بیجار یکی از شهرهای توریستی استان کردستان است که به بام ایران و مهد قلعه‌ها و تپه‌های باستانی شهرت دارد. قدمت بسیاری از جاذبه‌های بیجار به پیش از میلاد می‌رسد.
بیجار از شهرهای بسیار قدیمی و باستانی ایران است که تاریخ بسیاری را به خود دیده است. در این شهر آداب و رسوم محلی همچنان پابرجا است و بیجار زادگاه افراد سرشناس بسیاری بوده است. بسیاری بیجار را با نام قالی آن می‌شناسند؛ چراکه از اولین‌های صنعت فرش ایران محسوب می‌شود. این منطقه بیش از ۶۰ اثر باستانی دارد و به شهر تپه‌ها و قلعه‌های باستانی شناخته می‌شود که برخی از آن‌ها از بین رفته‌اند.
بیجار شهری کوهستانی با آب و هوای سرد و خشک است که در شرق استان کردستان قرار دارد. این منطقه مهم‌ترین زیستگاه طبیعی استان است و در امتداد سلسله جبال غربی ایران واقع شده است. این شهر با ارتفاع بیش از ۱,۹۴۰ متر از سطح دریا، از مرتفع‌ترین شهرهای ایران است که آن را بام ایران نیز می‌نامند. در بسیاری از منابع تاریخی از این شهر با نام‌های بیدجار، گروس و سهرورد نیز یاد کرده‌اند. با این حال، براساس مستندات تاریخی موجود قدمت حقیقی شهر مشخص نیست و با توجه به آثار باستانی برجای مانده، قدمت شهر را به هزاره سوم قبل میلاد نسبت می‌دهند. این شهر از طریق سه دره در سه طرف خود، با نواحی اطراف راه ارتباطی دارد. با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های این شهر مرتفع و تاریخی آشنا شوید.
منطقه حفاظت‌شده بیجار
منطقه حفاظت‌شده بیجار در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر قرار دارد که پوشش گیاهی متنوعی دارد. در این منطقه رودخانه‌ها و چشمه‌های بسیاری جاری است. رودخانه قزل اوزن از پرآب‌ترین رودخانه‌های استان کردستان محسوب می‌شود. رودخانه قمچقا نیز همانند قزل اوزن از رودخانه‌های پرآب طبیعت این منطقه است. چشمه حاج زاغه سی، کله شیر، سید شهاب و قره بلاغ از مهم‌ترین چشمه‌های آن محسوب می‌شوند که در فصل تابستان و پاییز برای حیات وحش این منطقه اهمیت حیاتی دارند. بیش از ۳۰ گونه پستاندار، ۱۴۰ گونه پرنده و ۲۰ گونه خزنده در این منطقه شناسایی شده است.
قلعه قمچقای
قلعه قمچقای در روستایی با همین نام قرار دارد. قدمت این قلعه به هزاره سوم پیش از میلاد می‌رسد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از قدیمی‌ترین کتیبه‌های ایران که به گفته باستان‌شناسان با نقش هیروگلیف و به خط هراتیک است در این قلعه یافت شده است. ارتفاع دیواره‌های این قلعه ۲۰۰ متر است و تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی است که تنها یک نفر به دشواری می‌تواند از آن عبور کند. این قلعه از لحاظ قدمت اهمیت فراوانی دارد و در دوره‌های تاریخی متعدد توسط اقوام گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. مساحت قلعه بیش از پنج هزار متر مربع است و مخازن متعدد آب دارد. این قلعه نیازی به استحکامات دفاعی نداشته است؛ چراکه موقعیت جغرافیایی آن به گونه‌ای بوده که به دره‌ای عمیق و پرتگاه‌هایی مخوف و بلند مشرف بوده است.
برج آجری اشقون بابا
پل صلوات آباد یادگاری از دوران صفویه است که در روستایی با همین نام قرار دارد. این پل بر روی طولانی‌ترین رود منطقه، قزل اوزن ساخته شده است. این پل هشت دهانه دارد که از شمال به جنوب از بزرگی آن‌ها کاسته می‌شود. پل صلوات آباد در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
پل قجور
پل قجور نیز بر روی رودخانه قزن اوزن قرار دارد و مرتفع‌ترین پل استان است. این پل در مسیر کاروان‌روی جاده زنجان به بیجار احداث شده است.
