روشهای کشورهای مختلف جهان برای حفظ میراث کرونا

ایسنا/ این خبر پیرامون روشهای کشورهای مختلف جهان برای حفظ میراث کرونا برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

کشورهای مختلف چگونه میراث کرونا را حفظ می کنند؟

حتما شما هم تاکنون فیلمی از یک رخداد تاریخی دیده اید یا کتابی را که به روایت دوره ای از تاریخ پرداخته است، خوانده اید. معمولا آنچه به هنرمندان، نویسندگان و ... در تولید چنین آثاری کمک می کند، داده ها و اطلاعاتی است که از آن دوره به ثبت رسید.

البته این روزها اهمیت ثبت داده ها از رخدادها فراتر از آثار هنری و ادبی رفته است، کما اینکه گفته می شود پژوهشگران ایرانی توانسته اند با استفاده از ذخیره توییت های عمومی که در آنها درباره داروها گفته شده، دیتاست مناسبی برای تولید داروها تهیه کنند. علاوه بر موضوعات پزشکی، امروزه حفظ و ذخیره داده ها و تولید اطلاعات و دانش مورد نیاز از آنها در جهان از جمله علوم به روز و مورد توجه است که سرمایه گذاری های کلانی برای آن می شود، چیزی که از آن در علم به عنوان «دیتاساینس» و «دیتاماینینگ» یاد می شود و می توان در تاریخ و ادبیات آن را بگونه ای مستندنگاری یا ثبت تاریخ شفاهی دانست.

شیوع ویروس کرونا نیز در دنیا به عنوان یکی از مهمترین رخدادهای تاریخی در این زمینه بسیار مورد توجه بوده است. داده های عمومی مردم از روزهای کرونایی هر روز ثبت و ضبط می شود؛ از یک سو توسط نهادی مثل کتابخانه ها و از طرف دیگر توسط دانشمندان علم داده؛ برای مثال zenodo.org در 31 مارس 2020 یک دیتاست 3.5 گیگابایتی را از توییت های کووید-19 منتشر کرد.

آنچه در این میان بیش از هر چیزی توجه را به خود جلب می کند، این میزان از توجه به داده های عمومی است و نه قشری خاص. درحالیکه از مدتها قبل فراخوان های گوناگونی توسط کتابخانه های مختلف جهان مبنی بر ثبت و ارسال خاطره های عموم مردم از رویدادهای کرونایی منتشر شد، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران شیوه نامه ثبت تجربه های کرونایی فرهیختگان را اعلام کرد که بر مبنای آن، در مصاحبه هایی تقریبا 20 تا 60 دقیقه ای براساس شیوه نامه مصاحبه های تاریخ شفاهی، تجربه های فرهیختگان مستند می شود. به نظر می آید کتابخانه ملی برخلاف رویکرد اغلب کتابخانه های جهان به دریافت اطلاعات از خواص بسنده کرده است. اما آیا تنها مصاحبه با خواص می تواند معیار ثبت تاریخ برای آینده و حتی حال باشد؟

در اینجا برخی از روشهای کشورهای مختلف جهان برای حفظ میراث کرونا را بررسی می کنیم.

پروژه خاطرات کرونایی در کتابخانه نیویورک

چندی پیش کتابخانه نیویورک در پروژه ای از مردم خواست تا خاطرات خود از همه گیری کرونا را برای حفظ، نگهداری و تحقیقات آینده برای این کتابخانه ارسال کنند. این کتابخانه که از بزرگترین کتابخانه های جهان است و در سال 1895 میلادی تأسیس شده ، در توضیحی درباره «پروژه خاطرات همه گیری (Pandemic Diaries Project)» نوشت: کتابخانه عمومی نیویورک همیشه متعهد به حفظ و در دسترس قرار دادن داستانهایی است که تاریخ ما را شکل می دهد تا مردم امروز و نسل بعدی پژوهشگران، دانشجویان و آفرینندگان بتوانند دنیای ما و یکدیگر را بهتر درک کنند. ما در حال حاضر یک لحظه موثر در تاریخ خود را تجربه می کنیم و می خواهیم داستان شما را بشنویم و حفظ کنیم.

«پروژه خاطرات همه گیری (Pandemic Diaries Project)» از شما دعوت می کند که از طریق فرم آنلاین، صوت ضبط شده خودتان یا عزیزتان را که داستان های شخصی ‍ در مورد زندگی در میان همه گیری کووید-19 را تعریف می کنند، ارسال کنید. این خاطرات صوتی در کتابخانه عمومی نیویورک، از کتابخانه های تحقیقاتی مشهور جهان ساختمان Stephen A. Schwarzman، مرکز Schomburg، و کتابخانه عمومی هنرهای نمایشی نیویورک حفظ شده و در دسترس پژوهشگران آینده، روزنامه نگاران، دانشجویان و عموم مردم قرار می گیرد.

«پروژه خاطرات همه گیری (Pandemic Diaries Project)» به دنبال بازتاب تمام موضوعات است؛ از جمله: خانواده ها، والدین، آموزش و پرورش، موسسه های فرهنگی، تجارت و کار، زندگی در قرنطینه، هنر و ادبیات، سازمان های اجتماعی، رکود اقتصادی، مراقبت های بهداشتی، بیمارستان ها، کمک متقابل، اعتراض ها به بی عدالتی نژادی و ...

همچنین کتابخانه های دانشگاه ویلیام و مری در فراخوانی با عنوان «مستندسازی زندگی در طی کووید-19» از مردم ویلیامزبرگ و اعضای خود خواسته است تا خاطرات خود را از این دوران در اختیار آنان قرار دهند.

