اگر به فکر کسب و کار آنلاین هستید، یا میخواهید یک سایت شخصی برای معرفی خودتان و پروژههایتان راه اندازی کنید و یا به حوزه طراحی سایت علاقه مند شدهاید، قطعا کلماتی مانند وردپرس، CMS، PHP و … را شنیدهاید. بسیاری از افرادی که قصد راهاندازی سایت برای کسب و کار خود را دارند، به خصوص صاحبان کسب و کارهای کوچک یا خانگی، با دیدن هزینه های راهاندازی سایت، منصرف شدهاند.
بسیاری از افرادی که علاقهمند به طراحی سایت هستند و یا میخواهند در یکی از حوزههای مربوط به آن کار کنند، با دیدن شکل و شمایل کدهای PHP، پایتون و … منصرف شده اند. طبیعی است که برنامه نویسیهای پیچیده نیاز به دانش و تجربه بالا و تمرین مداوم دارند. این کار برای بسیاری از افراد، به خصوص آنهایی که در رشتههای مربوط به مهندسی کامپیوتر تحصیل نکردهاند دشوار به نظر میرسد.
خبر خوش اینکه CMS ها برای حل مشکلات هر دو گروه به بازار آمده اند.
آنچه در ادامه خواهید خواند:
backend و frontend در سایت
چرا از سیستم مدیریت محتوا (CMS) استفاده میکنیم؟
وردپرس، معروفترین cms
سایت های معتبری که با وردپرس ساخته شده اند
افزونه های وردپرس
صفحه سازهای وردپرس
backend و frontend در سایت
هر سایت شامل دو بخش اصلی است. frontend (سمت کاربر) و backend (سمت سرور). بک اند به قسمتی گفته میشود که با سرور در ارتباط است و کاربران سایت به آن دسترسی ندارند. هیچ یک از کدهای بک اند توسط کاربر قابل مشاهده نیستند. تمام پیامهایی که بین سرور و سایت تبادل میشود و کلیه محاسبات در قسمت بک اند انجام میشود.
فرانت اند به قسمتی از سایت گفته میشود که کاربر آن را میبیند. تمام قسمتهای ظاهری سایت مانند قالب، منوها، محتوا، دکمهها، گرافیک و انیمیشن و به طور کلی تمام قسمتهایی که توسط کاربر دیده میشود به فرانت اند سایت مربوط است.
اگر سایت را به مانند یک برج در نظر بگیریم، میتوان گفت محاسبات مربوط به فوندانسیون، ستونها، قطر دیوارها و … مانند بک اند سایت است. و معماری ساختمان، شکل ظاهری، تعداد اتاق ها و راه پله و به طور کلی آنچه توسط بازدید کننده از ساختمان قابل مشاهده است، مانند فرانت اند سایت است.
حالا بهتر است برای روشن تر شدن موضوع یک مثال مربوط به سایت بزنیم. وقتی شما قصد ورود به سایتی را دارید، باید نام کاربری و پسورد خود را وارد کنید. پیام هایی به سرور ارسال میشود که آیا شما قبلا در سایت ثبت نام کرده اید؟ آیا پسورد وارد شده صحیح است؟ این اطلاعات ارسالی به سرور و پاسخهای دریافتی از آن به بک اند مربوط میشود. ظاهر صفحه ورود به سایت، شکل کادرها، رنگ صفحه، مربوط به فرانت اند است.
چرا از سیستم مدیریت محتوا (CMS) استفاده میکنیم؟
راه اندازی صفر تا صد یک سایت، با رعایت تمام اصول مربوط به سئو سایت، UI، UX و … کاری بسیار سخت و زمانبر است. در حقیقت، طراحی سایت به تیمی متشکل از تخصصهای متفاوت نیاز دارد. به دلایل گفته شده، هزینه طراحی سایت بسیار بالا است. هرچه امکانات سایت بیشتر باشد، کدنویسیهای مربوط به آن پیچیدهتر خواهد شد و زمان و هزینه افزایش مییابد.
همانطور که گفته شد، طراحی سایت شامل دو بخش اصلی طراحی فرانت اند و طراحی بک اند است. با ظهور CMS یا سیستمهای مدیریت محتوا، قسمت بزرگی از طراحی سایت، به صورت آماده در اختیار طراحان قرار گرفت و همین موضوع باعث کاهش زمان و هزینهها شد.
