شفقنا-از جمله راهبردهای سیاسی امام زین العابدین (ع) در عصر خفقان امویان، زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهیدان کربلا که در واقع زنده نگهداشتن فرهنگ شهادت و ایثار بوده، می باشد. در مناقب ابن شهرآشوب از امام صادق (ع) آمده است که علی بن الحسین (ع) مدَّت بیست سال برای پدرش می گریست و همین که برای او سفره غذا می آوردند و آب و نان را می دید، بی اختیار اشک از چشمانش سرازیر می گشت، تا آنجا که روزی یکی از غلامان امام، آن حضرت را از این عمل، باز داشت و عرض کرد: می ترسم از شدت اندوه جان سپاری!. امام زین العابدین (ع) در پاسخ او فرمود من اندوه خود را به درگاه خداوند می برم. غم مرا جز او نمی داند و من به او پناه می برم و آنچه من می دانم شما نمی دانید. سپس فرمود: من هر وقت قتلگاه فرزندان فاطمه را به یاد می آورم، بغض گلویم را می گیرد و نمی توانم خودداری کنم. ابن قولویه در کامل الزیارات روایت کرده است که یکی از غلامان علی بن الحسین (ع) می گوید: روزی مولایم در حالی که اشک از چشمانش سرازیر بود سر بر سجده گذاشت.
من با حالی آشفته به وی گفتم آیا هنوز وقت آن نرسیده که گریان نباشید و از اندوه شما کاسته شود؟ آن حضرت سر از سجده برداشت و از پشت موج اشک نگاهی به من افکند و فرمود: وای! به خدا سوگند، یعقوب با این که اندوه وی به مراتب کمتر از گرفتاری و اندوه من بود، نزد پروردگار خود لب به شکوه گشود… در حالی که او تنها به فراغ یکی از پسرانش گرفتار گشته بود، ولی من خود ناظر بودم که پدرم و عده ای از خاندانم را در مقابل چشمان من سر بریدند؛ چگونه محزون نباشم .
برانگیختن نهضت های خون خواهی حسینی
بی شک سخنان بیدارگرانه امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در عصر اسارت، وجدان های خفته امت اسلام را بیدار ساخت و انگیزه های انتقام خواهی و خونخواهی از شهیدان کربلا را در نهاد آنان بارور ساخت تا قیام های خون خواهان کوفی در قالب جنبش توابین و سپس قیام مختار شکل گرفت. هر چند با توجه به شرایط حساس و بحرانی و خفقان شگفت آن عصر، امام سجاد (ع) در هنگام ظهور آن نهضت ها بیان صریحی نداشت ولی نقش سخنرانی های امام در کوفه و شام و موضع گیری های پنهانی امام (ع) را نباید نادیده گرفت. بررسی این قیام ها مقاله دیگری را می طلبد.
انتخاب شفقنا از کتاب سرفصل هایی از حرکت سیاسی امام سجاد ( علیه السلام ) در نهضت کربلا
