بسیاری از مردم تفاوت‌های اساسی بین اگزما و پسوریازیس را نمی‌دانند و معمولا این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. التهاب، قرمزی یا پوسته پوسته شدن قسمت‌هایی از پوست، در بیماری‌های پوستی رخ می‌دهد؛ اما تشخیص این که علت این مشکلات، مربوط به کدام بیماری است، به شما این امکان را می‌دهد که درمان مناسب را انتخاب کنید.
برای مقابله با مشکلات ناشی از بیماری‌های پوستی، لازم است ابتدا نوع بیماری را تشخیص داده تا بتوانید درمان متناسب با آن را انجام دهید. در این مطلب ابتدا بیماری‌های پسوریازیس و اگزما (درماتیت آتوپیک) را بررسی کرده و آنها را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم، سپس روش‌هایی را برای درمان این دو بیماری معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید…
شناخت اگزما و پسوریازیس
شناخت پسوریازیس
قسمت‌هایی از پوست که لک‌های ضخیم سفید رنگ دارد، مشخصه‌ی بیماری پسوریازیس است.
پسوریازیس، نوعی بیماری خود ایمنی مزمن است که سبب تولید بیش از حد سلول‌های پوست می‌شود. سلول‌های مرده به صورت پوسته‌های سفید و خاکستری رنگ تجمع پیدا می‌کنند. پوست ملتهب و قرمز شده، منجر به ایجاد خارش جدی می‌شود.
تاکنون هیچ گونه درمانی برای پسوریازیس پیدا نشده است. اما تعدادی از روش‌های درمانی موضعی، نور درمانی و داروهای سیستمیک می‌تواند این بیماری را تا حدودی بهبود ببخشد. این بیماری پوستی، مسری نیست.
شناخت اگزما
بیماری اگزما پوستی یا درماتیت آتوپیک، نوعی عارضه‌ی طولانی مدت است که بر پوست اثر می‌گذارد. این بیماری ممکن است به علت واکنش ازدیاد حساسیت ایجاد شود. این حالت باعث می‌شود که پوست نسبت به محرک‌های به خصوصی نظیر رنگ‌ها، پارچه‌ی لباس، صابون، حیوانات و سایر محرک‌ها، بیش از حد واکنش نشان دهد.
اگزما در میان نوزادان بسیار شایع است. در بسیاری از اشخاص، این بیماری پوستی در سنین خردسالی یا ابتدای بلوغ برطرف می‌شود.
ممکن است پوست به صورت قرمز، ملتهب، پوسته پوسته شده، ترک خورده، تاول زده یا پر از چرک به نظر برسد. در این بیماری معمولا پوست با پوسته‌های مرده پوشیده نمی‌شود.
همانند پسوریازیس، درماتیت نیز می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شده و سبب خارش شدید شود. بیشتر اگزماها را می‌توان با استفاده از درمان‌های موضعی برطرف کرد.
مقایسه‌ی اگزما و پسوریازیس
مقایسه‌ی پسوریازیس با اگزمای پوست صورت
پسوریازیس صورت
اگرچه پسوریازیس در بیشتر مواقع روی زانوها و آرنج ایجاد می‌شود، اما ممکن است در هر قسمتی از بدن به وجود آید. مناطقی که بیشتر در معرض خطر هستند، عبارتند از: صورت، پوست سر و گردن.
با استفاده از روش‌های درمانی، بیشتر اوقات می‌توان پسوریازیس صورت و پوست سر را برطرف کرد؛ اما ممکن است این عارضه دوباره عود کند.
در بسیاری از موارد، پسوریازیس پوست سر به پیشانی، گوش‌ها یا گردن نیز گسترش پیدا می‌کند. درمان این نوع پسوریازیس، به علت وجود مو دشوار خواهد بود.
اگزمای صورت
درست همانند پسوریازیس، اگزمای صورت نیز می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی شود. ممکن است لک‌های پوستی با خارش بسیار زیادی همراه باشند که همین موضوع منجر به سایش بیشتر پوست می‌شود.
خارش می‌تواند سبب ایجاد ترک در پوست شده و باعث خونریزی یا عفونت شود.
از طرفی خشکی ناشی از اگزما نیز می‌تواند منجر به ترک خوردگی پوست در اثر حرکات عادی و معمولی شود.
اگزما معمولا با تاول‌های چرک دار همراه است. خاراندن این تاول‌ها، می‌تواند باعث شود که مایع از آنها خارج شده و لک‌های پوستی سخت و پینه‌داری ایجاد شود. اگزمای صورت را می‌توان با استفاده از درمان‌های موضعی درمان کرد؛ اما ممکن است لازم باشد داروهای سیستمیک نیز استفاده شود.
