به همان اندازه که ازدواج دارای اهمیت و آثار فراوان است و نسبت به آن تأکید و تشویق شده است، تجرد امری ناشایسته و زیانبار بوده و مورد نکوهش شدید قرار گرفته است. در سخنان پیشوایان دین علیهم السلام نکوهش عزوبت به صورتهای مختلف مطرح شده است:

الف- برتری عبادت همسرداران: در بعضی از روایات ارزش و برتری اعمال و عبادات همسرداران بیان شده و در مقابل، کارهای افراد مجرّد کم ارزش تلقّی شده است.

امام صادق علیه السلام فرمود:

«رَکعَتانِ یصَلیهِمَا الْمُتَزَوِّجُ افْضَلُ مِنْ سَبْعینَ رَکعَةً یصَلّیها اعْزَبُ»^[1]

دو رکعت نمازِ مردِ متأهّل، از هفتاد رکعت نمازِ فرد مجرّد برتر است.

اخلاق خانواده، ج 2، ص: 26

مردی به حضور امام باقر علیه السلام شرفیاب شد. آن حضرت از وی پرسید: زن داری؟

گفت: نه. حضرت فرمود: من دوست ندارم همه دنیا را داشته باشم، ولی یک شب مجرّد زندگی کنم. سپس فرمود:

دو رکعت نماز مردِ متأهّل با فضیلت تر است از مرد عزبی که شب را با عبادت به صبح رساند و روز را روزه بدارد.

آنگاه حضرت هفت دینار به آن مرد داد و فرمود: این پول را صرف ازدواج کن.^[2]

ب- بدترین مردگان: مسلمانی که در طول زندگی، همسری را انتخاب نکند و از دنیا برود، مورد مذمت و نکوهش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قرار گرفته است:

«رُذالُ مَوْتاکمُ الْعُزَّابُ»^[3]

بدترین مردگانِ شما، عزبهایند.

در روایتی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود:

«لَوْ خَرَجَ الْعُزَّابُ مِنْ مَوْتاکمْ الَی الدُّنْیا لَتَزَوَّجُوا»^[4]

اگر کسانی که بدون همسر از دنیا رفتند، بار دیگر به دنیا باز گردند، حتماً ازدواج خواهند کرد.

ج- برادران شیطان: همان گونه که قرآن کریم، اسراف کنندگان را برادران شیطان قلمداد کرده ^[5]؛ پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، نیز عزبها را برادران شیطان خوانده است:

«شِرارُکمْ عُزَّابُکمْ، وَالْعُزَّابُ اخْوانُ الشَّیاطینِ»^[6]

بدترین شما، عزبهایند، عزبها برادران شیطانند.

د- لعنت و نکوهش: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن دسته از مردان و زنانی را که می گویند: «ما

ازدواج نمی کنیم»، لعنت کرده است.^[7]

همچنین مسلمانان را از ترک دنیا و فرار از زن گرفتن باز داشته، زنانی را که از شوهرکردن امتناع می ورزند، مورد مذمّت و نکوهش قرار داده است.^[8]

ه- برتری نداشتن عزوبت: گاهی بعضی از افراد، برای توجیه مجرد ماندن خودشان، از راه دین وارد می شوند و خیال می کنند عزوبت نوعی ارزش و فضیلت است، غافل از آنکه اگر چنین بود، رهبران دین و وارستگان جامعه چنان می کردند. امام رضا علیه السلام فرمود:

روزی امام باقر علیه السلام از زنی درباره وضعیت زندگی اش پرسید.

زن گفت: من «متبتّله» هستم.

حضرت پرسید: مقصودت از «تبتّل» چیست؟

جواب داد: اصلًا نمی خواهم ازدواج کنم.

حضرت فرمود: چرا؟

عرض کرد: می خواهم با مجرّد ماندن، به فضیلت (و اجر و ثواب) دست یابم.[9]

حضرت فرمود: برگرد، (و چنین سخن مگوی)، اگر در عزوبت ارزش و فضیلتی بود، حضرت فاطمه علیها السلام در دستیابی به آن از تو سزاوارتر بود، چون هیچ زنی برتر از او نیست.^[10]

 پی نوشت ها:

[1] - همان، ص 219

[2] - بحارالانوار، ج 103، ص 221

[3] - وسائل‏الشيعه، ج 14، ص 156

[4] - مستدرك الوسائل، ميرزا حسين نورى، ج 14، ص 156، مؤسسه آل البيت

[5] - اسراء( 17)، آيه 27

[6] - مستدرك الوسائل، ج 14، ص 156

[7] - همان، ص 248

[8] - همان

[9] اخلاق خانواده، ج 2، ص: 27

[10] - بحارالانوار، ج 103، ص 219