امام رضا (ع) و نظریه شرطی سازی در تربیت

امروزه در علوم روانشناسی و تربیتی نظریه شرطی سازی جایگاه ویژه ای یافته است نظریه پردازان این علوم بر این باورند که شرطی سازی یکی از روشهای موثر در ایجاد زمینه های رشد و تربیت افراد در وصول به اهداف تربیتی است برای توفیق بیشتر در ایجاد عدالت و سجایای پسندیده در کودکان و نوجوانان میتوان از این شیوه ی کارآمد بهره گرفت به عنوان مثال، ربط دادن خوشی ها و شادکامی های زندگی با اهداف مطلوب و مورد نظر مربیان، میتواند متربیان را به طور غیرمستقیم به سوی خواسته های مورد نظر مربیان، سوق دهد. حضرت رضا (ع)، در گفتاری حکیمانه به این روش اشاره کرده و فرمود:

بروا اهالیکم و اولادکم جمع الی جمع؛^[1]

جمعه به جمعه (در روزهای جمعه) به همسر و فرزندان خویش نیکی کنید.

برای اینکه بتوانیم روز جمعه را در نظر اعضای خانواده خوشایند و زیبا و دوست داشتنی جلوه دهیم می توانیم در آنروز به آنها بیشتر توجه کرده و با تأمین نیازهای مادی و رفاهی و عاطفی آنان، به این خواسته ی تربیتی اسلامی به طور غیرمستقیم نائل شویم. البته نیکی کردن به خانواده همیشه خوب است، اما امام هشتم (ع) که به نیکی کردن در روز جمعه تأکید میکند، برای این است که روز جمعه یکی از اعیاد مسلمین و روز شادی و نشاط است و خانواده ی یک فرد مسلمان باید خاطره ی خوش و با نشاطی از آن روز داشته باشد و با رسیدن جمعه، ناخودآگاه مسرور و شادمان گردد. مدیر یک خانواده میتواند غیرمستقیم با نیکی کردن توسعه ی بیشتر به رفاه خانواده در روز جمعه، این شادی و نشاط را به کانون گرم و صمیمی خانواده ی خویش به ارمغان آورد.

پی نوشت