کودکان بوسیله این نوع بازی ها از هر پنج حس خود برای شناخت دنیای اطراف خود و آنچه که در حال انجام آن هستند استفاده می‌کنند. بازی های حسی برای کودکان و حتی شیرخواران غریزی است. زمانی که یک شیرخوار انگشتانش را به دهان می‌برد و یا اجسام را با دستش می‌گیرد و آن را لمس می‌کند، این یک بازی حسی است. این نوع بازی به هر نوع فعالیتی که مستلزم دیدن، شنیدن، لمس کردن، بوئیدن و یا چشیدن باشد اطلاق می‌شود.
فواید بازی های حسی برای کودکان
فواید بسیاری برای کودکانی که بازی حسی را انجام می دهند وجود دارد که شامل:
- تشویق کودک به کند و کاو و کشف، اجازه دادن به کودک برای شناخت و ادراک دنیای اطرافش از طریق حواس خود.
- ساخته شدن ارتباطات عصبی در مغز
- ایجاد مهارت های کلامی
- یادگیری مهارت حل مساله
- بازی و تفریح برای کودک
نکاتی بسیار مهم در هنگام بازی حسی
وقتی که کودکان در حال کشف بازی حسی هستند، لازم است شما به نکاتی توجه کنید.
مراقب کودک خود باشید
به این دلیل که اغلب کشف کردن و بازی حسی از طریق دهان هم انجام می‌شود، لازم است به دقت از او مراقبت کنید که خطر خفگی کودک خردسال شما را تهدید نکند. شما باید بر این نوع بازی نظارت کامل داشته باشد.
سبد بازی حسی بسازید
برای کودکان پیش دبستانی یک سبد یا صندوقچه برای بازی حسی بسازید تا با آن مشغول شوند. این سبد می‌تواند با یک جعبه پلاستیکی، یا یک کیسه برنج یا وسایل بازی مثل بیلچه باشد.
برخی بازی ها را بیرون از خانه انجام دهید
اگر بازی حسی کودک شما با آب یا چیزهایی مثل نقاشی با انگشت باشد، ممکن است شما ترجیح دهید این بازی را در حیاط یا بالکن انجام دهد. در غیر اینصورت موقع نگاه کردن به کودک تان در حین بازی، تمام حواستان به این مشغول خواهد بود که تمیز کردن این کثیفی چقدر وقت تان را خواهد گرفت.
مطمئن شوید که ابزار ایمن و بی خطر را برای کودکتان انتخاب می‌کنید
اگر کودک خردسال تان هنوز اشیاء را به دهان می‌گذارد، در هنگام بازی با اشیاء غیر خوراکی مراقب آنها باشید.
موقع بازی لباس های کهنه را تنشان کنید
از آنجائیکه بازی حسی می‌تواند کثیفی و ریخت و پاش به همراه داشته باشد، باید لباس هایی را به تن فرزندتان بپوشانید که لکه و کثیف شدن آنها برای شما مهم نباشد. و همچنین خودتان هم لباسی بپوشید که خراب و کثیف شدن آن اهمیتی نداشته باشد. در اینصورت اگر شما هم وارد بازی آنها بشوید، نگران خراب شدن لباس تان نخواهید بود.
انواع بازی حسی مناسب برای کودکان
در اینجا تعدادی بازی حسی معرفی می‌کنیم تا با آنها شروع کنید:
بازی های حسی برای تحریک حس چشایی کودکان
1- خمیر بازی: برای این بازی شما می‌توانید خمیر نشاسته درست کنید، که ترکیبی از نشاسته ذرت و آب است. وقتی این خمیر را درست کنید فرزندتان می‌تواند اشکال حیوانات مزرعه یا هر عروسک دیگری که دارید را در این خمیر قرار دهد. لازم به ذکر است که به دلیل مواد شمیایی موجود در خمیرهای بازی کارخانه ای و نیز احتمال بروز حساسیت نسبت به آنها، استفاده از این ابزار توصیه نمی شود.
2- خمیر ابری: که با ترکیبی از آرد و روغن به نسبت ۸ پیمانه آرد و ۱ پیمانه روغن بچه و مخلوط کردن آنها ساخته می‌شود، و اگر به جای روغن بچه در ساخت آن از روغن گیاهی استفاده شود، قابل خوردن است و در صورت چشیدن توسط کودک بی‌خطر. این یک خمیر جالب است که به شکل پودر است ولی می‌توان آن را در هر قالبی بریزید و به شکل آن قالب دربیاورید.
3- رنگ نقاشی اکلیلی: از لذتی که کودکان هنگام نقاشی با این رنگ‌ها می‌برند متعجب خواهید شد. با ترکیب نشاسته ذرت و آب، رنگ های خوراکی و مقداری اکلیل برای براق کردن، یک رنگ مایع بسازید و اگر اکلیل خوراکی باشد، کاملا برای کودک تان بی خطر خواهد بود.
4- بازی حسی با خامه سرد: برای این بازی مقداری خامه سرد را در یک طشت ریخته و در دسترس کودک قرار دهید تا با دستانش روی آن شکل و طرح‌های مختلف بکشد و از این طریق کشف کند.
5- بازی با شن: اگر کودک شما بازی با ماسه و شن در ساحل را دوست دارد، می‌توانید با مواد قابل خوردن و بی ضرر برای او شنِ بازی درست کنید. یعنی با مخلوط کردن مقداری آرد و کمی روغن، یا استفاده از نمک و... لذت بازی با شن را در داخل خانه برای او فراهم کنید.
