قُلْ يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ «53سوره زمر»
بگو: «اى بندگان من كه بر نفس خويش اسراف (و ستم) كرده‌ايد! از رحمت خداوند مأيوس نشويد، همانا خداوند همه‌ى گناهان را مى‌بخشد، زيرا كه او بسيار آمرزنده و مهربان است.»
نکته ها
آيات قبل تهديدى براى افراد مغرور بود و اين آيه به گناهكاران پشيمان بشارت مى‌دهد.
در تمام كلمات اين آيه لطف و مهر الهى نهفته است:
1. پيام بشارت را رسول خدا صريحاً اعلام كند. «قُلْ»
2. خداوند انسان را مخاطب قرار داده است. «يا»
3. خداوند همه را بنده‌ى خود و لايق دريافت رحمتش دانسته است. «عِبادِيَ»
4. گناهكاران بر خود ستم كرده‌اند و به خدا ضررى نرسانده‌اند. «أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ»
5. يأس از رحمت، حرام است. «لا تَقْنَطُوا»
6. رحمت او محدود نيست. «رَحْمَةِ اللَّهِ» ( «رَحْمَةِ اللَّهِ» به جاى «رحمتى» رمز جامعيّت رحمت است، چون لفظ «اللَّهِ» جامع‌ترين اسم اوست).
7. وعده‌ى رحمت قطعى است. «إِنَّ اللَّهَ»
8. كار خداوند بخشش دائمى است. «يَغْفِرُ»
9. خداوند همه‌ى گناهان را مى‌بخشد. «الذُّنُوبَ»
10. خداوند بر بخشش همه‌ى گناهان تأكيد دارد. «جَمِيعاً»
11. خدا بسيار بخشنده و رحيم است. «إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ»
خداوند با اين همه رأفت و مهربانى اعلام مى‌كند كه تهديدهاى آيات قبل، براى تربيت انسان‌هاست نه انتقام و كينه.
جلد 8 - صفحه 188
در فرهنگِ قرآن، اسراف معناى وسيعى دارد كه علاوه بر اسراف در مال، شامل اسراف در نفس و جان نيز مى‌شود. بدين معنى كه انسان در بهره‌گيرى از استعدادها و ظرفيّت‌هاى وجودى خود از حدّ اعتدال خارج شده و دچار افراط و تفريط گردد.
مراد قرآن از اينكه مى‌فرمايد: خداوند همه گناهان را مى‌بخشد، آن نيست كه انسان گناه كند و بگويد خدا مى‌آمرزد، بلكه مراد آن است كه همه گناهان هر قدر هم بزرگ باشند قابل آمرزش است و نبايد از رحمت الهى مأيوس بود و طبيعتاً راه دريافت آمرزش الهى، توبه و جبران گناه است كه در آيه بعد آمده است.
پیام ها
1- قوانين و احكام الهى در حد اعتدال است و نافرمانى مردم، تجاوز از حدّ اعتدال است. «أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ»
2- در بخشش الهى نوع گناه و مقدار آن تفاوتى ندارد. «الذُّنُوبَ جَمِيعاً»
3- يأس از رحمت الهى جايز نيست. «لا تَقْنَطُوا»
4- آمرزش گناه اقتضاى رحمت خداوند است. «رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ»
5- اميد به مغفرت زمينه آمرزش است. لا تَقْنَطُوا ... إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ
6- اين خداوند است كه همه لغزش‌ها را مى‌بخشد. «إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ» به جاى «انه الغفور»
