پیامبر اکرم(ص) فرمود: هر کس بمیرد در حالی که امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.
این حدیث از جمله احادیث صحیح و متواتر و حتمی به شمار می رود که تمامی فرقه های اسلامی، صحت آن را پذیرفته اند.
در دعایی که از امام صادق(ع) روایت شده، آمده است:
خداوندا خودت را به من بشناسان، زیرا اگر خودت را به من نشناسانی، رسول و فرستاده ات را نمی شناسم. خداوندا، فرستاده ات را به من بشناسان چه اگر فرستاده ات را به من نشناسانی، حجتت تو را نخواهم شناخت، خداوندا حجت را به من بشناسان و اگر حجتت را به من نشناسانی، بی شک در دین خود گمراه خواهم شد.
ما از این دعا، ضرورت شناخت امام زمان(ع) را درک می کنیم. رسول اکرم(ص) و امامان اطهار(ع)، همگی ما را تشویق به ضرورت شناسایی امام زمان(ع) در هر وقت و زمانی می کنند. در این جا این سؤال پیش می آید که آیا تنها دانستن نام و نسبت ایشان کفایت می کند؟ آیا دانستن تاریخ ولادت و مکان رشد ایشان و ... برای ما کافی است؟
از این جا اهمیت فرهنگ مهدویت و تمام زیرمجموعه ها، فصل ها، اسباب، انگیزه ها، مقتضیات، تاریخ، شاخه ها و نشانه های آن را، در تمامی ابعاد، چه از نظر عقیدتی و اصولی و چه فکری و فرهنگی، یا سیاسی و اجتماعی حس می کنیم. از همین رو برداشتن نقاب و حجاب نشانه های ظهور و چشم داشت به آن روز موعود، ضرورت دارد تا بدین وسیله مؤمنان در کوران رویدادهای بزرگ و فتنه های کشنده، دقت، احتیاط و دوراندیشی داشته باشند. با گذر روزها و شدت یافتن حوادث، نشانه های ظهور جایگاه مهمی در فرهنگ اسلامی پیدا کرده اند و به همین جهت است که امام صادق(ع) فرمودند:
بی شک پیش از (ظهور) نشانه هایی از جانب خداوند بلند مرتبه و بزرگ برای مؤمنان خواهد بود.
با تأمل در نشانه های ظهور متوجه می شویم که آن ها در جهت دو هدف و امر مهم بیان شده است:
1. هشدار و آگاهی مؤمنان، دربارة رویدادها و فتنه های کشنده و پرچم های گمراهی و کج روی در تمامی عرصه ها در آینده و بر حذر داشتن از پیروی از این جریان ها؛
2. نوید دادن به مؤمنان به این که پیش از ظهور پرچم هایی قیام خواهند کرد که به حق دعوت و در این راه تلاش می کنند، و تآکید بر واجب بودن گردآمدن به دور آن پرچم ها و یاری دادن آن ها.
در چارچوب این دو مسئله، اثرات تربیتی فرهنگ مهدویت و نشانه های ظهور امتداد یافته، و این خود راز توجه فراوان اهل بیت(ع) را به این مسئله و کثرت روایاتی را که از ایشان در این مورد نقل شده، روشن می سازد، زیرا آنان در مقام معلمان فکری مردم، برای حفاظت آن ها در مقابل عوامل گمراهی و کج روی، و هدایت آن ها به سوی راه حق و هدایت می باشند. این جا یک نمونه را ذکر می کنیم:
امام صادق(ع) به هشام بن سالم در مورد «ندای آسمانی» در ماه رمضان (یکی از نشانه های حتمی) فرمودند:
«دو صیحه (ندا) خواهد بود، یک صیحه در اول شب و یک دیگری در آخر شب. پس عرض کردم: این چگونه خواهد بود؟ ایشان فرمودند: یک صیحه از آسمان خواهد بود (جبرئیل) و دیگری از جانب ابلیس. عرض کردم: چطور می شود این دو صیحه را از هم باز شناخت ؟ فرمودند: کسی که پیش از آن که اتفاق بیفتد، در مورد آن شنیده باشد، آن را می شناسد.
به همین جهت باید بر ضرورت گشودن درها به روی فرهنگ مهدویت و ضرورت فهم نشانه های ظهور پیش از وقوع آن ها به خاطر اهمیت تربیتی آن و نگهداری مردم از عوامل کج روی و تشخیص حق از باطل و هدایت از گمراهی در زمان غیبت، تأکید داشت.
