روایت خسرو معتضد از فساد اخلاقی محمدرضا پهلوی که باعث آبروریزیهای بینالمللی میشد
خراسان نوشت: یادم هست در کتاب «مصاحبه با تاریخ»، از قول «اوریانا فالاچی»، خبرنگار معروف ایتالیایی خواندم: «اگر شاهی وجود داشتهباشد که از او همیشه در رابطه با زنان صحبت شده، شخص محمدرضا پهلوی بودهاست.»
البته پهلوی دوم، تنها شاه ایران نبود که دربارهاش چنین داستانهایی نقل میشود و اسناد در دسترس خارجی وجود دارد؛ از زمانی که شاهان قاجار راهپایشان را به اروپا باز کردند،موضوع روابط غیراخلاقی «شاهان شرقی» هم به سوژه تاپ رسانههای غربی تبدیل شد؛ اما باید این موضوع را هم در نظر گرفت که در دورههای بعد، با گسترش فعالیت رسانهای و به ویژه توسعه امکانات انتقال خبر، فضا برای چنین اقداماتی بیشتر شد و محمدرضا پهلوی درست در چنین زمانی رفتارهای افسارگسیخته خود را در این عرصه برای غربیها عیان کرد و به جراید و مجلات زرد و پرخواننده اروپایی و آمریکایی راه یافت.با وجود این، انگار برای شاه اصلاً مهم نبود که روابط غیراخلاقیاش به سوژه خبری،آن هم در سطح بینالمللی تبدیل شود. برای اینکه بتوانم درباره این مسئله اطلاعات بیشتری به دست آورم، با خسرو معتضد تماس میگیرم؛ مورخ نامآشنا که برنامههای تاریخیاش در تلویزیون، مخاطبان بسیاری دارد و خیلیها، جذابیت تاریخ را از مسیر بیان او دریافتهاند.
آرتیستهای رسوا کننده!
وقتی درباره سوژهشدن رفتارهای غیراخلاقی شاه با خسرو معتضد صحبت میکنم، سخنانم را تأیید میکند و میگوید: شاه از همان نخستین سفر رسمی به اروپا، وارد چنین حاشیههایی شد. مثلاً وقتی برای اولینبار به انگلیس رفت، در سال 1327، با چند ستاره مشهور سینما ارتباط داشت که معروفترین آنها، «ریتا هیورث» بود. این ارتباط، البته موردتوجه رسانههای اروپایی قرار گرفت و انتشار آن مایه آبروریزی شد. معتضد تصریح میکند: موضوع رفتارهای ناهنجار و غیراخلاقی سلاطین ایران از دوره قاجار و با سفر نخست ناصرالدینشاه برای غربیها عیان شدهبود. آنها در همان زمان هم، با آب و تاب از داستان روابط ناصرالدینشاه و مظفرالدین شاه با زنان اروپایی سخن میگفتند. توجه آنها به پهلوی دوم هم، از همین جنس بود؛ نوعی تحقیر در رفتار اجتماعی که در چارچوب همان موضوع «شاهان شرقی» موردتوجه قرار میگرفت. معتضد بعد از بیان این مطلب، به این مسئله هم اشاره میکند که سوژهشدن رفتارهای غیراخلاقی شاه برای مجلات اروپایی، فقط هنگام مسافرتهای وی به خارج رقم نمیخورد: بعضی وقتها، زنان اروپایی موردتوجه شاه که به تهران مسافرت و با او ملاقات کرده بودند، باعث آبروریزی در جراید خارجی میشدند. مثلا در سال 1328، زمانی که شاه از فوزیه طلاق گرفته بود، «فرانچسکا اسکافا»، یک آرتیست دورگه که از طرف مادر شیلیایی بود، موردتوجه محمدرضا پهلوی قرار گرفت و او را به ایران دعوت کردند. اسکافا در هتل آبعلی ساکن شد و با شاه ملاقاتهای متعددی داشت. او پس از بازگشت به اروپا، با جراید مصاحبه کرد و مدعی شد که قرار بود ملکه ایران شود و با محمدرضا پهلوی ازدواج کند! انتشار این خبر،در سطح وسیع،باعث یک آبروریزی بینالمللی شد و شاه را به فاصله یکسال بعد از ماجرای «ریتا هیورث»،به سوژه مجلات زرد اروپایی و آمریکایی تبدیل کرد. جالب اینجاست که مجلات برخی کشورهای عربی مانند مصر هم به ماجرای اسکافا توجه کردند و تصویر او روی جلد مجلات قاهره چاپ شد! صحبت معتضد که به اینجا میرسد، یاد ماجرای «برنا اگلی»، خواننده اهل ترکیه میافتم که به ایران آمد و در کاباره رحیمعلی خرم، برنامه اجرا کرد؛ شاه به دنبال او فرستاد و خرم هم، «اگلی» را با زور و ضرب و شتم راهی دربار کرد. بعدها که این خواننده اهل ترکیه به کشورش بازگشت، یک رسوایی مطبوعاتی تمامعیار برای پهلوی دوم به بار آورد؛ اما ظاهراً شاه به این مسائل وقعی نمینهاد.
آبروریزی در پاناما
از خسرو معتضد درباره وضعیت سوژهشدن شاه در دهه پایانی حکومتش میپرسم. او پاسخ میدهد: در این دوره، تغییری در رفتار شاه ایجاد نشد. خاطرات هفتجلدی علم را که بخوانید، متوجه این موضوع میشوید. آن موقع، ماجرای آوردن خانم از سوئد و نروژ مطرح بود و این رفتارها، از چشم ژورنالیستهای اروپایی پنهان نمیماند. بهویژه در سالهای آخر، مرتب درباره این رفتارهای افسارگسیخته، در مجلات زرد اروپایی و آمریکایی مطلب نوشته میشد. سفارت آمریکا در تهران، گزارشهای مبسوطی در این رابطه دارد. این نقطهضعف شاه، حتی او را در زمان فرار هم رها نکرد. وقتی به همراه خانوادهاش و بعد از فرار از ایران، وارد پاناما شد، 48 ساعت غیبش زد؛ اطرافیان نگرانش بودند و دنبالش میگشتند؛ بعداً کاشف به عمل آمد که رفته است دنبال همین ماجراها و کثافتکاریها!.