علم تلقين به نفس سابقه بسيار ديرينه اي دارد به طوري كه عرفا و دانشمندان از ديرباز به آن اشاره كرده اند. حتي داستاني زيبا در مورد اثر تلقين شاگردان بر معلم در دفتر سوّم مثنوي معنوي آمده است.(3) 10ـ گزينش دوست: دوستاني انتخاب كنيم كه مثبت انديش و واقع بين باشند.11ـ ورزش، تفريحات سالم: از ورزش جهت رفع نااميدي و افسردگي استفاده كنيم و افكار خود را با داشتن بدن و ذهني سالم تحت كنترل خود درآوريم. سعي كنيم هر از چند گاهي به گردش در طبيعت و مسافرت برويم.12ـ فرار از بيكاري: اوقات فراغت و زمان بيكاري را با بهترين برنامه ها پر كنيم زمان بيكاري زمان مناسبي براي رشد علف هاي هرز بدبيني و افكار منفي است. با مطالعه، كار و فعاليت بدني، ذكر مثل (صلوات بر محمّد و آل محمّد ـ صلّي الله عليه و آله ـ ) جلوي رشد اين افكار را بگيريم، كار و فعاليت بدني آن قدر افكار را جهت مي دهد كه امروزه روان شناسان براي تنظيم روحيات بحث كاردرماني را مطرح كرده اند و براي بهبود زندگي به روي آوردن به كار و فعاليت سفارش مي كند.13ـ شناسايي افكار منفي: به شناسايي افكار منفي خود برآييم و علت آن را شناسايي كنيم افكار منفي مي تواند بر اثر بيكاري، شايعه، تلقين ها، بدبيني، افسردگي، شبهاتي درباره هستي و يا شرور در عالم و ... باشد. با دفع اين اسباب به مثبت انديشي خود كمك كنيم.در نااميدي بسي اميد استپايان شبه سيه سپيد استموفق باشید...........................................1. تفسير نمونه، ناصر مكارم شيرازي، تهران، دارالكتاب الاسلاميه، 1353ـ1366ـ برداشت از صفحه 243، ج12.2. نگرش مثبت، ،ترجمه: فهيمه نظري، ناشر: انستيتوي ايز ايران، چاپ اوّل، 1380، برداشت از صفحات: ص39 تا 45.3. براي اطلاع بيشتر به داستان هاي مثنوي نوشته محمّد مهدي اشتهاردي، چاپ دفتر تبليغات اسلامي، رجوع كنيد: (ملّا بيمار كن در عرف ما معروف شده است).🌺☘️🌺🌺☘️🌺☘️🌺☘️ @