امروز CMSها کار را تا جایی برای طراحان سایت آسان کردهاند که حتی افرادی بدون داشتن دانش برنامهنویسی هم میتوانند سایتهای ساده را طراحی و راه اندازی کنند. تقریبا میتوان گفت که CMS ها نیاز به طراحی بک اند را برطرف کردهاند و وجود قالبهای آماده قسمت بزرگی از کارهای متخصصان فرانت اند را انجام داده است.
البته نباید اینطور فرض کرد که نیاز به طراحی سایت کامل از بین رفته است. هنوز هم بسیاری از ایدههای جدید کسب و کار وجود دارند که نمیتوان آنها را با استفاده از CMS های کنونی پیادهسازی کرد. به علاوه هرچه ظاهر سایت شما خاص تر باشد، در جذب مشتری موفقتر خواهید بود. به همین دلیل صاحبان کسب و کارها اغلب ترجیح میدهند که از قالبهای اختصاصی که برای آنها نوشته شده، استفاده کنند. استفاده از برخی کدنویسیهای مربوط به CSS و JAVA SCRIPT در کاهش BOUNCE RATE و بهبود سئو سایت شما موثر است.
وردپرس، محبوبترین سیستم مدیریت محتوا
با توجه به افزایش تقاضا برای طراحی سایت، CMS های متفاوتی وارد بازار شدند. در ایران سیستم های مدیریت محتوا جوملا و وردپرس مخاطبان بیشتری پیدا کردند. بین این دو CMS نیز وردپرس مخاطبان بسیار بیشتری دارد. گفته میشود یک سوم از کل سایتهای جهان بر روی وردپرس قرار دارند. وردپرس یک سیستم منبع باز است که با زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده است و با سیستمهای لینوکسی سازگار است.
از مهم ترین دلایل محبوبیت وردپرس در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
1/ وجود وردپرس فارسی
2/ سادگی کار با وردپرس : بسیاری از امکانات وردپرس مانند ایجاد صفحات لندینگ، بلاگ، دسته ها و … را میتوان به سادگی در قسمت منو دید
3/ وجود قالب های سازگار با وردپرس: به دلیل استفاده گسترده از وردپرس، قالب های بسیاری به زبان فارسی نوشته شده است. تقریبا میتوان گفت برای هر کسب و کاری تعداد زیادی قالب فارسی ساخته شدهاست. بهترین قالب ها را میتوانید از دو سایت ژاکت و RTL (راستچین) خریداری کنید.
4/ افزونه ها (Plug in) متنوع : افزونههای زیادی برای وردپرس نوشته شده است و هر روز به تعداد آن افزوده میشود. افزونهها جایگزین برنامهنویسی بک اند در سایت هستند.
5/ امنیت بالا : افزونههای زیادی برای امنیت سایتهای وردپرسی وجود دارد.
در ادامه این مقاله در مورد افزونهها و صفحه سازها بیشتر توضیح خواهیم داد.
6/ توسعه دهندگان زیاد به دلیل open source بودن : کدهای منبع باز (open source) یعنی همه میتوانند به این کدها دسترسی داشته باشند و آن ها را ویرایش و اصلاح کنند.
سایت های معتبری که با وردپرس ساخته شده اند
برخی از افراد و حتی برخی از برنامهنویسان و طراحان سایت تصور میکنند، به دلیل آماده بودن سیستمهای مدیریت محتوا و راحتی کار با آنها، استفاده از CMSها برای سایتهای جدی و کسب و کارهای بزرگ، کار درستی نیست. در حالی که بسیاری از سایتهای معتبر ایران و جهان بر روی CMSها و به خصوص وردپرس ایجاد شدهاند. برخی از معروفترین این سایتها عبارتند از:
سایتهای ایرانی : دانلودها، ووکامرس فارسی، دیجی کالا مگ (بلاگ دیجی کالا)، ایران استخدام، دکتر سلام، میهن دانلود، یاس دانلود، اینترنت شاتل، ژاکت، راست چین و … .
سایتهای خارجی : وبلاگهای موزیلا ، بلک بری و ناسا، نیویورک تایمز، سونی موزیک، اتاق خبر فیسبوک و … .
افزونه های وردپرس (plug in)
در قسمت قبل گفتیم که افزونهها تا حد زیادی جایگزین طراحی بک اند در سایت هستند. یعنی اگر شما قصد دارید امکاناتی را به سایتتان اضافه کنید، به جای برنامهنویسی، از افزونه مربوط به آن استفاده میکنید. وردپرس تقریبا برای تمامی امکانات معمول دارای افزونه است.
