یک‌سوی معادله سفر نوروزی، هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم گردی، مهمان‌پذیرها، آژانس‌های حمل و نقل، تورگردان‌ها، تأسیسات گردشگری و نیز، راهنمایانی هستند که از اسفندماه سال گذشته تاکنون چشم‌به‌راه مسافرند، بلکه چرخ زندگی‌شان به این واسطه بچرخد و یک‌سوی دیگر، کادر درمان و مسئولان حوزه بهداشت که مدام نسبت به موج چهارم کرونا هشدار می‌دهند و هر روز تابلویی را بالا می‌برند که نشان می‌دهد این ویروس به جان چند نفر افتاده و حق حیات را از چند هموطن دیگر گرفته؛ ما با معادله‌ای طرفیم که یک‌سوی آن نان است، سوی دیگر جان و هر دو هم قابل‌احترام.
اینکه «آیا برای تصمیم‌گیری درباره سفر رفتن یا نرفتن، منتظر تصمیم‌گیری مسئولان هستید یا خودجوش عمل می‌کنید؟»، «آیا قصد سفر دارید یا نه و چرا؟ اگر بله، با تور سفر می‌کنید یا شخصی؟»، «تعریف شما از سفر ایمن چیست؟» و «آیا با تورهای مجاز سفر می‌کنید یا نه؟ چرا؟» اهم سؤالاتی است که ایسنا، برای تهیه یک گزارش مردمی دربارۀ سفر نوروزی طرح کرده و پاسخ‌هایی که از طیف‌های مختلف جامعه شنیده ازاین‌دست است:
مجتبی، کارگر و پدر دو فرزند: «ما چه بخواهیم چه نخواهیم، چه کرونا باشد، چه نباشد، نمی‌توانیم سفر برویم.»
وجیهه، ۲۵ ساله و مادر یک فرزند: «مسئولان خودشان هم هنوز به یک تصمیم واحد نرسیده‌اند. در این شرایط بحرانی، سفر کردن ما نهایتاً رفتن به پارکی در حوالی خانه است.»
یاسمن، فعال فرهنگی: «به‌هیچ‌عنوان امسال سفر نمی‌کنم چون فکر می‌کنم سلامت خودم و خانواده‌ام و مسئولیتم در قبال دیگران را نباید فراموش کنم. این شرط عقل است.»
فریماه، دانش‌آموخته رشته مرمت: «برای سفر رفتن یا نرفتن خودم تصمیم می‌گیرم و توجهی به اعلام نظر مسئولان ندارم. قطعاً امسال سفر نخواهم رفت چون فعلاً از واکسن خبری نیست و هم احتمال جهش ویروس هست و هم بالا رفتن آمار ابتلا.»
نفیسه، ۳۲ ساله و معلم: «برنامه‌ای برای سفر ندارم چون به توصیه‌های ستاد مقابله با کرونا اهمیت می‌دهم و به نظرم در این شرایط سفر مسئولانه وجود ندارد.»
کیمیا، خبرنگار: «به سفر خیلی نیاز دارم و اگر ممنوعیت‌ها مثل سال قبل باشد قطعاً سفر نمی‌کنم اما اگر سخت‌گیری نباشد برنامه‌ریزی خواهم کرد. به تور مجازی علاقه ندارم چون سفر یعنی عوض شدن آب‌وهوا و لمس طبیعت نه تماشای چند عکس سه‌بعدی.»
معصومه، دانشجوی رشته ادبیات: «برای من و امثال من بعد از چند ماه دوری، رفتن به زادگاه و بودن کنار مادر، سفر محسوب نمی‌شود. با رعایت تمام نکات بهداشتی این کار را انجام خواهم داد چون سلامت خودم و دیگران برایم اهمیت دارد.»
مریم، کارگردان تئاتر: «هیچ سفری صد در صد ایمن نیست به همین خاطر امسال سفر نمی‌کنم.»
زینب، مدرس آشپزی: «دلم می‌خواهد سفر کنم مثل همه سال‌های گذشته چون سال قبل هم نشد. نگران شیوع ویروس نیستم و فقط به این خاطر که عرف نمی‌پسندد و دوست ندارم مذمت شوم سفر نمی‌کنم.»
محمدرضا، نمایشنامه‌نویس: «سفر نمی‌کنم و برای گرفتن این تصمیم هم منتظر اجازه دیگران نبوده‌ام.»
