حتما میدانید که اولین پل ارتباطی با فردی بیگانه با فرهنگ ما، سلام کردن است. اگر به کشورهای خارجی سفر کرده باشید یا با توریستها در کشور خودمان ارتباط برقرار کرده باشید، بیشتر متوجه اهمیت سلام کردن خواهید شد، چرا که اولین واژهایست که شروع یک رابطه دوستانه را رقم میزند.
شاید از خودتان بپرسید که خیلی ساده است، با کمک گوگل ترنسلیت سلام را ترجمه میکنیم و به طرف مقابل میگوییم. امّا این همه ماجرا نیست! موضوع وقتی پیچیده میشود که در کنار واژهها، فرهنگ ویژهای برای احترام گذاشتن یا سلام کردن وجود داشته باشد. پیش از این درباره عجیبترین و شگفآورترین احوالپرسیها صحبت کرده بودیم، امّا اینجا میخواهیم کمی عمیقتر به سبک سلام کردن کشورهای مختلف نگاه کنیم تا در سفرهایمان، اندکی حرفهایتر وارد یک مکالمه دوستانه شویم.
1. اروپاییان و آمریکاییان، چطور سلام میکنند؟
گفته شده اروپاییان تحت تاثیر سایر ملل، هنگام سلام کردن، دستشان را تکان میدهند. در گذشته، این حرکت را صرفا مردان انجام میدادند و به معنی این بود که «شما از مکر من در امانی»!
دایرهالمعارف بستانی درباره سلام کردن میان رومیان، یونانیان و کلا اروپای قدیم و جدید مینویسد:
«رومیان قدیم میگفتند زنده باشی! یا میگفتند: چه کار میکنی؟ در یونان قدیم وقتی مردم به هم میرسیدند، شادباش میگفتند»
امّا امروز میگویند: چه کار میکنی؟ حالت چطوره؟ مثلا در آلمان ترجمه تحتالفظی احوالپرسیشان میشود: خودت را چطور میبینی و معنای همان اوضاعت چطور است، هست».
به نظر میرسد در گذشته انگلیسیها عبارت: بی غم باشی را استفاده میکردند.
بین خود اروپاییان هم تفاوتهایی وجود دارد. مثلا با وجود اینکه در آلمان به نشانه احترام، دست افراد محترم را میبوسند، در ایتالیا، بوسیدن دست مختصّ نزدیکان میشود و بین افراد غریبه مرسوم نیست.
در اروپا و آمریکا، دست دادن بیشتر بین دوستان متداول است، بنابراین، اگر برای بار اول با کسی آشنا میشوید، دست دادن کمی سریع خودمانی شدن تلقی میشود. البته، همانطور که میدانید، آمریکاییها نسبت به اروپاییها کمتر قاعده و قانون برای خودشان میگذارند و در این زمینه چندان به خودشان و دیگران سخت نمیگیرند.
ماجرای کلاه برداشتن از کجا میآید؟
از رفتارهایی که بین اروپاییان و آمریکاییان معمولا مرسوم است، کلاه برداشتن به نشانه احترام است. این رفتار، از آداب برگرفته از قرون وسطیست که همچنان میان جوامع نفس میکشد. داستانش از این قرار بود که در قرون وسطی، صورت مردان، زیر نقاب و جوشنشان پنهان میشد. اگر فردی با لباس رزم به غیردشمن میرسید، برای اینکه نشان دهد با هم دوست هستند، نقاب را از چهرهاش یا کلاهخود از سرش برمیداشت.
2. آفریقاییان و آسیاییها چه آدابی در سلام کردن دارند؟
بومیان غنا در آفریقا، به جای دست تکان دادن یا کلاه از سر برداشتن، قبای خودشان را از یک شانه پایین میاندازند تا به شما سلام کنند و احترامشان را نشان دهند.
آسیاییها هم تنوعی از رفتارها را میان خودشان دارند که دانستنشان جالب است:
- چینیان به جای دست دادن، دو دست خود را روی هم میگذارند و تکان میدهند.
- در هندوستان هم چیزی شبیه به رفتار چینیان وجود دارد، با این تفاوت که دستهایشان را تا صورت بالا میآورند تا احترامشان را تمام و کمال ثابت کنند.
- بعضی از اعراب، بعد از اینکه با طرف مقابل دست میدهند، دستشان را روی سینه، دهان یا سرشان میگذارند، به این معنی که به فرد مقابل نشان دهند محبت او را در دل و یادش را بر زبان و اعتبار و احترامش را توی سرشان دارند.
- ترکها هم شباهتی با احترام گذاشتن اعراب را نشان میدهند.فرد کوچکتر موقع سلام کردن کف دستش را زیر دست فرد بزرگتر میگذارد (بدون اینکه دستش را لمس کند)،سپس دستشان را روی پیشانی، یا دهان میبرند.