برج ینگی ارخ
برج ینگی ارخ در روستای ینگی واقع شده است که از آثار برجای مانده از دوران صفویان محسوب می‌شود. داخل برج از مصالحی همچون سنگ لاشه تراش خورده و ملات ساروج نیم پخت ساخته شده است و احتمال می‌رود که اقامتگاهی بین راهی بوده که در گذشته مورد استفاده مسافران قرار می‌گرفته است. پلان برج دارای شکل دایره‌ای به قطر ۶ متر است. این برج گنبدی تیز داشته است که به مرور زمان تخریب شده است.
برج اوچ گنبد خان
برج اوچ گنبد خان، برجی سنگی است که در فاصله ۷۵ كيلومتری شمال غرب شهر بيجار قرار دارد. این گنبد پلانی دایره‌ای دارد و از وجه تسمیه آن اطلاع دقیقی وجود ندارد. ارتفاع این برج به ۶ متر می‌رسد و احتمالا بنایی بین راهی بوده است. قدمت آن به دوران صفویه می‌رسد.
پل صلوات آباد
عکس از: ویکی پدیا
پل صلوات آباد یادگاری از دوران صفویه است که در روستایی با همین نام قرار دارد. این پل بر روی طولانی‌ترین رود منطقه، قزل اوزن ساخته شده است. این پل هشت دهانه دارد که از شمال به جنوب از بزرگی آن‌ها کاسته می‌شود. پل صلوات آباد در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
پل قجور بلندترین پل استان کردستان است
پل قجور
پل قجور نیز بر روی رودخانه قزن اوزن قرار دارد و مرتفع‌ترین پل استان است. این پل در مسیر کاروان‌روی جاده زنجان به بیجار احداث شده است.
پل گل قشلاق
پل گل قشلاق در روستایی با همین نام واقع شده است. قدمت این پل به اواخر حکومت ایلخانیان می‌رسد.
محوطه یاسوکند و امامزاده عقیل
عکاس: جمشید فرجوند فردا
محوطه یاسوکند و امامزاده عقیل در بخش جنوبی شهر قرار دارد. بنای امامزاده عقیل از قدیمی‌ترین آثار معماری کردستان در دوره اسلامی محسوب می‌شود. از مشخصات خاص معماری این بنا آجرکاری با طرح‌ها و نوشته‌های مختلف است. با توجه به نوع معماری و تزیینات به کار رفته در بنا، تاریخ احداث آن را به دوره سلجوقیان نسبت داده‌اند و در زمان ایلخانیان از آن همچنان استفاده می‌شده است. این بنا از مهم‌ترین بناهای دوره سلجوقی در ایران محسوب می‌شود که به ثبت ملی رسیده است.
تپه قلعه
تپه قلعه یا چنگیز قلعه از آثار برجای مانده از دوران پس از اسلام است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. گفته می‌شود هنگامی که بیجار در دوران مغولها هدف حمله قرار گرفت؛ چنگیز در ۱۰ کیلومتری بیجار اقامت کرد و در بالای کوهی به همین نام قلعهای ساخت که اکنون به چنگیز قلعه شهرت دارد.
تپه چغا
تپه چغا در روستای دارغیاث قرار دارد که قدمت آن به هزاره دوم قبل از میلاد می‌رسد. چغا به معنی تپه‌ای است که دور آن زمین هموار قرار دارد. این تپه به ثبت ملی رسیده است.
تپه قبا سرخ
تپه قبا سرخ یادگاری از دوران ساسانیان است که در روستایی با همین نام قرار دارد. این تپه نیز آثار ملی ایران به شمار می‌رود.
تپه سراب گرگین
تپه سراب گرگین در روستای گرگین در شهرستان بیجار قرار دارد که قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد. این تپه نیز همانند سایر تپه‌های باستانی منطقه به ثبت ملی رسیده است.
مسجد خسروآباد گروس
عکاس: جمشید فرجوند فردا
مسجد خسروآباد گروس به دوران قاجار تعلق دارد و در روستایی با همین نام واقع شده است. احتمال داده می‌شود که بانی این مسجد خسرو خان اردلان باشد. این مسجد دارای پلان شبستانی است كه با شش ستون مدور قطور آجری و پانزده گنبد مسقف شده است. این مسجد یکی از مساجد تک ایوانی کشور است که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. از ویژگی‌های این مسجد می‌توان به آجرکاری‌های متنوع آن اشاره کرد.
