الگوي سبك زندگي اسلامي و ضرورت هاي جامعه ايراني

رشت - سبك زندگي هر جامعه اي نشان دهنده فرهنگ و هويت آن جامعه است كه از آن طريق، مي توان به چگونگي ماهيت آن پي برد و بر اين اساس توجه به اين هويت بسيار ضروري و در ادامه فعاليت اجتماعي، حياتي است.

یكی از بحث های جدی در سال های پس از پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی كه در ساختار ماهیت آن وجود داشته، هویت مستقل بودن با شعار نه شرقی و نه غربی بود كه نشان می داد انقلاب مردم ایران در دل تغییراتی كه در ابعاد سیاسی دارد، با نگاه عمیق فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی نیز شكل گرفته تا از این منظر شاهد جامعه ای با هویت خاص خود كه نشأت گرفته از آموزه های دینی و داشته های فرهنگ ملی است، باشیم.

با توجه به ضرورت حركت بر مدار زندگی اسلامی كه از سوی رهبر فرزانه انقلاب در جمع نخبگان خراسان شمالی در سفر معظم له به این استان در مهرماه امسال مطرح شد؛ در راستای تبیین این مهم و پرداختن به 'الگوی سبك زندگی اسلامی' در جامعه امروز ایران، چند تن از صاحب نظران دانشگاهی و حوزوی، اندیشه های خود را در گفتگو با خبرنگاران ایرنا بیان كردند.

نماینده ولی فقیه در گیلان با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد الگوی سبك زندگی اسلامی گفت: سخنان معظم له، نقشه راه ارزشمندی برای آسیب شناسی این موضوع مهم در جامعه است.

آیت الله 'زین العابدین قربانی' اظهار كرد: سخنان ایشان در این خصوص، موج عظیمی در جامعه به منظور اصلاح سبك زندگی و تطبیق آن بر اساس الگوی زندگی اسلامی ایجاد كرده است.

وی آسیب شناسی خانواده به عنوان یكی از اركان مهم سبك زندگی در جامعه را از مهمترین موضوعات مورد توجه عنوان كرد و بر ضرورت بررسی جوانب مختلف فرهنگی و اثرگذاری آنها در مورد نهاد خانواده، تاكید كرد.

آیت الله قربانی همچنین به اهمیت فرهنگ سازی در جامعه و نقش آن در كاهش آسیب های اجتماعی اشاره و خاطرنشان كرد: حصول این مهم، از رهگذر آموزه های دینی و اسلامی امكان پذیر است.

وی برگزاری كارگاه های آموزشی برای دانشجویان و دانش آموزان در رابطه با خانواده و فرهنگ سازی از طریق رسانه ها را از مهمترین اقدامات فرهنگی برای به توجه به سبك زندگی اسلامی دانست و گفت: برنامه ریزی برای كاهش آسیب های اجتماعی بویژه در خانواده ها، باید از نسل جوان آغاز شود.

'سید رضا موسوی روزان' استاد دانشگاه و كارشناس ارشد مدیریت معتقد است: برداشت من از الگوی سبك زندگی اسلامی مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری؛ این است كه باید به سنت زندگی گذشته خود با توجه به انطباق آن با شرایط روز برگردیم.

وی ادامه داد: یعنی باید به سمت الگوهایی از زندگی برویم كه با ماهیت فكری و ارزش های زندگی جامعه دینی ما سازگار باشد.

وی افزود: اهل اندیشه باید بیانات مقام معظم رهبری را به درستی تبیین و در عین حال، الگوی عملی ارائه كنند.

موسوی اظهار كرد: مخاطبان ایده سبك زندگی اسلامی در ابتدا نخبگان جامعه هستند تا با تبیین آن و پس از بسترسازی های فرهنگی، به قشرهای دیگر جامعه منتقل كنند زیرا تا اینگونه نظرها فرهنگ سازی نشود و بسترهای لازم آن فراهم نگردد، عامه مردم قادر به درك درست آن نیستند و برداشت های متفاوتی خواهند داشت.