محبوبه، دانشجوی حقوق: «سردرگمی‌ها و سوء مدیریت ها چاشنی زندگی و مرگ ما شده است. شخصاً برای سفر رفتن یا نرفتن منتظر این نیستم که بگویند ممنوعیتی هست یا نه، اما می‌دانم خیلی از افراد به‌ویژه در شهرهای بزرگ اگر ممنوعیتی نباشد حتماً به روال قبل سفر می‌کنند که به نظرم باید برای این عده حتماً محدودیت‌هایی را در نظر گرفت. این تصمیم تبعات اقتصادی برای جامعه گردشگری خواهد داشت اما فکر کردن به فاجعه انسانی‌ای که در صورت بی‌توجهی رقم می‌خورد، جای تعلل باقی نمی‌گذارد.»
معصومه، دانش‌آموخته ادبیات و مادر یک فرزند: «پنج ماه است که مادرم را ندیده‌ام بااین‌وجود سفر نمی‌کنم. سفر مسئولانه برای من تعریف‌نشده و فکر می‌کنم یک بازی جدید است.»
رضا، فعال سیاسی، پدر یک خانواده: «من امسال سفر می‌کنم. با ماشین شخصی و بدون توقف در مسیر.»
سمیه، ۳۶ ساله، خبرنگار حوزه محیط زیست: «برای سفر رفتن یا نرفتن منتظر کسب تکلیف از سوی مسئولان هستم و به شدت به سفر علاقه‌مندم، اما با این وضعیت کرونا سفر نمی‌روم. به نظرم سفری ایمن است که خاطری آسوده به دنبال داشته باشد. اگر بخواهم سفر کنم بی‌گدار به آب نمی‌زنم و با خودروی شخصی سفر می‌کنم چون بچه دارم. تجربه سفر با تور مجاز را نداشته‌ام اما زیاد سفر می‌کنم و دلم می‌خواهد لحظه‌های ویژه‌ای را در طبیعت تجربه کنم، شاید در تورهای مجاز این تجارب ناب خیلی کمتر اتفاق بیفتد.»
روح الله، ۲۶ ساله، دانشجوی تئاتر: «باور کنید ما فقط مهره‌های شطرنجیم. ۹۰ درصد از چیزهایی که در بوق و کرنا می‌کنند، جو دادن است. این روزها هم در جهت و هم خلاف جهت رود شنا کردن دشوار است. کاری کرده‌اند که هیچ درست و غلطی وجود ندارد.»
سیما، ۳۳ ساله، معلم: «چه جاده‌ها را باز بگذارند و چه ببندند ما سفر نمی‌کنیم.»
مسعود، فیلم‌ساز: «به نظرم در روزهایی که افزایش میزان سفر و تردد هست باید مسافرت را ممنوع اعلام کنند.»
مجید، عکاس: «به‌عنوان یک شهروند درست این است که منتظر اعلام نظر مسئولان باشیم. به نظرم سفر در این شرایط اصلاً منطقی نیست و چیزی به‌عنوان سفر ایمن وجود ندارد. سفر احتمال همه‌گیر شدن ویروس را بالاتر می‌برد؛ این چیزی است که از آن مطمئنم.»
الهه، سرپرست روزنامه: «با این که دلم خیلی برای سفر رفتن آن هم بعد از گذراندن سال ۹۹ لک‌زده، اما به‌هیچ‌عنوان این کار را نخواهم کرد.»
فرامرز، کارگردان تئاتر: «فکر می‌کنم سفری که برای خودمان و دیگران ایجاد خطر نکند سفر ایمن است. من منتظر اعلام نظر مسئولان نیستم و خودجوش برنامه‌ریزی می‌کنم. فعلاً و به خاطر شرایط موجود قصد سفر ندارم اما اگر تصمیم بگیرم بروم، با تور سفر نمی‌کنم.»
هاشم، مستندساز: «در این شرایط و شرایط بعدی و شرایط پس از بعدی مطلقاً به حرف هیچ مسئولی گوش نمی‌کنم. و من الله توفیق»
ماندانا، روزنامه‌نگار: «به دلیل شرایط موجود سفر نمی‌کنم.»
محمدرضا، مدیر فرهنگی: «درباره سفر رفتن یا نرفتن خودجوش تصمیم می‌گیریم و امسال هم سفر نمی‌رویم.»