در فراخوان این پروژه آمد: در همین حال که همه ما با واقعیت های جدید تحمیل شده با کووید-19 سازگاری پیدا می کنیم، کتابخانه های ویلیام و مری از همه اعضا و جامعه بزرگ ویلیامزبرگ دعوت می کنند تا صدای خود را به کلکسیون ویژه اضافه کنند. ما از ارسال انواع بازتاب های شخصی برای افزودن به بایگانی فیزیکی و دیجیتالی در مرکز تحقیقات کلکسیون های ویژه کتابخانه Swem استقبال می کنیم.

تجربه شما فقط همین است - شما - و نحوه ضبط آن به خود شما بستگی دارد! با خیال راحت خاطرات خود را به هر روشی که انتخاب می کنید ثبت کنید و هر بخشی از تجربه خود را به اشتراک بگذارید. ایده ها شامل موارد زیر است: نثر، شعر، نقاشی، عکس، صوتی/ تصویری و ... .

خاطرات شما مهم است و تجربیات شما قسمت مهمی از تاریخ مشترک ما هستند. به عنوان بخشی از سوابق محفوظ در کلکسیون ویژه، مطالب شما بخش قابل دسترسی از سوابق تاریخی خواهد بود و به تحقیقات برای سالهای آینده کمک می کند.

پروژه حافظه کووید-19 وسترویل

کتابخانه عمومی وسترویل نیز در فراخوانی به مردم می گوید «با به اشتراک گذاشتن تجربه خود از همه گیری کووید-19، این لحظه بی نظیر از تاریخ را برای نسلهای آینده ثبت کنید».

مسئولان این کتابخانه نوشته اند: مرکز تاریخی و موزه وسترویل دسترسی به گذشته را از طریق مجموعه های تاریخی و تجربیات یادگیری فراهم می کند تا درک ما از جامعه و جایگاه آن در جهان را تعمیق بخشد. هر آنچه در مورد گذشته می دانیم از سوابق بازمانده افرادی مانند شما حاصل می شود و مشارکتهای شما به نسلهای آینده و مورخان کمک می کند تا همه گیری کووید-19 را درک کنند.

واکنش وسترویل به همه گیری کووید-19 تا حدودی به همه گیری آنفلوآنزا در سال 1918 شباهت دارد، اما این شبیه چیزی که آمریکایی های امروزی زندگی می کنند نیست. اگرچه ما هنوز نمی دانیم آنها چه هستند، اما همه گیری، عواقب طولانی مدتی برای وسترویل، ایالت اوهایو و کشور بدنبال خواهد داشت.

پروژه کتابخانه ملی چین در «نبرد» با کرونا

«سی جی تی ان» نیز در آوریل سال جاری از این که کتابخانه ملی چین «بانک حافظه جمعی» را برای مستند کردن داستان های شیوع ویروس کرونا راه اندازی کرده خبر داده و گفته بود: کتابخانه ملی چین «بانک حافظه جمعی» را برای جمع آوری و حفظ موارد و داستان های «نبرد» چین علیه شیوع ویروس کرونا راه اندازی کرده است.

هدف این پروژه مستندسازی تأثیر همه گیری بر زندگی، احساسات و روابط اجتماعی مردم بیان شده بود. مقالات، تصاویر، صوت، فیلم، منابع چندرسانه ای، نسخه های خطی، نامه ها، عکس ها، نقاشی ها و خوشنویسی های مربوط به «نبرد» با کووید-19 برخی از مواردی هستند که این پروژه بدنبال آنهاست.

آنچه گفته شد، تنها بخش کوچکی از تلاش کتابخانه های سراسر جهان برای مستندنگاری عمومی است و کتابخانه های دیگری نیز در این مدت اقدام های مشابهی داشته اند.

البته پیشتر داده های عمومی مود توجه برخی از کتابخانه های جهان بوده است؛ برای مثال با هدفی مشابه، کتابخانه کنگره آمریکا نیز از سال 2010 بایگانی توییت های همه کاربران توییتر را آغاز کرد. این کتابخانه از هر توییتی که از هر کاربر عمومی منتشر شد، یک نسخه در آرشیو خود نگه داشت. البته در سال 2017 اعلام شد که بایگانی تمام توییت ها به این روش امکان پذیر نیست و از آن پس توییت ها گزینشی آرشیو شدند.

یونسکو چندی پیش با تاکید بر حمایت میراث مستند در همه گیری کووید-19 گفته بود که میراث مستند، منبع مهمی برای ارائه اطلاعات باکیفیت و دیدگاه تاریخی در مورد چگونگی رسیدگی به موارد اضطراری بهداشت جهانی در گذشته است. یونسکو همچنین اعلام کرد که از طریق برنامه حافظه جهانی (MoW)، آماده پشتیبانی همه کشورها و موسسات عضو است که مایل به حفظ سوابق رسمی مربوط به کووید-19 در مورد حفظ و دسترسی به میراث مستند هستند.

یونسکو همچین گفته بود که آنها با ابتکاراتی از توانایی علمی، آموزشی و هنری میراث مستند برای کنترل بیماری همه گیر استفاده می کنند.

با این حال، پس از گذشت حدود هشت ماه از شیوع ویروس کرونا در ایران هنوز اقدامی در جهت حفظ داده ها و مستندات عمومی مردم با مشارکت جمعی انجام نشده است. انتظار می رود کتابخانه ها در این امر همانند سراسر جهان توجه بیشتری نسبت به حفظ میراث مستند عمومی در این دوران داشته باشند.