به گفته این مدرس دانشگاه؛ متولیان دولتی و فرهنگی جامعه باید با تشكیل كارگروه های مختلف و كمیته های تخصصی، بررسی ابعاد این ایده را مورد توجه قرار دهند و متناسب با شرایط زندگی امروز جامعه، ضرورت ها و برنامه های رسیدن به سبك زندگی اسلامی را ارائه كنند.

وی خاطرنشان كرد: تغییر ناگهانی سبك زندگی كه مردم هم اكنون با آن روبرو هستند، باید با ظرافت و در یك بستر مناسب اندیشگی، انجام شود.

این استاد دانشگاه با تاكید بر اینكه ارائه الگوی سبك زندگی متناسب با آموزه های اسلامی بسیاری از چالش های فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی را برطرف می كند، گفت: زندگی امروز جامعه ایرانی بیش از آنكه نشان دهنده هویت آن باشد، متاثر از فضاسازی های رسانه های غربی است كه الگوی زندگی دنیای غرب را تبلیغ می كنند و این الگو، با توجه به سنخیت نداشتن با ساختار فرهنگ اسلامی ما، چالش هایی را به همراه دارد.

'علی پورحسن' مدرس دانشگاه و از طلاب حوزه علمیه رشت نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: هجمه فرهنگی كه با آمدن ماهواره ها وارد فضای جامعه شده و مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره داشته اند، مروج سبك زندگی غربی است و هیچ سنخیتی با شیوه زندگی اسلامی ندارد.

وی ادامه داد: این نوع تبلیغات زندگی، متاسفانه دامنگیر بسیاری از برنامه ها و فیلم ها و سریال های ساخته شده در داخل كشور هم شده است.

وی افزود: آنچه اینگونه فیلم ها و سریال ها به مخاطبان عرضه می كنند؛ شیوه ارائه شده در اسلام برای سبك زندگی نیست و بنیان خانواده در آنها وجود ندارد و برای اینكه جامعه مصون از هجمه های فرهنگی غرب باشد، ضروریست كه به سمت تدوین الگوی زندگی اسلامی رفته و به آن بپردازیم.

پورحسن بیان كرد: در دوره ای از تاریخ كه با حكومت صفویان همراه بود، شاهد الگوهایی از سبك زندگی اسلامی كه نمونه مشهود آن در معماری های آن دوره است، هستیم و این موضوع، به طور قطع متاثر از آموزه های دینی بوده است.

وی تاكید كرد: برای نهادینه شدن سبك زندگی اسلامی، باید نخبگان علمی و دینی، نسبت به تبیین ویژگی ها و اهمیت این نوع سبك زندگی اقدام و بسترسازی كنند.

وی حوزه های علمیه ، دانشگاه ها و آموزش و پرورش را در ظرفیت سازی برای این مهم، دارای نقشی موثر خواند و بر ضرورت ترسیم چشم انداز در این مسیر تاكید كرد.

'محمد حسن پور' مدیر گروه مدیریت فرهنگی دانشگاه علمی و كاربردی فرهنگ و هنر گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا با تاكید بر ضرورت پرداختن به سبك زندگی اسلامی مورد نظر مقام معظم رهبری اظهار داشت: اصلاح سبك زندگی می تواند نقش مهمی در اصلاح سایر بخش های جامعه داشته باشد.

وی گفت: بهره مندی از امكانات طبیعی و فناوری و بطور خلاصه سرمایه های مادی اعم از امكانات، تجهیزات و دارایی ها منوط به استفاده صحیح از سرمایه انسانی است و زمانی كه سرمایه انسانی فرهنگ مناسب كارایی و بهره وری و اثربخشی را داشته باشد و نحوه استفاده درست از زمان ، هزینه ، امكانات را بداند و آنها را به كار گیرد؛ می تواند حداكثر بهره وری را از حداقل منابع داشته باشد.

این مدرس دانشگاه افزود: كشورهای غنی از نظر داشتن منابع زیرزمینی و منابع طبیعی به دلیل نداشتن سبك زندگی مناسب، میزان هدررفت انرژی زیادی دارند و بهره وری و تولید بسیار پایین و از نظر سرمایه و امكانات فقیر هستند و در مقابل كشورهایی هستند كه از این امكانات محرومند اما به دلیل داشتن سبك زندگی خاص، توانستند امور را مدیریت كنند و در زمره كشورهای برخوردار، قرار گیرند.