ندا، خانه‌دار و مادر دو فرزند: «در این شرایط خودم را مسئول جان خودم و دیگران می‌دانم و با سفر رفتن کاملاً مخالفم.»
صادق، مدیر یک شرکت ارتباطی: «خانواده تحت‌فشار هستند، اما پذیرفته‌ایم که سلامت جامعه مهم است و ما هم جزئی از همین جامعه هستیم ...»
مهدی، جوانی حدوداً ۳۰ ساله: «نمره مدیریت بحران مسئولان در مسائل مختلف زیادی ضعیف بوده به همین خاطر در صورت نیاز به سفر خودجوش برنامه‌ریزی می‌کنم، اما در کل قصد سفر رفتن ندارم چون در حالت عادی فرهنگ مردم بومی با مسافران فرق دارد و همین تضاد در شرایط اضطراری به اوج خود می‌رسد.
از نظر من سفری که در آن اصول اولیه مثل امنیت و سلامت رعایت شود و فرد خود را مسئول بازتاب رفتار خود در مقصد بداند و عاقلانه درباره جوانب آن تصمیم بگیرد سفر مسئولانه و ایمن است. با تور سفر نمی‌کنم چون معمولاً علاقه و روحیات افراد در گروه‌ها در نظر گرفته نمی‌شود و به نظرم استانداردهای لازم را هم ندارند. به نظرم اینکه معاون گردشگری گفته سفر ایمن انجام می‌شود ناشی از رفتن به سمت سیاست اقتصاد غیرنفتی در هر شرایطی است. من هم می‌پذیرم که راهنمایان گردشگری و مراکز اقامتی و ... دچار بحران شده‌اند اما سلامت جمعی را نباید تهدید کرد. همان‌طور که نمی‌شود از یک‌سو چهره شهر را با بلندمرتبه‌سازی خراب کرد و از سوی دیگر برای رونق گردشگری برنامه چید، نمی‌شود کرونا را کنترل کرد و سفر هم رفت.»
مهناز، هنرمند صنایع‌دستی: «بحث ازدواج من با شیوع کرونا مطرح شد و برای تحقیق باید از شهری به شهر دیگر سفر می‌کردیم، اما صبر کردیم تا شرایط بهتر شود. قطعاً در وضعیت فعلی سفر رفتن کار اشتباهی است و هر شخصی باید بداند که در قبال خود و خانواده‌اش مسئول است.»
زینب، عکاس و خبرنگار: «از لحاظ روحی همه به سفر نیاز داریم، اما سلامتی اطرافیان برایمان ارزشمندتر است. اگر جایی بروم به زادگاهم خواهم رفت.»
نگار، خانه‌دار و مادر یک فرزند: «سفر نمی‌رویم، مسئولانه و غیرمسئولانه ندارد.»
سعید، نویسنده، روزنامه‌نگار و کارمند دانشگاه: «من و خانواده‌ام بیش از یک سال است که سفری نرفته‌ایم و به‌احتمال‌قوی به این زودی‌ها هم سفر نخواهیم کرد.»
بهروز، مدیر شرکت خصوصی: «بنا بر توصیه ستاد مقابله با کرونا سفر نمی‌کنم و مسئولیت‌پذیری را در این شرایط مترادف با پرهیز از جابه‌جایی غیرضروری می‌دانم.»
تقریباً در این گزارش مردمی، اغلب مشارکت کنندگان تعریف روشنی از سفر مسئولانه و ایمن که وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آن را مورد تائید می‌داند، نداشتند و سفری که با تور انجام شود را کاملاً رد می‌کردند؛ این در حالی است که حیدر صادقی، معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان سفر ایمن را این‌گونه توصیف می‌کند: «باید بین سفرهای انفرادی بی‌نظم، سفرهای غیرمجاز و سفرهایی که در چارچوب رسمی، توسط آژانس‌ها در قالب تور برگزار می‌شود، تفاوت قائل شویم.
سفری مورد پذیرش و زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی استان است که همه عناصر آن شامل آژانس‌ها، سیستم حمل‌ونقل، محل اقامت و پذیرایی، راهنمایان گردشگری و مراکز بازدید، تحت اجرای شیوه‌نامه‌های بهداشتی سفر هوشمند قرار دارد و بیمه‌نامه مرتبط آن اخذشده است.
