احیای میانکاله نویدی برای بهشت پرندگان/ قوت گرفتن احتمال مرگ پرندگان غیر از بوتولیسم

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه مشکلات میانکاله میراثی از بی‌توجهی تمام دستگاه‌ها به محیط زیست است، گفت: در این زمینه باید به داد این تالاب رسید که برای نجات آن باید آب به سمت تالاب هدایت شود تا با جریان یافتن آب شاهد تکرار اتفاقاتی از این دست نباشیم.

به گزارش خبرگزاری فارس از مازندران، بخشی از مهمانان همه ساله طبیعت مازندران مسیرشان میانکاله است که طی دو سال اخیر بحث تلفات غیرعادی و مشکوک پرندگان در این تالاب مهم سروصدای زیادی به پا کرده؛ پرندگانی که با نوای خوش وارد تالاب شده و حضورشان بار دیگر حس سرزندگی به این تالاب مهم بخشیده اما در روزهایی که باید آهنگ بازگشت از سفر می‌کردند  بی‌صدا خاموش شدند.

تالاب بین‌المللی میانکاله با توجه به شرایط و ذخیرگاه مناسب مقصد هزاران هزار پرنده مهاجر بوده که در سال‌های اخیر با خشکسالی روزهای پررنج و دردی را سپری می‌کند.

سال گذشته ۴ بهمن ماه بود که مرگ مشکوک پرندگان گزارش شد که تا روزهای پایانی اسفند ماه ادامه پیدا کرد و با انجام آزمایش‌ها، دلیل تلفات این پرندگان بوتولیسم اعلام شد که نوعی مسمومیت غذایی است و بر اثر باکتری‌هایی که به طور وسیع در خاک وجود دارند، ایجاد شده که شرایط خشکی تالاب بر فعالیت و تولید سم به محیط بدون اکسیژن و هوا دامن زده است.

درحالی‌که سال گذشته حدود ۴۰هزار پرنده پرپر شدند امسال این مسئله در نهم بهمن ماه تکرار شد و همچنان محیط‌بانان لاشه‌های پرندگان را جمع‌آوری می‌کنند.

 علت بیماری طی بررسی اولیه بوتولیسم اعلام شده اما محققان دامپزشکی که تعدادی از لاشه‌های جمع‌آوری شده را در آزمایشگاه‌ها مورد بررسی قرار دادند، اعلام کردند که علاوه بر بوتولیسم سایر عوامل تاثیرگذار بر روند افزایشی تلفات پرندگان شامل بیماری فرامرزی، فلزات سنگین، سموم و عوامل باکتریایی و بحث رسوبات و عوارض فاضلاب و سایر نیز کماکان در دست بررسی قرار دارد.

ارزشمندترین تالاب کشور این روزها در سکوتی تلخ فرو رفته و تکاپوی محیط‌بانان فضای تالاب را پر کرده و از همه جای تالاب صدای نفس‌های محیط‌بانان به گوش می‌رسد که تمام تلاش‌شان این است از تلفات پرندگان جلوگیری کنند سرمای هوا، بیماری کرونا و شرایط ماندانی آب و باتلاقی بودن همه و همه موجب نشده محیط‌بانان خسته شوند.

باتوجه به این مسائل بحث احیای میانکاله مطرح شده از جمله رهاسازی آب، تغییر الگوی کشت و سایر که امیدواریم همه این مسائل دست به دست هم دهند و پایانی خوش بر مرگ پرندگان در میانکاله رقم بخورد.

*تشدید گشت‌ها و پایش‌های زیست‌محیطی 

حسینعلی ابراهیمی کارنامی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در این‌باره اظهار کرد: اتفاق ناخوشایند تلفات پرندگان سال گذشته اوایل بهمن ماه رخ داده و با توجه گشت‌ها و پایش‌های زیست محیطی متوجه تلفات غیرعادی و مشکوک پرندگان شدیم.

