دروازه هاى اصفهان در دوران صفویه
در قرن 17 میلادى یعنى در دوران حكومت صفویه شهر اصفهان به وسیله دیوارى كه طول آن حدود 28 كیلومتر بوده است محافظت مى شد، این حصار داراى دروازه هاى متعددى براى عبور و مرور بوده است، شاردن جهانگرد فرانسوى از 8 دروازه اصلى و 6 دروازه فرعى شهر سخن گفته و در باره دروازه هاى اصلى شهر مى گوید:
«چهار دروازه رو به جنوب است كه عبارتند از دروازه حسن آباد، جوباره (كه دروازه عباسى نیز گفته مى شود)، كران و سید احمدیان و چهار دروازه دیگر رو به باختر و شمال است كه به نامهاى دروازه شاه یا دروازه دولت، دروازه لنبان، دروازه طوقچى و دروازه دردشت مى باشد». این دروازه ها كه در آن زمان محل خارج شدن از شهر اصفهان محسوب مى گردید امروزه تقریباً مركز اصلى شهر را تشكیل مب دهد.
پلهای اصفهان
نام بنا : پل خواجو
تاریخ ساخت :1060 دوره صفوی و تیموری
اسامی دیگر : پل شیراز ، پل حسن آباد ، پل شاهی
بانی : شاه عباس دوم
نشانی : انتهای جنوبی خیابان چهار باغ خواجو
پل خواجو یا پل شاهی به امر شاه عباس دوم در سال 1060 هـ.ق بر روی ویرانه های پلی از دوره تیموری به صورت امروزی آن ساخته شد. این پل در عصر صفویه یكی از زیباترین پلهای جهان بشمارمی رفت .
در وسط پل ، ساختمانی شامل چند اتاق مزین به نقاشی دارد .واین اتاقها اختصاص به بزرگان و امرائی داشت كه به هنگام ایجاد دریاچه مصنوئی مسابقات شنا و قایقرانی را تماشا می كرده اند. پل خواجو به دلیل معماری و تز ئینات كاشیكاری بر سایر پلهای زاینده رود برتری دارد.
هدف شاه عباس دوم از احداث این پل ارتباط دو قسمت محله خواجو و دروازه حسن آباد به تخت فولاد و راه شیراز بود .بنابراین به پل حسن آباد و پل شیراز معروفیت پیدا كرد. این پل با طول 133متر و عرض 12متر ،همراه با تزئینات كاشیكاری فراوان از آثار بسیار ممتاز اصفهان می*باشد بطوریكه كلیه سیاحان وجهانگردانی كه در دوره های مختلف به اصفهان آمده اند. زیبائیهای پل خواجو را وصف كرده وآنرا در زمره شاهكارهای مسلم معماری ایرانی ، اسلامی به شمار آورده اند.
نام بنا : سی و سه پل
اسامی دیگر : پل الله وردی خان ، جلفا ،چهل چشمه ، چهار باغ ، زاینده رود
تاریخ ساخت : 1005-1011 هـ.ق
بانی : شاه عباس اول
نشانی : میدان انقلاب
این پل كه در نوع خود شاهكار بی نظیری از آثار دوره شاه عباس اول صفوی است به هزینه و نظارت سردار معروف ( الله وردی خان ) بنا شده است . این پل در گذشته با 40 دهانه ، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا ( جلفا ) متصل می كرد كه اكنون سی و سه چشمه آن باقی است .
این پل در زمره اولین آثاری است كه شاه عباس اول دستور ساختن آن را داده ، بنابراین نزد شاه عباس محبوبیت فراوانی داشت و هر سال در جشن نوروز آن را چراغانی و گل ریزان می كردند . در سفرنامه*های سیاحان اروپائی آن دوران به برگزاری جشن آبریزان ارامنه جلفا نزدیك این پل اشاره شده است . این شاهكار ابنیه تاریخی ایران با طول 295 و عرض 75/13 متر از سنگ وآجر با پایه*های آهكی ساخته شده است .
این پل با وجود گذشت زمان طولانی استحكام وزیبایی و عظمت انحصاری خود را حفظ كرده است.
نام بنا : پل جوئی
اسامی دیگر : پل سعادت آباد – پل دریاچه
تاریخ ساخت : 1065هـ.ق
نشانی : خیابان كمال اسماعیل
پل جوئی با عرض كم وطول 147 متر بعد از پل فردوسی قرار دارد .این پل به دستور شاه عباس اول در سال 1065 هـ.ق به منظور ارتباط باغهای سلطنتی درساحل شمالی وجنوبی رودخانه بنا گردید .
برج شش گوشه وسط پل با چشمه های آب جاری فرح بخش حال امیران ، اشراف ، مهمانان و سفیرانی بود كه به حضور شاه شرف یاب می شدند . این پل را به زبان محلی پل جوئی می خوانند . وجه تسمیه آن به مناسبت جوی كوچك و ظریفی از سنگ پارسی بود كه در عصر صفویه بر روی پل جاری بود و آب را از سمتی به سمت دیگر پل می رسانید .
در قسمت غربی این پل آب رودخانه به صورت دریاچه ای در می آمد به همین لحاظ به آن پل دریاچه نیز می*گفتند .
نام بنا : پل شهرستان
اسامی دیگر : پل جسر حسین ، پل جی
نشانی : انتهای خیابان مشتاق دوم
قدیمی ترین پل زاینده رود پل شهرستان است كه در 4 كیلومتری شرق اصفهان قرار داشته و اكنون در محدوده شهر است . به نظر متخصصین این پل در زمان ساسانیان بنا گردیده و در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیرو مرمت شد . علت آنكه این پل شهرستان نامیده می شود این است كه در روستایی به همین نام در شرق اصفهان واقع شده بود .
این پل در نزدیكی پل بقعه الراشد با لله خلیفه عباسی قرار دارد كه در سال 532 هـ.ق در اصفهان به دست یكی از فدائیان اسماعیلی كشته شد . این پل در واقع یك پل جنگی و نظامی بوده و به لحاظ اینكه تاریخ ساخت آن قبل از اسلام است بسیار حائز اهمیت می باشد .
نام بنا : پل مارنان
اسامی دیگر : مادنان ، ماربانان ، ماربین ، سرفراز
نشانی : انتهای بوستان سعدی
پل مارنان درغربی ترین قسمت شهراصفهان قراردارد. این پل دراصل ماربین نام داشته و ازكلمه مهربین اوستایی گرفته شده است . قدمتی برابر تاریخ ساخت پل شهرستان را به این پل نسبت می دهند ولی مدركی كه این موضوع را ثابت كند در دست نیست .
این پل قبل از دوره صفوی بیش از 17 دهانه داشته و اكنون فقط 17 دهانه آن باقی مانده است . در زمان شاه سلیمان صفوی به همت یكی از ثروتمندان ارامنه ملقب به سرفراز تعمییراتی اساسی روی پل انجام گرفت و مدتی پل را به نام سرفراز می خوانند