وی ادامه داد: وجه تمایز تعریف فرهنگ از دیدگاه اسلام با دیدگاه غیراسلامی در این است كه شیوه و سبك زندگی در فرهنگ اسلامی برگرفته از اندیشه توحیدی یعنی قرآن و نظام عملی اسلام مبتنی بر شریعت، سیره و سنت ائمه اطهار، می باشد اما در نگاه غیراسلامی؛ فرهنگ و سبك زندگی برگرفته از نظریه های اجتماعی و نظام عملی فرد در جامعه یعنی قانون است.

وی اظهار كرد: با توجه به الگوهای ارائه شده در دین اسلام هرچه فرد از نظر سبك زندگی به سبك زندگی اسلامی و ائمه اطهار و قرآن نزدیك تر باشد، فرد موفق تری در جامعه محسوب می شود و در رعایت تقوی، عدالت، حقوق دیگران، كار و تلاش پیشگام خواهد بود.

حسن پور افزود: هركدام از بخش هایی كه از سوی مقام معظم رهبری در خصوص پرداختن به سبك زندگی اسلامی مطرح شده؛ راهكارهای عملی دارد كه باید مراكز علمی، آموزشی و پژوهشی برای آنها سیاستگذاری كنند.

این مدرس دانشگاه یادآور شد: اگر آموزش و پرورش، نهاد خانواده و رسانه ها در همگانی كردن اصلاح سبك زندگی تلاش كنند و مردم در این خصوص آگاهی و اطلاعات داشته باشند؛ سبك زندگی موفق ایرانی و اسلامی نهادینه می شود و در چنین صورتی؛ بركات اجرای آن را می توان در زندگی فردی و اجتماعی مردم ایران شاهد بود.

دبیر كمیسیون حقوق بشر اسلامی شمال كشور و استاد دانشگاه نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: عنوان سبك زندگی از سه دهه پیش وارد ادبیات آمریكا شده و سیاستگذاران آمریكایی تلاش دارند تا با معرفی سبك زندگی آمریكایی، الگویی برای انتقال اهداف مختلف خود به شیوه غیرسیاسی به دنیا ارائه كنند.

'مجتبی گلستانی' ادامه داد: این كشور به طور مشخص در دنیا یك نوع سبك زندگی را گسترش می دهد تا از این طریق، به اهداف مورد نظر خود دست یابد و در این میان؛ بسیاری از جوامع، مغلوب این سطح زندگی با توجه به جاذبه های مطرح در آن، می شوند.

وی اضافه كرد: الگوی سبك زندگی اسلامی كه از سوی رهبر فرزانه انقلاب بیان شده؛ به منظور مصون ماندن جامعه ایرانی از چالش هایی است كه دنیای غرب ایجاد كرده است.

گلستانی افزود: ایدئولوژی ها و مواضع فكری، سبك زندگی متناسب با خود را تولید می كنند و اگر سبك زندگی جامعه ای با مبانی فكری آن همگون و سازگار باشد، آن جامعه متوازن است.

وی به برخی ناهماهنگی ها در جامعه كنونی اشاره و اضافه كرد: مخاطبان اصلی سبك زندگی اسلامی عامه مردم هستند اما در سطح واژه سازی، مفهوم سازی و ارائه الگو، باید نخبگان فكری جامعه این سبك زندگی را تبیین كنند.

مجموعه صاحب نظرانی كه در تهیه این گزارش با خبرنگاران ایرنا صحبت كردند ، بر این نكته تاكید داشتند كه ایجاد تغییر در سبك زندگی یك فرآیند تدریجی است و در گام نخست با تحول فكر و اندیشه آغاز می شود .

فرآیندی كه باید با تحریك كنجكاوی آحاد جامعه به سمت آسیب شناسی نارسایی های اجتماعی به سمت یك گفتمان ملی حركت كند.