وی افزود: بعد از یکی دو روز این تلفات افزایش پیدا کرد و بلافاصله با همکاری دامپزشکی طبق پروتکل‌ها کار تشخیص و نمونه‌برداری را با جمع‌آوری و دفن بهداشتی لاشه‌ها در دستور کار قرار دادیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران بیان کرد: بعد از انجام آزمایش‌ها بیماری‌های آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان و نیوکاسل رد شده و با ادامه آزمایش‌ها و بررسی دقیق‌تر بحث بوتولیسم مطرح شد که منطقی بود.

*جمع‌آوری حدود ۳۸هزار پرنده سال گذشته در میانکاله

این مسؤول تصریح کرد: با تلاش و جدیت هر دو سازمان دامپزشکی و محیط زیست جمع‌آوری و دفن بهداشتی لاشه‌ها برای پیشگیری از مرگ بیشتر پرندگان ادامه پیدا کرد که باتوجه به بررسی انجام شده سال گذشته ۳۸هزار قطعه پرنده جمع‌آوری شد و با احتساب اینکه ۲هزار لاشه نیز شاید از چشم ماموران پنهان مانده باشد با تلفات ۴۰هزار لاشه پرونده تلفات پرندگان در سال ۹۸ بسته شد.

ابراهیمی‌کارنامی با اشاره به اینکه بلافاصله برای سال ۹۹ تیم‌های تخصصی در کنار محیط‌بانان منطقه بحث نمونه‌گیری، گشت و کنترل را در دستور کار قرار دادند، گفت: با حضور پرندگان مهاجر از شهریور و مهر ماه امسال رصدها و پایش‌ها در طبیعت استان تشدید شد که همچنان نیز در دستور کار قرار دارد.

*تداوم تلاش‌ها برای جمع‌آوری لاشه‌های پرندگان

وی با اعلام اینکه ۹ بهمن ماه امسال باز هم تلفات غیرعادی پرندگان شروع شد، اظهار کرد: تمام تلاش ما این بود در کنار بررسی و آزمایش‌ها لاشه‌های پرندگان روی آب و روی ساحل باقی نماند تا عامل مرگ پرندگان دیگر نشود.

*عواقب ناگوار خشکی تالاب

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با اعلام اینکه تمامی اقدامات با جدیت درحال پیگیری است، خاطرنشان کرد: ۲۵ درصد از میانکاله و خلیج گرگان خشک شده که زنگ خطری جدی در بحث بیماری بوتولیسم است.

وی ادامه داد: البته تداوم روند خشکی عواقب ناگواری به همراه خواهد داشت و حتی شاید این منطقه به کانون گردوغبار تبدیل شود که در این صورت بحران‌های جدی درپی خواهد داشت.

*ضرورت احیای زیستگاه میانکاله

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با تاکید بر اینکه باید زیستگاه را احیا کنیم، اضافه کرد: در این زمینه پروپوزال تهیه و از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ابلاغ اعتبار شده تا بتوانیم بخشی از آب نکارود را به این تالاب منتقل کنیم.

ابراهیمی‌کارنامی اضافه کرد: همچنین کارگروه تخصصی احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان تشکیل شده حتی با وجود شرایط کرونایی نیز جلسات تشکیل شده و منابع اعتباری آن آماده و منتظر تصویب در ستاد ملی است.

* احیای تالاب میانکاله، امری فرابخشی است

وی با اعلام اینکه کار احیای تالاب میانکاله فرابخشی است، افزود: همه دستگاه‌ها از جهاد کشاورزی گرفته تا شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب‌فا، محیط زیست و دامپزشکی باید کنار هم قرار گیرند.

*مازندران را دریابید

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه الان تمام تلاش‌مان باید احیای تالاب باشد، اظهار کرد: در ارتباط با دلیل تلفات پرندگان که بوتولیسم اعلام شده بعضا دلایلی از جمله وبای پرندگان، کرونای پرندگان، ریختن سم و رسوبات حاصل از فاضلاب و سایر مطرح شده که در ارتباط با دلیل تلفات بحث رسوبات و آلودگی‌های حاصل از فاضلاب مطرح شده باید بگوییم مازندران را دریابید.