در کنار این سفرهای ایمن، سفرهایی هم هست که به‌صورت انفرادی و برنامه‌ریزی نشده یا به‌واسطه تورهای غیرمجاز انجام می‌شود؛ این‌گونه سفرها هیچ تضمینی ندارند و مشخص نیست که فاصله‌گذاری اجتماعی و ... در آن رعایت شود یا خیر، به همین خاطر از نظر ما غیرمجاز است.
تلاش اصفهان نیز در راستای جذب مسافرهایی است که در قالب چارچوب تعیین‌شده سفر ایمن و با تور رسمی سفر می‌کنند. به دلیل ارتباطی که بین سامانه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، همچنین وزارت بهداشت برقرارشده، می‌توان این مسافر را پایش کرد و تشخیص داد که مشکوک است یا خیر؛ برای نمونه اگر فردی حدود ۱۰ روز قبل از سفر سابقه ابتلا به کرونا را داشته باشد، از فهرست تورها خط می‌خورد.»
مریم هداییان، فعال حوزه گردشگری نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این سؤال که سفر ایمن چیست؟ و یک خانواده چطور می‌توانند سفر ایمن داشته باشند؟ اظهار می‌کند: به خاطر شیوع ویروس کرونا اصلاً توصیه نمی‌شود که تور انبوه، سفرهای طولانی و انتخاب مکان سربسته برای مقصد شکل بگیرد.
او ادامه می‌دهد: خانواده‌ای که قصد سفر دارند، باید برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده داشته باشند که می‌خواهند شروع و پایان سفرشان از کجا و به کجا باشد و کجا می‌خواهند اقامت داشته باشند.
هداییان خاطرنشان می‌کند: حتی در سفر انفرادی و خانوادگی نیز آن‌ها می‌توانند از تورهای مجاز و راهنمایان گردشگری آگاه و آموزش‌دیده استفاده کنند چون به‌واسطه ارتباط آن‌ها با تأسیسات گردشگری، اطمینان پیدا می‌کنند چه ساعتی آن مقصد برای بازدید خلوت و ایمن‌تر است. کسانی که قصد سفر دارند باید ترجیحاً مکان‌های سرباز را برای بازدید انتخاب کنند چون احتمال انتقال ویروس در محل‌های سربسته و کوچکی که تجمع در آن زیاد باشد بالاتر است.
او می‌گوید: خانواده‌هایی که به شهرهای قرمز و نارنجی سفر نمی‌کنند، پیش از شروع سفر چندوچون رعایت پروتکل‌ها را در اقامتگاه‌های شهر مقصد بررسی می‌کنند و حین سفر نیز تمامی نکات توصیه‌شده را رعایت می‌کنند، می‌توانند تا حدی اطمینان خاطر باشند، اما در کل، هیچ سفری را صد در صد نمی‌توان ایمن نامید، تنها می‌توان با استفاده از این روش‌ها ریسک ابتلا و شیوع بیشتر را به حداقل رساند.
به گزارش ایسنا، ازآنجاکه راه نان نیز در نهایت به جان ختم می‌شود، ضروری است که همه مسئولان دست‌به‌دست هم بدهند و لااقل در برهه‌هایی که میزان سفر به خاطر تعطیلات رشد بیشتری پیدا می‌کند، از بودجه‌هایی که برای امور غیرضروری مثل برپایی جشنواره‌ها در نظر گرفته می‌شود بکاهند، تا با حمایت مالی مناسب از فعالان چرخه صنعت گردشگری، جان آن‌ها را نیز که وابسته به جان مردم و کادر بهداشت و درمان است، به خطر نیندازند؛ چراکه به گفته سعید نمکی، وزیر بهداشت «در خوزستان در عرض ۷۲ ساعت ۷۸ نفر از کادر بهداشت و درمان به ویروس موتاسیون یافته مبتلا شده‌اند و اگر خدای‌نکرده چند خوزستان دیگر شکل گیرد، دیگر نمی‌توانم روی تاب‌آوری نظام سلامت قسم بخورم. می‌گویند تاب‌آوری مردم کم شده اما تاب‌آوری خدمتگزاران به مردم در نظام سلامت به‌شدت کمتر است. اگر هم همه دروازه‌ها باز شد سفر نروید. خطرناک‌ترین عامل در چرخش ویروس موتاسیون یافته مسافرت است، از آن پرهیز کنید. حتی اگر بلیت مجانی فرستادند یا هتل رایگان گرفتند، این را بدانید که ویزای بیماری و مرگ است. »