بازی های حسی برای تحریک حس شنوایی کودکان
۱- سبد اسباب شنوایی: این فعالیت و بازی برای کودک شیرخواره هم مفید و مفرح است. در داخل یک سبد مقدار زیادی وسایل ریخته و کودک با برداشتن و تکان دادن آنها صداهای مختلف آنها را می‌شنود.
۲- ایجاد مانع زنگ‌دار: برای کودک موانعی درست کنید و هر بار که او به خوبی از آن مانع گذر می‌کند زنگ را به عنوان جایزه برای تلاش او به صدا درآورید.
۳- ظرف پرصدا: یک قوطی یا شیشه خالی را با چیزهای مختلف پر کنید و در آن را ببندید، هر بار که کودک آن را تکان دهد صدا ایجاد می‌شود.
۴- چسب پارچه‌ای: یک تکه چسب کاغذی روی زمین بگذارید و تکه‌های پارچه روی آن بچسبانید. فرزندتان با جدا کردن پارچه‌ها از روی چسب از شنیدن صدای ان لذت خواهد برد.
۵-صدای ماکارونی: ماکارونی و اسپاگتی پخته لیز هستند و صدای جالبی ایجاد می‌کنند که فرزند خردسالتان مجذوب آن خواهد شد. مقداری اسپاگتی را آب پز کنید. بگذارید خنک شود و اجاره دهید کودک شیرخوار شما از چنگ زدن و از صدای آن لذت ببرد.
بازی های حسی برای تحریک حس بویایی کودکان
۱- مایعات اسانس دار: با مخلوط کردن مقداری آب و هر نوع اسانس یا عصاره که برای کودکان بی ضرر باشد یک مایع بودار درست کنید. حس بویایی کودک با استشمام این بوها تقویت می‌شود.
۲- برنج اسانس‌دار: می‌توانید اسانس‌های مختلف را با برنج خشک ترکیب کنید و کودک با بازی کردن با این برنج بوهای مختلف را تجربه می‌کند.
۳- بطری خوشبو: با ریختن روغن اسانس مورد علاقه‌تان در یک بطری پلاستیکی کوچک و بستن در آن یک بطری خوشبو برای کودک درست کنید که بوها را بشناسد.
۴- خمیر بازی بودار: کودکان عاشق بازی با خمیر هستند. ولی خمیرهای بازی آماده در بازار خوشبو نیستند. با اضافه کردن مقداری روغن اسانس‌های مختلف به تکه‌های خمیر، کودک علاوه بر بازی با خمیر بوهای مختلف را یاد می‌گیرد.
۵- یخ‌های بودار: در قالب جایخی یخچال، آب و ادویه و آب میوه ریخته و بعد از یخ زدن روی سینی یریزید تا کودک از بازی با آن و استشمام بوهای جدید لذت ببرد.
بازی های حسی برای تحریک حس لامسه کودکان
۱- تخم دایناسور منجمد: یک بادکنک را با مقداری آب پر کنید و یک دایناسور عروسکی پلاستیکی را در آن بیاندازید و بگذارید در فریزر یخ بزند. بعد از یخ زدن بادکنک را پاره و جدا کنید. کودکتان مجذوب تماشا و بازی با این شیی که شباهت به تخم دایناسور دارد، خواهد شد.
۲- گِل چسبناک: این مورد یک بازی رایج برای کودکان است که با ترکیب آب و چسب مایع و نشاسته مایع ساخته می‌شود و کودک از لمس کردن آن تجربه خوبی کسب می کند.
۳- سطل کف: بازی با کف صابون یکی از بازی های مورد علاقه کودکان است. مقداری کف صابون را در سطلی بریزید و در اختیار کودک قرار دهید.
۴- کیسه دستمال کاغذی: لمس کردن دستمال کاغذی‌های چروک شده و لمس بافت آنها حس پیروزی و شعف به کودک می‌بخشد.
۵- سینی پر از آب: یک سینی لبه دار را با آب پر کنید. در صورت تمایل مقداری رنگ خوراکی در آن بریزید. چند توپ کوچک و اسباب‌بازی پلاستیکی را هم در آب سینی بگذارید تا کودک شما بازی لمسی فوق‌العاده‌ای را تجربه کند.
بازی های حسی برای تحریک حس بینایی کودکان
1- کیسه ژله‌ای: یک کیسه پلاستیک حاوی ژلاتین مایع درست کنید و در اختیار کودک تان بگذارید. کیسه پلاستیک همه ژل را در خود نگه می‌دارد و کودک تنها با دیدن آن می‌تواند ببیند که چه چیزی درون آن است.
۲- نخودهای رنگین کمان: نخود را با رنگ های مختلف رنگ کرده و در یک سطل بریزید. کودک شما با جشنی از رنگهای مختلف روبرو شده و از آن لذت می‌برد. مراقب باشید که انها را در دهانش نگذارد!
۳- تیله‌های رنگی در ظرف شیشه‌ای: با قرار دادن این ظرف در مقابل نور خورشید، درخشش رنگهای مختلف در چشمان کودک منعکس می‌شود.
۴- پارچه پولکی(فلسی): لمس و دیدن پارچه پولکی که در نور می‌درخشد و هر لحظه به رنگی درمی‌آید بهترین تجربه دیداری و بینایی کودک خواهد بود.
۵- سینی حافظه: این بازی برای حفظ کودک در لحظه حال و جلب توجه او مفید و سازنده است. در یک سینی اشیاء مختلف بگذارید و به کودک فرصت دهید تا ببیند چه چیزهایی در سینی است و سپس سینی را از جلو چشم او بردارید و از او بخواهید که اسم اشیاء داخل سینی را به شما بگوید.