این مسؤول یادآور شد: میانگین تصفیه‌خانه فاضلاب در مازندران ۱۲.۵ درصد بوده درحالی‌که این آمار در کشور حدود ۵۲ درصد است و با توجه به حساسیت زیست بوم مازندران باید بگوییم در این زمینه بسیار عقب هستیم.

*تاثیر فاضلاب بر تلفات پرندگان

ابراهیمی‌کارنامی، ورود فاضلاب و عدم تصفیه فاضلاب را در مرگ و میر پرندگان موثر دانست و افزود: در این زمینه  مجوز ۲۳ قانون برای ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب گرفته شده که امیدواریم باتوجه به شرایط خاص استان به نتیجه برسد.

*تمام دلایل باید سندیت داشته باشد

وی اظهار کرد: در ارتباط با دلایل تلفات حتی موضوع سم مطرح شده ولی موضوع مهم این بوده که ما به دنبال حقیقت هستیم اما  مسیر پیگیری متفاوت است  و بارها و بارها اعلام کردیم در صورت ارائه سند این مهم قابل پیگیری است ولی متاسفانه هیچ سندی ارائه نشده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه مشکلات میانکاله میراثی از بی‌توجهی تمام دستگاه‌ها به محیط زیست بوده است، خاطرنشان کرد: در این زمینه باید به داد این تالاب؛ زیست بوم مهم رسید و برای نجات آن باید آب به سمت تالاب هدایت شود تا با جریان یافتن آب شاهد تکرار اتفاقاتی از این دست نباشیم.

*ضرورت تغییر الگوی کشت در منطقه

ابراهیمی‌کارنامی گفت: موضوع مهم دیگر اینکه باید الگوی کشت تغییر کند؛ کشت آب‌بَر در حوزه آبریز خودزنی است.

*جمع‌آوری و دفن بهداشتی ۳۷۴ لاشه پرنده در روز ۱۱ اسفند

وی بیان کرد: با توجه به وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر آبزی در تالاب بین‌المللی میانکاله و خلیج گرگان، عملیات پایش و جمع‌آوری لاشه پرندگان مهاجر آبزی روز دوشنبه ۱۱ اسفند ماه ۹۹  نیز با اعزام اکیپ‌های از محیط‌بانان و کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست بهشهر، گلوگاه و اداره کل انجام شده که ۳۷۴ قطعه پرنده مهاجر آبزی از گونه های چنگر معمولی، فلامینگو، مرغابی و کشیم  تلف شده از سطح خلیج و ساحل جمع‌آوری و دفن بهداشتی شدند.

ابراهیمی‌کارنامی اضافه کرد: طی ۳۲ روز گذشته مجموع تلفات پرندگان مهاجر جمع‌آوری شده در تالاب میانکاله و خلیج گرگان به عدد ۱۹ هزار و ۴۲۶ قطعه رسیده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران یادآور شد: عملیات پایش و جمع‌آوری لاشه پرندگان تلف شده توسط چندین گروه با استفاده ازقایق، تراکتور و  تراکسور و همچنین به‌صورت پیاده در ضلع شرقی و جنوبی داخل تالاب و خلیج انجام شده است.

رهاسازی آب سد گلورد به سمت میانکاله

حیدر داودیان معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز در این‌باره از رهاسازی هزار و ۳۰۰ لیتر در ثانیه آب از سد گلورد برای تالاب میانکاله خبر داد و گفت: این شرکت براساس مصوبه مدیریت بحران استان در تاریخ ۱۲ بهمن ماه امسال رهاسازی آب را از ۱۶ بهمن ماه آغاز کرد.