مقایسه‌ی اگزما و پسوریازیس پوست دست
پسوریازیس دست
اگرچه بسیاری از مردم لک‌های پوستی پسوریازیس را روی پشت دست‌ها و بند انگشتان‌شان دارند، در سایر اشخاص این بیماری در کف دست بروز پیدا می‌کند.
پوسته پوسته شدن شدید پوست و خشکی پوست دست‌ها می‌تواند ساده‌ترین کارها نظیر شستن دست‌ها یا حتی برداشتن یک کیسه را بسیار دردناک و ناراحت کننده کند.
پسوریازیس دست ممکن است شامل پسوریازیس ناخن نیز باشد. در این حالت، سلول‌های بیش فعال پوست باعث می‌شوند که سلول‌های جدید زیادی زیر ناخن تولید شود. این حالت ممکن است شبیه به عفونت قارچی باشد که سبب تغییر رنگ ناخن شده و حتی سبب افتادن و کنده شدن ناخن‌ها نیز می‌شود.
اگزمای دست
اگزمای دست، عارضه‌ای بسیار شایع است. علت آن می‌تواند این موضوع باشد که دست‌ها اغلب اوقات با صابون‌ها، لوسیون‌ها، پارچه‌ی لباس، حیوانات و سایر مواد محرک و حساسیت‌زا در ارتباط هستند.
شستن مکرر دست‌ها می‌تواند سبب خشکی بیشتر آنها در افراد مبتلا به اگزما شود. درمان اگزمای پوست دست ممکن است بسیار دشوار باشد که علت آن را می‌توان در تماس پیوسته‌ی دست با آب و سایر مواد محرک جستجو کرد.
مقایسه‌ی اگزما و پسوریازیس روی پوست پا
پسوریازیس در بالا و پایین پاها
پسوریازیس معمولا روی پاها و زانوها ایجاد می‌شود. اگرچه بعضی از ضایعات پسوریازیس می‌تواند بخش وسیعی از پا را بپوشاند، سایر انواع آن نیز ممکن است به صورت لک‌های پوستی جداگانه ظاهر شود.
انواع مختلف پسوریازیس، ظواهر مختلفی دارد.
برای مثال، پسوریازیس گوتات (خال خال) روی پاها، به صورت لک‌های قطره مانند قرمز رنگ کوچک، به صورت جداگانه ظاهر می‌شود. این در حالی است که پسوریازیس پلاک، به صورت لک‌هایی بدون شکل و با اندازه‌ی بزرگ با پوست قرمز ضخیم یا پوسته‌های ضخیم سفید رنگ ظاهر می‌شود.
اگزما در بالا و پایین پا
اگزما روی پاها، ممکن است در قسمت‌های چین دار مانند پشت زانو یا جلوی قوزک پا ایجاد شود. در این قسمت‌های بدن ممکن است عرق یا مواد محرک از طریق لباس و هوا تجمع پیدا کند.
تماس نزدیک مواد محرک با پوست و قسمت‌هایی از پوست که به هم مالیده می‌شوند، باعث ایجاد محیطی عالی و مناسب برای درماتیت آتوپیک می‌شود.
اگر اگزما در پشت زانوها سریعا یا به طور موثر درمان نشود، این عارضه می‌تواند بسیار ناراحت کننده و دردناک باشد. تماس پیوسته‌ی این ناحیه با لباس‌ها می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای سبب ایجاد خونریزی، ترشح مایع و عفونت شود.
مقایسه‌ی پوست خشک در اگزما و پسوریازیس
پوست خشک در پسوریازیس
تمامی لک‌های پوستی حاصل از پسوریازیس، خشک یا پوسته پوسته نیستند. در برخی مواقع لک‌های بزرگ قرمز رنگ ممکن است هیچ گونه پوسته‌ی قابل مشاهده‌ای نداشته باشند. با این وجود، لک‌های پسوریازیس می‌توانند حاصل از تجمع سلول‌های مرده‌ی پوست باشند یا تا مرحله‌ی پوسته پوسته شدن و پوست اندازی پیش بروند.
اگر دچار این عارضه هستید، نباید پوسته‌های بزرگ را به زور جدا کنید. کندن آنها به آرامی، در جلوگیری از ترک خوردگی پوست و خونریزی آن موثر خواهد بود.