برخی از افزونه های وردپرس به صورت رایگان عرضه میشوند و برخی دیگر باید خریداری شوند. برای دریافت افزونههای رایگان کافیست در قسمت ” افزونهها” و سپس “افزودن”، نام افزونه مورد نظر را سرچ کنید و پس از دانلود افزونه، نصب و سپس فعال سازی را انجام دهید. برخی از افزونه ها برای نمایش و راهاندازی درست قالب وبسایت مورد نیاز هستند. فایل و یا لینک دانلود این افزونهها در پکیج خریداری شده قالب قرار دارند. اما برخی از پلاگین ها را برحسب نیاز و در طول توسعه سایت، نصب میکنیم.
افزونه های مهم در سئو سایت وردپرسی
یکی از دلایل محبوبیت وردپرس برای سئوکار ها، وجود افزونههای آنالیز سئو سایت در وردپرس است. وجود این افزونهها، سئو سایت وردپرسی را نسبت به سایر CMSها آسانتر کرده است.
در ادامه به مهمترین افزونه هایی که برای سئو سایت مورد نیاز است میپردازیم.
1/ افزونه های مربوط به ایجاد نقشه سایت : این افزونه ها به گوگل کمک میکند که راحتتر صفحات مختلف سایت شما را ببیند و باعث بهبود سئو سایت میشود.
2/ افزونه های مربوط به کش : این افزونهها وظیفه فشرده کردن محتوای سایت و افزایش سرعت را دارند. افزایش سرعت سایت، یکی از عوامل مهم در سئو سایت است.
3/ افزونه های مربوط به آنالیز سئو سایت : این افزونه ها به ما در محاسبه چگالی کلمات کلیدی و معرفی عنوان و متا دیسکریپشن به گوگل کمک میکنند. با استفاده از این افزونه ها راحتتر به اشکالات محتوایی در بهینه سازی سایت پی میبریم.
از مهمترین دلایل محبوبیت وردپرس میتوان به صفحه سازهای آن اشاره کرد. صفحه سازها به ما کمک میکنند که با استفاده از چیزی شبیه به قالبهای آماده ظاهر سایتمان را تغییر دهیم و با قرار دادن بلوکهای عکس و متن و … و بارگذاری محتوا در آنها، لندینگ ها و محتوا بلاگمان را ایجاد کنیم.
صفحه سازهای وردپرس المنتور و ویژوال کامپوزر نام دارند. این صفحه سازها تا حد بسیار زیادی شبیه به هم هستند و تفاوتهای اندکی دارند. کار با هر دو صفحه ساز به صورت چیدن بلوکها در صفحه و وارد کردن محتوا در آن است. با استفاده از هردو صفحه ساز میتوان تغیراتی در ظاهر محتوا ایجاد کرد. برای مثال میتوان رنگ تیترها و نوشتهها را تغییر داد، یا از افکت هایی بر روی تصاویر استفاده کرد و یا به صفحات دیگر لینک داد. همچنین درهردو صفحه ساز میتوان با وارد کردن کدهای CSS از جلوه های بصری ویژهتری برای محتوای سایت استفاده کرد.
همانطور که گفته شد، المنتور و ویژوال کامپوزر تفاوتهای اندکی هم دارند.
1/ کار با المنتور برای افراد مبتدی آسان تر است : دسترسی به بلوکهای المتور و کار با بلوکهای ان به مراتب آسانتر از ویژوال کامپوزر است. برای افراد مبتدی کار با المنتور توصیه میشود.
2/ امکانات بیشتر ویژوال کامپوزر : تعداد بلوکهای بیشتر ویژوال کامپوزر دست طراح را بازتر میگذارد، اگر چه همین تنوع کار را سخت میکند. المنتور 53 بلوک دارد در حالی که این تعداد در ویژوال کامپوزر 200 عدد است. در کل میتوان گفت صفحات طراحی شده با ویژوال کامپوزر به مراتب زیباتر از صفحات طراحی شده با المنتور هستند
3/ امکان اضافه کردن کدهای بک اند در ویژوال کامپوزر : در ویژوال کامپوزر بلوکهای فرانت اند و بک اند مجزا هستند و با هر دو دسته میتوان صفحات را ویرایش کرد. المنتور تنها بلوک های فرانت اند را دارد.