صومعه‌سرا شهر ابریشم و نگین پهنه بهشتی گیلان
گیلان عروس طبیعت ایران، سرزمینی سبز، زیبا، بکر و با طراوت است و شهرستان صومعه‌سرا از نگین‌های درخشان این پهنه بهشتی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، گیلان عروس طبیعت ایران، سرزمینی سبز، زیبا، بکر و با طراوت است و سرزمینی با باران‌های پاک حیات‌بخش و کوه‌های بلند و استواری که در کنار پهنه نیلگون دریای همیشه آبی خزر در پهنه گسترده ایران عزیز می‌درخشد و گویی گوشه‌ای از بهشت خدا را بر روی زمین برای آدمی نقش می‌زند.
استان گیلان با دارا بودن 16 شهرستان و داشتن طبیعت سرسبز و دریای همیشه آرام آبی خزر و گونه‌های متنوع از جاذبه‌های دل‌انگیز گردشگری، سیاحتی و زیارتی و تفریحی، محیط آرامی را برای هم‌میهنان و گردشگران اقصی نقاط کشور پدید آورده است.
مردم گیلان همانند طبیعت زیبای این استان همواره مهمان نواز و خونگرم هستند و در تمامی طول تاریخ در صحنه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همواره دلیرانه حضور داشته و کارنامه استان را مانند طبیعت زیبای آن بی‌نظیر رقم زده‌اند.
شهرستان صومعه سرا یکی از 16 شهرستان گیلان است که با طبیعتی زیبا و مثال زدنی با مساحتی بالغ بر 600 کیلومتر مربع در مناطق مرکزی و در 25 کیلومتری مرکز گیلان قرار دارد.
این شهرستان از غرب به شهرستان‌های ماسال و شاندرمن و تالش، از شمال به بندرانزلی، از شرق به رشت و از جنوب به فومن محدود می‌شود و طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن، بالغ بر 130 هزار نفر جمعیت در سه بخش مرکزی، تولمات و سردارجنگل (گوراب زرمیخ) دارد.
علت نامگذاری صومعه سرا را به دو دلیل می‌دانند؛ دلیل نخست اینکه نام این شهر برگرفته از نام عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری شیخ عبدالله صومعه‌ای است که امروزه مزارش در اول جاده صومعه سرا ـ فومن قرار گرفته‌است و دلیل دوم اینکه برخی بر این باورند که در گذشته‌های دور در این منطقه گلی به نام "صومعه" وجود داشته که بومی این منطقه بوده است.
از آنجا که در زبان گیلکی صومعه سرا را «سوماسرا» تلفظ می‌کنند و با توجه به معنی کلمه «سوما» که زاهد و بی ریا معنی می‌دهد،گروهی این مسئله را دلیل نامگذاری این منطقه می‌دانند و البته قرار گرفتن تعداد قابل توجه‌ای امامزاده و مسجد در این منطقه نیز از نکات قابل اشاره در نامگذاری این شهرستان است.
آب و هوای صومعه سرا، معتدل مرطوب و اقتصاد این شهرستان بر پایه کشاورزی استوار است و محصولات مهم آن برنج، توتون، ابریشم، صیفی‌جات، نیشکر و حبوبات و چوب درخت صنوبر است و در حوزه صنوبر قطب پرورش چوب صنوبر در کشور محسوب می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه صومعه سرا از شهرستان‌های مطرح در گیلان محسوب می‌شود اظهار داشت: صومعه سرا دارای 3 بخش، 3 شهر، 7 دهستان و 150 آبادی دارای سکنه و فاقد آبادی‌های بدون سکنه است.
رضا علیزاده با اشاره به اینکه درصد شهرنشینی در صومعه سرا 37.3 و درصد روستانشینی آن 62.97 است، خاطرنشان کرد: لافند بازی، کشتی گیله مردی، نوروزخوانی و گل‌گل چهارشنبه از آداب و رسوم رایج مردم صومعه سرا محسوب می‌شود اگرچه امروزه برخی از آداب و رسوم سنتی و قدیمی در این شهرستان به فراموشی سپرده شده است.