بعضی از لک‌های پسوریازیس ممکن است پیش از ریختن پوسته‌ها، به صورت لایه‌ای سفید رنگ و بسیار ضخیم از سلول‌های مرده ظاهر شوند.
پوست خشک در اگزما
اگزما معمولا با ایجاد لک‌های بسیار خشک پوستی همراه است. این لک‌ها باعث می‌شوند که پوست، بسیار شکننده شود و به سرعت ترک بخورد.
پوسته ریزی اگزما ممکن است شبیه به آفتاب سوختگی یا تاول دلمه بسته یا پینه باشد.
در بعضی موارد ممکن است پوسته ریزی، بدون ایجاد زخم‌های باز یا سایش و تحریک پوست صورت گیرد. در سایر موارد، پوست ترک خورده یا تاول‌های باز بر اثر پوسته ریزی، به جا می‌ماند. در این موارد، باید درمان با احتیاط انجام شود تا از ایجاد عفونت ویروسی یا باکتریایی جلوگیری گردد.
مقایسه‌ی اگزما و پسوریازیس در قسمت‌های دیگر بدن
پسوریازیس در قسمت‌های دیگر بدن
پسوریازیس می‌تواند در قسمت‌های ناخوشایندی از بدن ایجاد شود.
پسوریازیس معکوس و سایر انواع پسوریازیس ممکن است روی ناحیه‌ی تناسلی، زیر بغل، کف پاها و قسمت‌هایی از پوست که چین و چروک دارند، ظاهر شود.
پسوریازیس در چین‌های پوست یا ناحیه‌ی تناسلی، به صورت صاف و درخشان ظاهر می‌شود؛ اما ممکن است شبیه به اگزما به نظر برسد.
قسمت‌های درگیر پسوریازیس در این حالت، بیشتر اوقات در مقایسه با پسوریازیس معمولی، دارای لک‌های پوستی بزرگتر و پینه‌های سخت‌تری از پوست صاف هستند. علت این موضوع را می‌توان به این دلیل نسبت داد که در این نواحی، رطوبت بسیار بالا است.
اگزما در نواحی دیگر بدن
پوشک بچه و کرم‌های مورد استفاده‌ی نوزادان ممکن است پوست حساس را تحریک کند؛ این موضوع باعث ایجاد بثورات پوشک به صورت شدید خواهد شد. در بعضی موارد، اگزما تمام ناحیه‌ی در تماس با پوشک را درگیر می‌کند.
حساسیت شدید نسبت به مواد سازنده‌ی پوشک یا کرم‌های مورد استفاده در شستن این نواحی، می‌تواند باعث بدتر شدن اوضاع شود. استفاده از پوشک‌هایی با جنس کتان نرم یا تغییر نوع پاک کننده، می‌تواند در کاهش اگزما در ناحیه‌ی تناسلی نوزادان مفید واقع شود.
افراد بالغ مبتلا به اگزما در ناحیه‌ی تناسلی، ممکن است نیاز به تغییر مواد شوینده‌ی البسه، پاک کننده‌ها و پارچه‌های البسه داشته باشند.
مقایسه‌ی پسوریازیس شدید با اگزمای شدید
پسوریازیس گسترده و شدید
همانند سایر بیماری‌های پوستی، پسوریازیس نیز می‌تواند گسترده و بسیار ناراحت کننده باشد. برای مثال، پسوریازیس پلاک می‌تواند تقریبا تمامی قسمت‌های بدن را بپوشاند.
در موارد شدید، التهاب می‌تواند به قدری شدید باشد که مانند سوختگی احساس شود.
پسوریازیس‌های گسترده، دردناک و شبیه به سوختگی می‌توانند تهدید کننده‌ی حیات باشند. این حالت از بیماری نیازمند اقدامات فوری پزشکی توسط متخصص است.
سایر پسوریازیس‌های گسترده ممکن است نیازمند درمان‌های استاندارد (به منظور بهبودی جزئی یا کامل) باشند.
اگزمای گسترده و شدید
اگزما می‌تواند به مسئله‌ای بسیار جدی تبدیل شود و بیشتر قسمت‌های سطح پوست را بپوشاند. مقدار پوستی که ممکن است تحت تاثیر اگزما قرار بگیرد، به چند عامل بستگی دارد. این عوامل عبارتند از:
- حساسیت پوست
- مواجهه‌ی پوست با مواد تحریک کننده
- نوع و موثر بودن روش درمانی
در موارد شدید اگزما، ترک خوردگی‌ها، ترشح مایع و خونریزی (با شدت زیاد) می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگزمای گسترده می‌تواند احتمال عفونت را افزایش دهد. علت این امر، افزایش میزان ترک خوردگی پوست است.
