محسن لعلی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه خانواده نقش بسیار مهمی در سلامت و بهداشت روان کودک و نوجوان دارد، اظهار کرد: نهاد خانواده اهمیت زیادی در مراحل رشد انسان به خصوص در دوره نوجوانی به همراه دارد و نوع روابط فضای خانواده، شیوه های تربیتی والدین، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده دوره نوجوانی را تحت الشعاع قرار می دهد.
وی تاکید کرد: روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت اعتقاد دارند که پیشرفت و پسرفت در همه ابعاد تحصیلی و شغلی و روابط بین فردی نوجوان مدیون خانواده است.
این مدرس دوره‌های تخصصی روانشناسی معتقد است هنگامی نوجوان را از نظر بهداشت روانی مورد بررسی قرار می دهیم به دنبال این هستیم تا به نقش خانواده درسلامتی و در بیماری زایی واقف شویم و بدون شک تعاملات خانواده را در سلامت و بهداشت روانی نوجوان نباید نادیده گرفت.
خانواده سالم چگونه است؟
وی در خصوص شناسایی خانواده سالم و خانواده بیمار، گفت: با توجه به عوامل نقش، مرز و سلسله مراتب قدرت امکان شناسایی وجود دارد، خانواده سالم خانواده‌ای است که هر کدام از اعضا نقش خود را در خانواده بدانند و به وظایف شان آگاه باشند.
لعلی با بیان اینکه مرز دومین عاملی است که در سلامت و بیماری خانواده موثر است، گفت: مرز را به یک مرز روانشناختی تعبیر می کنیم و بعضی اوقات والدین این مورد را به فرزندان می گویند و بایستی این حریم و مرز پدر و مادر و فرزندان در خانواده مشخص باشد.
وی سومین عامل در سلامت خانواده را سلسله مراتب قدرت دانست و افزود: خانواده‌هایی که نقش آسیب زا و بیماری را در فرزندان شان ایجاد می کنند در واقع سلسله مراتب قدرت آنها مشخص نیست و اگر سلسله مراتب قدرتی هم وجود دارد فرزندان در راس قدرت هستند و این نوع خانواده ها معیوب و بیمار هستند.
عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان گفت: بر اساس سه مورد نقش، مرز و سلسله مراتب قدرت سه نوع خانواده گسسته، درهم تنیده آشفته و خانواده سالم را داریم. در خانواده گسسته والدین شناختی به روابط فرزند و تعاملات او با دوستان ندارند و به طور یقین در این خانواده گسسته فرزندان دچار مشکلات روانشناختی و رفتاری می شوند.
وی تصریح کرد:در خانواده در هم تنیده و آشفته مرزها و نقش‌ها مشخص نیست و اعضای خانواده در کار همدیگر دخالت می‌کنند، فرزندان این خانواده‌ها معمولا اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی دارند و با تاخیر به بلوغ فکری، عاطفی و اجتماعی می رسند.
این مدرس دوره‌های تخصصی روانشناسی بر این باور است که سومین نوع خانواده که برخوردار از مرز، نقش و سلسله مراتب مشخصی است خانواده سالم بوده و پیامد این خانواده تربیت نوجوانی طبیعی و سالم است که مشکلات روانشناختی و رفتاری نوجوان در این خانواده نسبت به دو خانواده قبل به نسبت کمتر است.
به گفته لعلی؛ سازمان بهداشت جهانی سن ۱۱ تا ۲۱ سالگی را نوجوانی محسوب می کند. کمک گرفتن از مشاوره خانواد و ارایه راهکار در انجام اقدامات اساسی برای کاهش مشکلات نوحوان به خانواده ها کمک اساسی می کند و ارایه توانمندی ها و مهارت های اجتماعی مادر و فرزندی در جلسات مشاوره آموزش داده می شود.
رفتارهای دو سویه والدین و فرزندان
وی با اشاره به اینکه رفتارهای سالم و طبیعی نوجوان در اثر رفتارهای دو سویه والدین و فرزندان است، اظهار کرد: اولین راهبرد ارتباط والدین با نوجوان ارتباط مناسب توام با صمیمیت ومهربانی است و گام بعدی هماهنگی والدین در ارایه راهکارها و دستور العمل ها است و مطابق پژوهش های انجام شده نوجوانانی که والدین شان هماهنگ و سخت گیر هستند را بهتر می پسندند تا والدینی که ناهماهنگ و سهل گیر هستند.
عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان گفت: سومین راهبرد که والدین باید به آن توجه کنند ایجاد ارتباط فرصت برای درد دل با نوجوان است و چهارمین گام پرهیز والدین از انتقاد مخرب از نوجوان و نقش راهنما داشتن برای او است.
وی با بیان اینکه والدین موثر و کارآمد والدینی هستند که نظارت دقیق و اصولی بر اعمال فرزند نوجوان داشته باشند، گفت: نظارت والدین نباید حالت باز پرسی و وسواسی داشته باشند و شیوه دیگر تغافل و نادیده گرفتن از رفتارهای صحیح والدین است که باید روی برخی از مسایل جزئی نوجوان توجه زیادی نکنند و در واقع تظاهر به غفلت کنند.