وی گیل‌ها و تالش‌ها را دو گروه اصلی ساکنان این شهرستان اعلام کرد و افزود: زبان اصلی صومعه سرا گیلکی است و علاوه بر این، زبان ترکی، کردی و تالشی نیز در این شهرستان رایج است و این اقوام به خصوص گیلک‌ها و تالش‌ها در کنار هم با رعایت اصول اخلاقی و اعتقادی بدون کمترین مزاحمت زندگی می‌کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان خاطرنشان کرد: شهرستان صومعه سرا به‌دلیل قرار گرفتن در حاشیه جنوبی تالاب انزلی سالانه پذیرای پرندگان مهاجری از قبیل گیلار، فیلوش، خوتکای پرسفید و معمولی است که برای هر مسافری زیبا و خاطره انگیز است.
وی با تاکید بر اینکه این شهرستان دارای جاذبه‌های مذهبی و تاریخی ویژه‌ای است تصریح کرد: آستانه مبارکه بیچاره محمد، بقعه آقا سید زکی، بقعه امامزاده آقا سید عبدالله و آقا سید ابراهیم کسما، بقعه سید جواد و بقعه سبزقبا، بقعه متبرکه آقا سید ابراهیم کلاشم، بقعه سید ابراهیم زاده موسی بن جعفر، بقعه امام زادگان آقا سید ابراهیم و آقا سید سلیمان از اماکن مذهبی برجسته این شهرستان هستند که سالانه پذیرای زائران زیادی از اقصی نقاط کشور هستند.
علیزاده پل خشتی صومعه سرا، خرابه‌های حمام قدیمی در کسما، مناره آجری گسکر (مناره بازار) را از اماکن تاریخی این شهرستان دانست و افزود: پارک ساحلی تولم شهر(مرجقل)، پناهگاه حیات وحش سرخانکل، پناهگاه حیات وحش سلکه، تالاب سلکه و سیاه درویشان و نرگستان، تپه ییلاقی پیرسرا، دشت پلنگان و غار خونابکش از جاذبه‌های گردشگری صومعه سرا محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه صومعه سرا از نظر واحدهای پذیرایی و اقامتی وضعیت قابل قبول و متناسب با جاذبه‌های گردشگری موجود در شهرستان ندارد افزود: این درحالی است که محورهای مهم گردشگری طبیعت‌گردی و مذهبی و تاریخی (میرزاکوچک خان) این شهرستان شهرت ملی و استانی دارند علاوه بر این همجواری با فومن، شفت و تالاب بین المللی انزلی بر اهمیت این شهرستان می‌افزاید.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان، صومعه سرا را شهرستانی با ظرفیت‌های غنی در حوزه گردشگری عنوان کرد و افزود: این شهرستان با ظرفیت‌های موجود می‌تواند به یک قطب گردشگری در استان و کشور تبدیل شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان صومعه سرا نیز در گفت‌وگو خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه فرهنگ غنی صومعه سرا از دیر ایام در تاریخ مردم گیلان زبانزد است گفت: شهرستان صومعه سرا دارای 130 هزار نفر جمعیت و بیش از 35 هزار خانوار است و از کل جمعیت این شهرستان بیش از 48 هزار نفر و 13 هزار خانوار در نقاط شهری و بیش از 82 هزار نفر و 22 هزار خانوار در نقاط روستایی ساکن هستند.
علیرضا مهرگان با اشاره به اینکه این شهرستان در جاذبه‌های گردشگری منحصر به فرد است، افزود: تالاب هنده‌خاله، نرگستان و سیاه درویشان، باغات چای و مزارع توتون، دهکده ییلاقی تنیان و پارک جنگلی سیاه کوه از مهمترین و اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان محسوب می‌شوند که در تمامی فصول سال نظر هر گردشگری را به خود جذب می‌کنند.
مهرگان با اشاره به اینکه تالاب صومعه سرا یکی از بکرترین مناطق در استان گیلان است، تصریح کرد: روستاهای شیخ محله، صوفیان‌ده و سیاه درویشان صومعه سرا از راه‌های دسترسی به تالاب بین المللی انزلی است که دست نخورده بودن و بکر بودن این مسیر موجب پدیدار شدن اکوسیستمی خاص با پرندگان زیبا در این قسمت از تالاب شده است.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صومعه سرا افزود: منطقه زیبا و کوهستانی "تنیان" واقع در بخش میرزا کوچک (گوراب زرمیخ صومعه سرا) نیز از نقاط زیبای طبیعی به شمار می‌رود که به‌دلیل طبیعت زیبا و بکر از جاذبه‌های طبیعی و گردش پذیر این شهرستان محسوب می‌شود و این منطقه سالیانه پذیرای خیل عظیمی از مسافران و گردشگران است.