اکنون که تفاوت اگزما و پسوریازیس را دانستید، برای آشنایی با راه‌های درمان این دو بیماری پوستی در ادامه مقاله همراه ما باشید.
درمان‌های مورد استفاده برای پسوریازیس
عوامل مشخصی برای تحریک پسوریازیس یا بدتر شدن آن شناخته شده است؛ که عبارتند از:
- عفونت‌ها
- آب و هوای سرد
- مصرف بیش از حد مشروبات الکی
- استعمال دخانیات
- استرس
- مصرف برخی داروهای خاص مانند لیتیوم و داروهای درمان فشار خون بالا
تمیز و مرطوب نگه داشتن پوست و عدم استفاده از صابون‌های قوی و حمام با آب داغ، می‌تواند ناراحتی‌های مربوط به پسوریازیس را تسکین داده و هرگونه خارش ناشی از آن را کاهش دهد.
درمان پسوریازیس‌های خفیف تا متوسط را می‌توان با استفاده از کورتیکواستروئیدها به صورت موضعی انجام داد. این داروها، بدون نسخه‌ی پزشک نیز قابل تهیه هستند. نحوه‌ی عملکرد این داروها، به صورت کاهش التهاب و خارش است. این داروها، از رشد سریع سلول‌های پوست نیز جلوگیری می‌کنند.
استفاده از پمادهای مرطوب کننده می‌تواند مفید واقع شود؛ چرا که این مواد می‌تواند خارش، خشکی و خراشیدگی را کاهش دهد. این موارد، اساسا پسوریازیس را درمان نمی‌کنند؛ اما می‌تواند نشانه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهند.
پسوریازیس متوسط تا شدید را می‌توان با استفاده از داروهای قوی‌تر (تجویز شده توسط پزشک) درمان کرد؛ که عبارتند از:
آنترالین
این دارو فعالیت DNA معمولی را در پوست تقویت می‌کند. این موضوع می‌تواند احتمال بروز پسوریازیس را کاهش دهد. با این وجود، پماد آنترالین می‌تواند برای قسمت‌هایی از پوست که تحت تاثیر پسوریازیس قرار نگرفته، بسیار تحریک کننده باشد و باعث لک دار شدن آن نواحی شود.
قطران زغال سنگ(coal tar) : از این محصول می‌توان برای کاهش التهاب و پوسته پوسته شدن پوست استفاده کرد. فرآورده‌ی موضعی این دارو به دو صورت با نسخه‌ی پزشک و بدون نسخه در دسترس است.
اسید سالیسیلیک
این ترکیب در شامپوهای دارویی و محلول‌های موضعی وجود دارد. زمانی که از این ماده روی پوست استفاده می‌شود، ظاهر پوسته پوسته شده بر اثر پسوریازیس، کاهش پیدا می‌کند و همین موضوع باعث ترغیب سلول‌های جدید برای جایگزینی سلول‌های قدیمی می‌شود.
محلول‌ها و کرم‌های ویتامین D
کرم‌های ویتامین D تجویزی، مانند کلسی‌تریول نیز برای درمان این بیماری در دسترس هستند.
رتینوئیدهای موضعی
رتینوئیدها، گونه‌ای از ویتامین A هستند که باعث ترغیب سلول‌های جدید پوست برای جایگزینی با سلول‌های قدیمی می‌شوند. با این وجود، نوع موضعی این داروها می‌تواند برای پوست تحریک کننده بوده و آن را (به ویژه نسبت به آفتاب) حساس کند.
یک شباهت در روش درمان اگزما و پسوریازیس این است که همانند اگزما، پسوریازیس را نیز می‌توان با استفاده از نور درمانی که با عنوان فتوتراپی نیز شناخته می‌شود، درمان کرد. این روش درمانی به صورت مواجهه‌ی کنترل شده با اشعه‌ی فرابنفش انجام می‌شود و منجر به کند شدن سرعت بازسازی سلولی پوست و کاهش التهاب می‌شود.
در صورتی که روش‌های درمانی موضعی به منظور کاهش ابتلا به پسوریازیس به خوبی عمل نکنند، روش‌های درمانی و دارویی دیگری که به صورت تزریقی انجام می‌شوند نیز وجود دارد. این دسته شامل رتینوئیدها، متوترکسات، سیکلوسپورین و داروهای تعدیل کننده‌ی سیستم ایمنی نظیر اتانرسپت می‌شود.
