سوء هاضمه که در انگلیسی با کلمه Dyspepsia شناخته شده است، به حالتی گفته می شود که فرد در قسمتی از بالای شکم خود، احساس سوزش، گرفتی و درد می کند. غذاهای خوشمزه و مورد علاقه ی شما میتواند جوانه های چشایی را خوشحال کند اما خوردن بیش از حد این غذاها یا سریع خوردن آنها منجر به سوء هاضمه میشود. یکی از علائم رایج سوء هاضمه احساس سیری بیش از اندازه بعد از خوردن یا دل درد و سوزش سر دل است. بسیاری از افراد به جای استفاده از داروهای آنتی اسید، درمان خانگی سوء هاضمه را امتحان میکنند.
سوء هاضمه بیماری نیست اما خبر از سایر بیماری های گوارشی مانند زخم معده، گاستریت یا رفلاکس اسیده معده میدهد. در ادامه ۸ درمان خانگی سوء هاضمه وجود دارد و با انجام آنها از شر علائم خلاص می شوید.
علائم سوء هاضمه چیست؟
طبق گزارش nhs.uk با توجه به علائم زیر و در صورتی که آنها را تجربه می کنید، به این معنی می باشد که دچار سوء هاضمه شده اید:
- سوزش قلب و احساس درد در قفسه سینه پس از میل کردن وعده غذایی
- احساس سیری مزمن و نفخ شکم
- احساس مریضی
- دفع گاز از مقعد و گلو
- حس تلخی غذا یا مایعات در دهان
۱.چای نعناع
نعناع نفس را خوشبو میکند و خاصیت ضد اسپاسم بر روی بدن دارد و برای خلاص شدن از شر مشکلات معده، حالت تهوع و سوء هاضمه گزینه ی مناسبی است. بعد از خوردن غذا سعی کنید که یک لیوان چای نعنای یا آبنبات آن را مصرف کنید.
اگر سوء هاضمه بر اثر رفلاکس اسید معده به وجود آمده از مصرف آن خودداری کنید. نعناع اسفنکتر مری( عضله ای بین معده و مری) را آرام می سازد. افرادی که به زخم معده مبتلا هستند، نعنا گزینه ی مناسبی است. نعنا یکی از بهترین درمان خانگی سوء هاضمه است.
۲.چای بابونه
چای بابونه در کیفیت خواب و آرامش تاثیر به سزایی دارد. این گیاه درد شکم و اسید معده را کاهش داده که منجر به بهبود سوء هاضمه میشود. همچنین بابونه به عنوان یک داروی ضد التهاب استفاده می شود. می توانید از چای کیسه ای آماده استفاده کنید و به مدت ۱۰ دقیقه آن را در آب جوش قرار دهید. میتوان از عسل نیز در چایی استفاده کرد.
اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، قبل از مصرف بابونه با پزشک مشورت کنید زیرا بابونه دارای ضد انعقاد خون است، بنابراین در هنگام مصرف احتمال خونریزی وجود دارد.
۳.سرکه سیب
بیشترین کاربرد سرکه سیب در کاهش وزن است اما در درمان سوء هاضمه نیز موثر است. خوردن میزان کم هر نوع سرکه میتواند منجر به سوء هاضمه شود اما خوردن سرکه سیب میزان تولید اسید معده را کاهش میدهد. یک قاشق چایخوری، سرکه سیب را به یک لیوان آب اضافه کنید و ناشتا یا ۳۰ دقیقه قبل از خوردن هر وعده ی غذایی آن را میل کنید.
خوردن سرکه سیب می تواند عوارض جانبی مانند فرسایش دندان، حالت تهوع، سوختگی گلو و قند خون پایین را داشته باشد.
۴.زنجبیل
زنجبیل یکی دیگر از درمان ها است زیرا به اسید معده را کاهش میدهد. میزان بسیار کم اسید معده یا میزان زیاد نیز منجر به سوء هاضمه می شود و عوارضی مشابه یکدیگر دارد.