وی صومعه سرا را همچنین یکی از مناطق شاخص زیارتی در استان اعلام کرد و افزود: صومعه سرا، بقاع متبرکه و امامزاده‌های زیادی را در خود جای داده است و بقاع متبرکه آقا سید جعفر، آقا سید مهدی، امامزاده سلمان و جلال الدین و آقا سید زکی همگی از نوادگان امام موسی کاظم(ع) ، مزار بی‌بی فاطمه معروف به خیرالنساء و بقعه پیر ولی‌خان (محمود خوارزمی) از اماکن مذهبی شاخص در شهرستان محسوب می‌شوند.
مهرگان، شهر تاریخی هفت دغنان را یکی از مهمترین و شاخص‌ترین بنای تاریخی شهرستان و استان نام برد و گفت: شهر تاریخی هفت دغنان (گسکرات) در قلب جنگل‌های گسکرات واقع شده است که هم اکنون باستان شناسان کشور در حال کاوش در آن هستند.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صومعه سرا افزود: این شهر تاریخی با 1000 سال قدمت، نمادی از تمدن و تاریخ کهن گیلان است و این شهر قدیمی و تاریخی در منطقه "گسکر" شهرستان صومعه سرا قرار دارد که در گذشته مرکز حکومت گسکرات بوده است.
وی مناره آجری گسکر، اثر باستانی مناره بازار و سید خروسه، حمام کسماء، پل گازروبار، پل خشتی گوراب تولم و ساختمان قدیمی مرحوم آیت الله ضیابری را از دیگر بناهای تاریخی صومعه سرا عنوان کرد.
مهرگان گفت: محصولات کشاورزی برنج و باغی توت فرنگی و شکر سیاه و شیرینی جات حلوای ضیابری، رشته و خشکار و صنایع دستی حصیر، بامبو، محصولات سفالی و بافتنی‌های سنتی از مهمترین محصولات، سوغات و صنایع دستی این شهرستان محسوب می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه لافندبازی بیشتر مشابه همان بندبازی در سیرک‌ها است اعلام کرد: لافندبازی یکی از آداب و رسوم رایج در صومعه سرا است و بیشتر در جشن‌های عروسی، عید نوروز و یا در بازارهای هفتگی اجرا می‌شود.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان صومعه سرا، آیین برگزاری کشتی گیله مردی را یادگار قدرت و دلاوری مردم این خطه دانست و افزود: این بازی ریشه در تاریخ این منطقه دارد.
مهرگان با اشاره به سنت نوروزیخوانی در این شهرستان خاطرنشان کرد: نوروزخوانی که از مراسم آخر هر سال است هم اکنون کم و بیش رواج دارد و نماد ورود بهار و خیر و برکت در صومعه سرا است.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان صومعه سرا تصریح کرد: "عروس گوله" از دیگر مراسمات و نمایش‌های سنتی در این شهرستان است که قبل از حلول سال نو برگزار می‌شود و همراه با آواز ریتمیک دارای مفاهیم اخلاقی و آئینی خاص است.
وی بازارهای محلی صومعه سرا را از بازارهای مطرح در استان نام برد و گفت: یکشنبه بازار در صومعه سرا، دوشنبه بازار در ضیابر و گوراب زرمیخ، چهارشنبه بازار در کسماء و پنجشنبه بازار در طاهر گوراب و تولم شهر به‌طور هفتگی برگزار می‌شود.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان صومعه سرا افزود: در این بازارها غالباً تولیدات کشاورزی و صنایع دستی در کنار برخی از محصولات دامی و کشاورزی بومی به فروش می‌رسد و از تنوع خاصی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه سالانه در صومعه سرا جشنواره های بومی محلی و سنتی مختص شهرستان برگزار می‌شود، گفت: جشنواره توت فرنگی، جشنواره رشته و خشکار (شیرینی سنتی مخصوص ماه مبارک رمضان) جشنواره غذاهای محلی و جشنواره حلواهای سنتی مخصوص شهرستان هر ساله در صومعه سرا برگزار می‌شود و این جشنواره‌ها میزبان میهمانان زیادی از اقصی نقاط کشور هستند.
وی با اشاره به اینکه این شهرستان جاذبه‌های ویژه‌ای در حوزه‌های مختلف دارد، خاطرنشان کرد: صومعه سرا با دارا بودن یک هتل و یک هتل آپارتمان در تمامی فصول سال با جذابیت‌های مختلف در حوزه‌های مختلف مذهبی رفاهی و فرهنگی آمادگی میزبانی از گردشگران و میهمانان را در شهرستان دارد.
