حجت الاسلام والمسلمین همتی تبیین کرد:

بررسی جایگاه انسان در «دانش خانواده»

حوزه/ استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تعریف انسان از دیدگاه قرآن، گفت: متاسفانه بشریت در برنامه ریزی برای انسان دچار یک نوع انحراف و کج فهمی شده است یعنی یا بعد مادی و حیوانی او را در نظر گرفتند و به ارائه قانونی پرداختند که پاسخگوی غرائز مادی انسان باشد و معنا را فراموش کردند و یا بعد معنا و نورانی او را در نظر گرفتند و جسم انسان را فراموش کردند در حالی که انسان موجودی دو بعدی است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، حجت الاسلام والمسلمین حیدر همتی، امروز در جمع دانشجویان دانشگاه فرهنگیان با اشاره به ضرورت پرداختن به موضوع «دانش خانواده»، اظهار داشت: یکی از زیر شاخه های بحث «دانش خانواده» مسئله «اخلاق خانواده» است. شاید قبلا به این مسئله آنطور که باید پرداخته نمی شد از این لحاظ که نظام تربیت به صورت مکانیزم عمل می کرد و افراد در یک چارچوب زیستی تجربیات را به نسل های بعدی انتقال می دادند و در آن چارچوب؛ نقش ها تعریف شده بود و چالش هایی که الان وجود دارد قبلا نبود.

وی افزود: اتفاقی که در دنیا رخ داد و سبک زندگی جدیدی را برای بشر رقم زد، توام با مشکلاتی بود که برای بشر بوجود آورد. دنیای جدید در نظام فلسفی به دنیای فردگرایی که به لیبرالیسم معروف است، شکل گرفت. لازم به ذکر است که اصل لیبرالیسم و مبنای آن بر اساس آزادی و تاکید بر آزادی فردی است و این بحث آزادی فردی اولین چالش را با مسئله خانواده آغاز کرد.

مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران ادامه داد: نظام خانواده بر پایه و اصل جمع گرایی نهفته است و زمانی که انسان وارد یک اجتماع می شود لاجرم آزادی های او به نوعی محدود می شود و همین جریان باعث شد اولین اتفاقی که در مبنای زیستی لیبرالیسم در جهان رخ بدهد که به نوعی تمدن جدید غرب امروزه طلایه دار تحقق خوانش مکتب لیبرالیسم در جهان باشد، مسئله خانواده، مسئله چالشی او قرار بگیرد.

وی ادامه داد: امروزه بالا رفتن زندگی تجردی، محدودیت در فرزند آوری و پدید آمدن طلاق های مختلف معلول حاکم شدن این سبک از زندگی در اذهان بشریت جدید است یعنی اصل نگاه به انسان که بر پایه لذت فردی است و وقتی این طور شد به نوعی از اجتماع گریزان است و اجتماع محدود کننده لذت فردی او خواهد شد و خانواده به عنوان کوچکترین نظام اجتماعی انسان اولین آسیب را از این قضیه می بیند.

حجت الاسلام والمسلمین همتی با بیان این سؤال که چرا از انسان به عنوان اولین مسئله در نظام خانواده یاد می شود، گفت: علت این است که در اینجا می خواهیم در خصوص قانون زندگی انسان تصمیم بگیریم و بایدها و نبایدها معطوف به انسان است. اینکه انسان چه فعلی را باید انجام بدهد و چه فعلی را باید ترک کند.

وی افزود: اینکه انسان را چگونه تعریف می کنیم در مسئله باید و نباید، قانون و اخلاق و اینکه چگونه نظامی طراحی شود، کاملا تاثیرگذار است. آخرین نظریه ای که در ارتباط با انسان بیان شده و مبنای دنیای جدید قرار گرفته است، تعریف انسان به حیوان پیشرفته است. در ارتباط با تعریف انسان، نزدیک به ۵۰۰ مورد تعریف از انسان داریم که از نگاه فیلسوف، جامعه شناس، فقیه، روانشناس و... این تعاریف شکل گرفته اند.

مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران اظهار داشت: انسان هنوز نتوانسته است یک تعریفی از خود انسان ارائه بدهد که بقیه انسان ها آن تعریف را قبول داشته باشند. این مشکلی است که امروزه با آن مواجه هستیم ولی در عین حال هر کسی بر اساس مبانی خود تعریفی از انسان ارائه کرده و مطابق با آن تعریف، به ارائه نسخه ای برای انسان پرداخته است. برای مثال امروزه تمدن غرب آخرین تعریفی که از انسان ارائه کرده و تا حدودی مبنای فرهنگی، سیاسی و جامعه شناسی خود را بر آن تعریف بنا گذاری کرده و بیشترین طرفدار را نسبت به خود دارد تعریف داروینیسم از انسان است.

حجت الاسلام والمسلمین همتی تصریح کرد: در تعریف داروینیسم؛ انسان به موجودی تکامل یافته و حیوانی پیشرفته تعریف شده است. یعنی به این صورت که در فضای غریزی انسان فرقی که بین انسان و حیوان وجود دارد این است که انسان به نوعی در برآورده کردن غریزه های خودش پیچیده و پیشرفته عمل می کند.

وی در ادامه با اشاره به تعریف انسان از دیدگاه قرآن، ابراز داشت: اولین ویژگی که در قرآن در خصوص انسان بیان شده، اینکه انسان موجودی دو بعدی است و در رابطه با خلق انسان به این دو بعد اشاره شده است. بنا بر این با توجه به ابعاد وجودی انسان نمی توان به سادگی برای چنین انسانی برنامه ریزی کرد. اما متاسفانه بشریت در برنامه ریزی برای انسان دچار یک نوع انحراف و کج فهمی شده است یعنی یا بعد مادی و حیوانی او را در نظر گرفتند و به ارائه قانونی پرداختند که پاسخگوی غرائز مادی انسان باشد و معنا را فراموش کردند و یا بعد معنا و نورانی او را در نظر گرفتند و جسم انسان را فراموش کردند در حالی که انسان موجودی دو بعدی است.

حجت الاسلام والمسلمین همتی در پایان با بیان اینکه انسان دارای کرامت ذاتی است، گفت: دین می تواند انسان را به زندگی بهتر دنیوی و اخروی هدایت کند زیرا انسان نسبت به ملائکه و حیوانات از برتری ذاتی برخوردار است اما مقوله ای به نام اختیار موجب شده است که انسان هم تبدیل شود به موجود پست تر از انسان و هم موحب می شود به موجودی بالاتر از ملائکه تبدیل گردد و به عنوان خلیفه الهی شناخته شود. ۳۱۳/۴۲