سرزمین سیستان و بلوچستان به دلیل تنوع آب و هوایی و رونق صنعت دامپروری و کشاورزی غذاهای متنوعی نیز دارند. اما با گذشت زمان و وجود خشکسالیهای متعدد بیشتر آنها به سمت دامپروری روی آوردند بنابراین حجم بیشتری از غذاهایی که آنها تهیه میکنند از مواد اولیه گوشتی است.
بعد از گوشت، خرما در پخت نان و غذاهای این سرزمین نقش دارد. همچنین به دلیل قرار گیری این استان با همسایگان شرقی خود و تجارتی که شهرهای جنوبی این استان مانند چابهار با کشورهای حوزه اقیانوس هند داشته اند، ورود ادویههای افغانستانی، پاکستانی و هندی به استان بسیار زیاد است حتی برخی از شهرها و روستاها تحت تأثیر غذاهای پاکستانی هستند مانند روستای خلیج گواتر.
ادویههای تند هندی و پاکستانی
از طرفی ورود ادویههای تند کشورهای همسایه به این مناطق، موجب تنوع غذایی بیشتر در این استان شده است. گردشگرانی که به این استان میروند نیز از ادویههای مخصوص این استان، سوغات میبرند. اصلاً سیستان و بلوچستان بهشت کسانی است که عاشق طعم غذاهای هندی و پاکستانی هستند به خصوص کسانی که در غذاهای خود ادویههای متفاوت را استفاده میکنند.
در بازارهای محلی این استان که بروید حتماً ادویههای متفاوتی را میبینید اهالی این استان برای هر غذایی، یک ادویه مخصوص دارند جالب است بدانید که هیچ برنجی در اینجا به صورت ساده استفاده نمیشود حتماً برنجهای سفید را با ادویه و یا مخلوطی از گوشت و مرغ تهیه میکنند.
نکته جالب دیگر درباره غذاهای مردم استان سیستان و بلوچستان این است که بیشتر رستورانهای این استان غذای محلی دارند. برخلاف خیلی از رستورانها در استانهای دیگر که غذای محلی در آنها طبخ نمیشود. مردم این استان هنوز به غذاهای خود وفادار هستند و آن را در رستوران نیز سفارش میدهند حتی نسل جوان آنها. بنابراین پیدا کردن غذای محلی در این استان کار آسانی برای گردشگران است.
خیلی از گردشگران تنها برای چشیدن طعم غذاهای متفاوت به سفر میروند بنابراین این استان برای آنها جذاب است چون غذاهای بیشماری در میان زابلیها و بلوچها وجود دارد که هنوز آمار آن به صورت رسمی جایی درج نشده است.
نانهای سنتی به قطر یک کاغذ
معمولاً زنان و مردان این استان در کنار غذاهای خود از نان هم استفاده میکنند حتی اگر برنج باشد. یکی از نانهایی که میتوان آن را با کاغذ از نظر نازکی تشبیه کرد نان «تیموش» است. این نان را با ظرفهای مخصوص به نام «تین» تهیه میکنند.
در بلوچستان آرد و نمک و آب مواد اولیه این نان را تشکیل میدهد مقدار کمی روغن برای جدا کردن این لایه نازک نان از سنگ یا تین ریخته میشود.
«دوتینی» هم نوعی نان روغنی است که آن را با شیرچایی میخورند برای پخت نان، خمیر را به دو قسمت تقسیم میکنند و روی هر کدام چانهای جدا پهن شده و روغن می مالند. بعد چانهها را روی هم میگذارند و پهن میکنند و روی تابهای که مقداری روغن روی آن ریخته اند میگذارند تا بپزد.
این نانها را معمولاً با غذاهای مختلف نیز میخورند. یکی از غذاهایی که بیشتر در مهمانی و مراسم شادی پخته میشود خورش دوغ پاست. این خورش پر طرفدار با گوشت گوسفند و مقدار زیادی دوغ پخته میشود. البته دوغی که در مشکهای بزرگ درست شده و غلظت بالایی دارد. در ایام شلوغ سال رستورانهای معروف این غذا را درست میکنند.
غذای تنوری به سیخ کشیده شده از چوب نخل
معروف ترین غذای بلوچها تنورچه است. این غذای سنتی را باید در تنور بپزند. برای همین اگر به رستورانهای جنوب سیستان و بلوچستان بروید حتماً تنورچه را در رستورانها میبینید. مانند گذشته مردم این استان گوشت گوسفند را به چند قطعه بزرگ تقسیم میکند و هر قطعه را به یک سیخ از چوب نخل می کشند و آن را در تنوری که روشن بوده و داغ شده و یک ظرف پر از آب داخل آن بوده، میگذارند تا بخار پز شود. بعد روی آن را با سینی و سینی را با کاهگل میپوشانند تنورچه پس از یک ساعت می پزد.
مگر میشود به استان سیستان و بلوچستان به خصوص مناطق جنوبی آن رفت و ماهی و میگو نخورد. آنها که طعم ماهی جنوبی را به ماهی شمالی ترجیح میدهند حتماً از میگوهای تازه نیز میل میکنند کراهی میگو ماهی و گوشت یکی از آن غذاهایی است که با این مواد تهیه میشود و طرفداران سرسختی دارد.
کشک زردی که غذاست
کشک زرد مخصوص زابلی هاست. کشک زرد پودری متشکل از ادویه زردچوبه گندم بلغور شده و دوغ است که به مدت یک هفته تا ده روز در کیسه نخی میگذارند سپس آن را در آورده و پس از ورز دادن پودر میکنند کشک زرد به صورت یک غذای کامل و مقوی در مدت کوتاهی طبق میشود.
سوغاتی که روزی غذا بود
لندو هم مخصوص سیستانی هاست که با گندم برشته خرما و کنجد تهیه میشود معمولاً این خوراکیها را در بسته بندیهای مختلف برای سوغات میبرند. البته در گذشته این یک نوع غذا بود نه پیش غذا یا وعده عصرانه اما اکنون به عنوان شیرینی یا عصرانه استفاده میشود.
دودپتی با ادویه
مردم استان سیستان و بلوچستان از ادویه تنها در غذاها استفاده نمیکنند بخشی از ادویهها را در چای و شیر هم میریزند. در خانه هر یک از مردم استان که مهمان شوید حتماً آنها با شیرچایی از شما پذیرایی میکنند در رستورانها و سفره خانهها نیز شیرچایی به وفور دیده میشود چون اینجا شیرچایی بیشتر از چای سیاه طرفدار دارد معمولاً گردشگران نیز از آن استقبال میکنند. این شیرچایی در زمان محلی «دودپتی» نام دارد و مردم آن را از هندوستان وارد کرده اند. شیرچایی را در صبحانه و عصرانه با نان روغنی میخورند. در شیرچایی به چای هل و شیر اضافه میکنند وقتی این محلول خوب جوش آمد از روی حرارت برداشته و مینوشند.
چای ماسالا هم که با ادویههایی مانند هل و زنجبیل و میخک و جوز هندی تهیه میشود طرفداران زیادی در اینجا دارد اهالی این استان از چای ماسالا در مراسم رسمی و شادی بیشتر استفاده میکنند.