وی با بیان اینکه میزان آبی که هم‌اکنون از طریق سد و شبکه آبیاری و زهکشی گلورد برای نجات پرندگان وارد تالاب میانکاله می‌شود قریب به ۲متر مکعب است، اظهار کرد: آب رهاسازی شده از سد گلورد از طریق سد انحرافی نکارود، ۴۰ کیلومتر کانال اصلی و ۱۰ کیلومتر زهکش التپه پس از طی مسیر ۵۰ کیلومتری وارد این تالاب مذکور شده که امیدواریم با این رهاسازی شاهد کاهش تلفات پرندگان باشیم.

معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به اقدامات سنوات گذشته این شرکت جهت بهبود شرایط زیست محیطی تالاب میانکاله، افزود: دو زهکش بسیار مهم التپه و شهیدآباد در شرق استان به ظرفیت ۱۵متر مکعب از سوی این شرکت احداث شد که این زهکش‌ها علاوه بر جلوگیری از ماندابی شدن اراضی و خسارات سیل به اراضی کشاورزی منطقه، آب را پس از هر بارندگی به تالاب میانکاله هدایت می‌کنند.

داودیان گفت: میانکاله تالاب ساحلی است که در ارتباط با حق‌آبه آب تمهیدات لازم اندیشیده  شود.

انجام آزمایش‌های دقیق تلفات

دکتر سیدبهمن نقیبی معاون بهداشتی و پیشگیری دامپزشکی مازندران دراین باره با فارس گفت: سازمان دامپزشکی کشور با انجام آزمایش‌های دقیق تلفات را بر اثر بوتولیسم تایید کرده و کاملا" بر نظرش پای‌بند است.

وی افزود: در تمام موارد بوتولیسم تایید شد هماهنگی‌های صورت گرفته در مرکز ملی تشخیص سازمان دامپزشکی قطعا این موضوع تایید شده است.

محمد حبیبی رئیس مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه‌های مرجع و مطالعات کاربردی سازمان دامپزشکی کشور نیز اظهار کرد: بحث بوتولیسم با توجه انجام آزمایش‌ها مورد تایید  شد دامپزشکی با ۸۰ آزمایشگاه و ۲۰ آزمایشگاه دانشگاه در ارتباط است.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط تالاب و بهم ریختن اکوسیستم منطقه حل مشکلات زمانبر خواهد بود، افزود: باید شرایط برای وضعیت مطلوب اکوسیستم منطقه فراهم شود تا بتوان به این مسائل پایان داد.

گفتنی است، یکی دیگر از راهکارهای نجات میانکاله رهاسازی یک‌هزار و ۳۰۰ لیتر آب در هر ثانیه از سد گلورد برای تامین بخشی از کسری آب تالاب بوده و بر اساس مصوبه مدیریت بحران استان از نیمه دوم ماه بهمن شروع شده است.

طی دو سال گذشته برای حل مشکلات میانکاله طرح زهکش در شرق استان با هدف جلوگیری از ماندابی و خسارات سیل به اراضی کشاورزی منطقه احداث شد که با عملیاتی شدن این طرح، آب پس از هر بارندگی به تالاب میانکاله هدایت می‌شود. 

به گزارش فارس، امیدواریم با ارائه راهکارهایی از این دست به این مساله پایان داده شود البته درحال حاضر اکوسیستم میانکاله برهم خورده و خشکسالی و ازسویی پسروی دریای خزر این شرایط را تشدید کرده و براساس گفته کارشناسان حل این مشکل زمانبر خواهد بود ولی تمام اهتمام بر این باشد هرچه زودتر به این تراژدی تلخ پایان داده شود تا بار دیگر سرزندگی به تالاب برگردد و با آغاز آهنگ مهاجرت در سال آینده نگرانی‌ها و دغدغه‌ها از مرگ این مهمانان بیشتر نشود.

باتوجه به تجربه سال گذشته انتظار می‌رود ادامه تلفات پرندگان تا مهاجرت پرندگان ادامه داشته باشد که امیدواریم باتوجه به عزم دستگاه‌ها برای همیشه به تراژدی تلخ دو ساله میانکاله پایان داده شود.