روش‌های درمانی اگزما
هیچ گونه درمانی برای اگزما وجود ندارد و این بیماری می‌تواند به مدت طولانی ادامه پیدا کند. اگزما معمولا کودکان را بیشتر درگیر می‌کند. ممکن است با افزایش سن، این مشکل در کودکان برطرف شود.
برخی افراد ممکن است برای مدت زمان مشخصی، هیچ گونه علائمی از بیماری نداشته باشند، اما به طور ناگهانی نشانه‌های بیماری در آنها عود کند. شعله‌ور شدن بیماری به وسیله‌ی عوامل و فاکتورهای مختلفی می‌تواند تحریک شود.
اگر به اگزما مبتلا هستید، اقداماتی که برای درمان این بیماری می‌توانید در پیش بگیرید، عبارتند از:
۱- از مصرف صابون‌های قوی و محصولات رایحه دار و معطر خودداری کنید.
۲- از حمام‌های طولانی مدت با آب داغ خودداری کنید.
۳- از استعمال دخانیات اجتناب کنید.
۴- از کرم‌های موضعی کورتیکواستروئید برای نقاطی که دچار خارش هستند، استفاده کنید.
۵- از کرم‌های آنتی هیستامین یا داروهای آنتی هیستامین خوراکی نظیر دیفن هیدرامین استفاده کنید.
۶- از کمپرس‌های سرد و مرطوب برای اجتناب از خاراندن قسمت‌های درگیر، استفاده کنید.
۷- از نور درمانی، به عنوان روشی کنترل شده و به منظور جلوگیری از اثرات جانبی مواجهه‌ی بیش از حد با آفتاب مانند سرطان پوست استفاده کنید.
۸- از روش‌هایی که باعث کاهش استرس می‌شوند، استفاده کنید. این روش‌ها شامل تکنیک‌های آرام بخشی نظیر مدیتیشن، یوگا یا تای چی می‌شود.
۹- از قرار گرفتن در معرض دماهای بسیار بالا خودداری کنید؛ چرا که عرق کردن می‌تواند علائم را بدتر کند.
تمیز و خشک نگه داشتن پوست و استفاده از مرطوب کننده می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند.
نکاتی درباره سبک زندگی با اگزما
از آن جایی که آلرژی می‌تواند در ایجاد اگزما موثر باشد، اجتناب از مواد و ترکیباتی که می‌دانید نسبت به آنها حساسیت دارید، می‌تواند کمک کننده باشد. مثال‌هایی از این نوع ترکیبات در میان مواد غذایی شامل تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، دانه‌ی سویا، ماهی و گندم است.
قرار گرفتن در معرض گرد و غبار مبلمان و لوازم خانگی می‌تواند در ایجاد اگزما موثر باشد. استفاده از کاورهای ضد گرد و غبار روی تشک و بالش‌ها و تمیز کردن مدوام لوازم جذب کننده‌ی گرد و غبار، می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
اگر به اگزمای شدید مبتلا هستید و درمان‌های خانگی تاثیر چندانی در بهبودی وضعیت‌تان ندارند، پزشک می‌تواند پماد و کرم‌هایی را جهت کاهش ایجاد و تسکین علائم اگزما تجویز کند.
این داروها تحت عنوان مهارکننده‌های کلسینورین شناخته می‌شوند. مثال‌هایی از این دسته داروها، تاکرولیموس و پیمکرولیموس هستند. این دو دارو را با احتیاط استفاده کنید؛ چرا که هر دوی آنها با خطر احتمالی ایجاد سرطان همراه هستند.
خارش شدید ممکن است باعث ایجاد زخم‌های باز و در نتیجه بروز عفونت شود. در این موارد، لازم است که فرد مبتلا از نوعی آنتی بیوتیک موضعی یا آنتی بیوتیک خوراکی تجویز شده توسط پزشک استفاده کند. می‌توانید به بچه‌ها دستکش‌های نرم بدهید تا در هنگام خواب آنها را بپوشند. به این ترتیب می‌توان از خاراندن قسمت‌های درگیر بیماری در زمان‌هایی که خواب هستند، جلوگیری کرد.
شما برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های پوستی چه کارهایی انجام می‌دهید؟ به غیر از مواردی که در این مطلب به آنها اشاره شد، چه روش‌های دیگری برای پیشگیری، کنترل و درمان بیماری‌های اگزما و پسوریازیس می‌شناسید؟ تجربیات‌تان را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید…
منبع:
https://www.healthline.com/health/psoriasis-vs-eczema-pictures
https://www.medicalnewstoday.com/articles/315749