یک فنجان چای زنجبیل معده را آرام می سازد و فرد را از شر سوء هاضمه خلاص میکند. زنجبیل را می توان به شکل آبنبات، آبجو یا نوشیدنی مصرف کرد. یک ریشه ی زنجبیل را در آب جوش قرار دهید و میتوان عسل و لیمو به آن اضافه کرد. زنجبیل را می توان روزی ۳ تا ۴ گرم مصرف کرد. مصرف زیاد زنجبیل منجر به نفخ، گلو درد و سوزش معده می شود.
۵.دانه رازیانه
این داروی گیاهی ضد اسپاسم می تواند بعد از غذا، سوء هاضمه را رفع کند و همچنین سایر مشکلات دستگاه گوارش مانند گرفتگی معده ، حالت تهوع و نفخ را تسکین دهد.
نصف قاشق چایخوری دانه ی رازیانه را پودر کنید و داخل آب بریزید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه بجوشد. هر زمان که احساس سوءهاضمه کردید، رازیانه مصرف کنید. راه دیگر جویدن دانه ی رازیانه بعد از غذا خوردن است.
عوارض جانبی شامل حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور است. سعی کنید درمان خانگی سوء هاضمه را در صورا عدم حساسیت به داروهای گیاهی انجام دهید.
۶.جوش شیرین
جوش شیرین می تواند اسید معده را خنثی کرده و سوء هاضمه ، نفخ و گاز را بعد از غذا خوردن تسکین دهد. نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را به آب داغ اضافه کنید. جوش شیرین غیر سمی است اما خوردن میزان زیاد جوش شیرین عوارضی مانند یبوست، اسهال، تحریک پذیری، استفراغ و اسپاسم را به همراه دارد. اگر نصف قاشق چایخوری جوش شیرین مصرف می کنید نباید دو ساعت بعد مصرف آن را تکرار کنید.
بزرگسالان نباید بیش از ۷ بار در طول ۲۴ ساعت از آن مصرف کنند و افراد بالای ۶۰ سال نیز نباید بیش از ۳ بار از آن استفاده کنند.
۷.آب لیمو
خاصیت قلیایی لیمو، اسید معده را تثبیت میکند و هضم را بهتر میکند. آب لیمو را با آب داغ مخلوط کنید و قبل از غذا خوردن آن را میل کنید.
علاوه بر اینکه آب لیمو سوء هاضمه را درمان میکند بلکه منبع ویتامین سی است اما مصرف زیاد آن منجر به آسیب دندان و افزایش حجم ادرار می شود. برای محافظت از دندان ها بعد از مصرف دهان خود را با آب بشویید.
۸.ریشه ی شیرین بیان
ریشه ی شیرین بیان اسپاسم عضلات معده را آرام تر کرده و التهاب دستگاه گوارش را کاهش میدهد که هر دوی آن ها محرک سوء هاضمه است. شیرین بیان را میتوان جوید یا با آب داغ مصرف کرد.
مصرف زیاد آن باعث عدم تعادل سدیم و پتاسیم و فشار خون بالا می شود. بیش از ۲.۵ گرم آن را در روز مصرف نکنید و ۳۰ دقیقه قبل از غذا خوردن آن را میل کنید. یک از درمان های خانگی سوء هاضمه است که بسیار موثر است.
چه زمان به پزشک مراجعه کنم
سوء هاضمه یک مشکل عادی است اما برخی از علائم را نباید نادیده گرفت. علائم مداوم سوء هاضمه خبر از بیماری هایی نظیر رفلاکس اسید معده، گاستریت و حتی سرطان معده می دهد. اگر علائم بیش از دو هفته طول کشید به پزشک مراجعه کنید اما معمولا درمان خانگی سوء هاضمه موثر است و نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اگر علائم و درد شدیدتر مانند موارد زیر را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید:
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- استفراغ
- مدفوع تیره
- مشکل در بلع غذا
- خستگی و بی حالی
- اسهال
منبع: پرتو کلینیک