قلعه بانو
قلعه بانو در مرکز شهر بیجار واقع شده است که آن را متعلق به هزاره دوم قبل از ميلاد می‌دانند. این قلعه سندی بر قدمت باستانی شهر است.
قلعه قدیمی
قلعه قدیمی مربوط به اواخر قاجار و اوایل دوران پهلوی است. این قلعه در روستای حسن آباد قرار دارد و از جاهای دیدنی بیجار محسوب می‌شود.
بازار سنتی بیجار
مجموعه بازار سنتی بیجار به دوران صفوی تعلق دارد که در دوران حمله کریم‌خان زند و جنگ جهانی اول بسیاری از آن آسیب دید. این بازار هم‌اکنون بازسازی شده است و در بافت قدیمی شهر در مرکز بیجار قرار دارد. مجموعه بازار، شامل یک راسته طولانی شمالی، جنوبی و تیمچه‌ای بنام حاج شهباز و سرایی به نام سرای امیر تومان است. تیمچه حاج شهباز دارای یک فضای سرپوشیده مرکزی است که حجره‌هایی در پیرامون آن قرار دارد. سرای امیرتومان دارای یک حیاط مرکزی است که حجره‌هایی در پیرامون آن احداث شده است.
امامزاده حمزه عرب
امامزاده حمزه عرب در بالای کوهی با همین نام به ارتفاع دو هزار و ۶۴۰ متر از سطح دریا واقع شده است. سید جلیل القدری ازسلسله سادات موسی بن جعفر (ع) درسال ۹۷۳ هجری شمسی به گفته خودش در این مکان دفن شده است و در میان مردم محلی احترام خاصی دارد.
مقبره سید مسیب سید شکر
مقبره سید مسیب سید شکر در روستای میرک قرار دارد که دارای یک شبستان و یک سالن بزرگ با پوشش سقف گنبدی شکل است. در روزهای خاصی از سال مراسم تعزیه‌خوانی در این بارگاه انجام می‌شود.
مقبره صاحبه خاتون
مقبره صاحبه خاتون در ۲۷ کیلومتری شهر بیجار در تپه‌ای نزیک روستای دهبنه واقع شده است.
امامزاده خضر
محوطه امامزاده خضر مدفن امامزاده پیر خضر است و دارای ۳۰ متر مربع زیر بنا است که اصالت و شالوده اصلی آن از نوع بناهای خشتی است و با چهار پایه و یک طاق گنبدی ساخته شده است. قعه تاریخی پیرخضر بنایی است واقع در روستای قبا سرخ از توابع شهرستان بیجار که در اواخر حکومت صفوی احداث شده است و مورد احترام و توجه مردم منطقه است.
حمام یاسوکند
حمام یاسوکند حمامی قدیمی است که از لحاظ معماری اهمیت دارد. این حمام دارای مدخل ورودی، هشتی، حمام گرم و سرد، توان، خزینه، اتاق تقسیم آب و ... است. حمام یاسوکند مربوط به دوره ایلخانی است و به ثبت ملی رسیده است.
چال تپه
چال تپه در روستای پیر تاج واقع شده است و از آثار ملی ایران محسوب می‌شود.
چهار باغ گروس
چهار باغ گروس عمارت و باغی در جنوب شهر بیجار است که قدمت آن به دوران صفویه می‌رسد. این عمارت دارای کوشکی دو طبقه، آب‌نماها و مجسمه‌های مرمرین است. لطفعلی‌خان حاکم آن زمان بانی احداث این عمارت بوده است. اطراف این عمارت را درختان صنوبر احاطه کرده است. متاسفانه ساختمان‌ها و بناهای این باغ تخریب شده است.
پیست اسکی نسار
پیست اسکی نسار یکی از پنج تفرجگاه مهم استان کردستان است که به علت دسترسی آسان و مشرف بودن به شهر از پیست‌های خاص ایران است. این پیست با وسعت ۱۱۲ هکتار بر دامنه کوه نسار قرار دارد.
