مدرسه عمادیه در گرگان
ایران از گذشته مهد علم، هنر و فرهنگ بوده پس در این دیار کهن می توان مدارس تاریخی زیادی را پیدا کرد که هر کدام از آن ها قدمت علم و دانش را در سرزمین پهناور ایران نشان می دهند. با بازدید از این مدارس نه فقط با سیر تاریخی شکل گیری آن ها آشنا می شوید بلکه معماری جالب توجه آنها را هم ستایش می کنید. می خواهیم به شهر گرگان برویم، شهر سرسبز و زیبای شمالی که جدای از زیبایی های طبیعی اش، مدرسه ای تاریخی و تماشایی دارد: مدرسه عمادیه، مدرسه ای از زمان صفویه که سبک معماری جالبی دارد و از قدیمی ترین مدارس ایران است.
خیلی از ما وقتی برنامه سفر به شهرهای شمالی را می چینیم به طبیعت سرسبز و دیدنی این شهرها فکر می کنیم و به دنبال این هستیم تا همین که به شمال رسیدیم سری به طبیعت بزنیم و باطراوت و سرزنده شویم اما شهرهای شمالی ایران مثل گرگان جاذبه های تاریخی زیادی هم دارند که بازدید از آن ها شما را با روی دیگری از این شهرها آشنا می کند.
یکی از جاذبه های تاریخی گرگان، مدرسه عمادیه است، مدرسه ای دیدنی که شما را به خوبی با مدارس تاریخی ایران آشنا می کند. قبل از اینکه از سردر بزرگ ورودی وارد این بنای تاریخی شوید گل دسته ای کهن نظرتان را جلب می کند، بنایی که هنوز هم بعد از این همه سال به مدرسه ظاهری باشکوه بخشیده است. همین که پا به این حیاط می گذارید اول از همه حیاطی بزرگ به طول حدود ۱۰۰۰ متر مربع را می بینید که کف آن در هماهنگی کامل با طبیعت شمال ایران با سنگ های رودخانه ای پوشیده شده و جلوه ای منحصربفرد و دیدنی پیدا کرده است.
حوضی بزرگ در وسط حیاط جذابیت حیاط را دوچندان کرده و درختان بومی هم طراوت خاصی را به فضا بخشیده اند. در چهار گوشه حیاط حجره هایی تماشایی را می بینید که روزگاری افراد زیادی در آنجا مشغول کسب علم و دانش بودند. بدون شک معماری و سبک طراحی این بنا ارزش بازدید دارد پس پیشنهاد می کنیم در سفر به گرگان بازدید از این جاذبه تاریخی را از دست ندهید. مدرسه عمادیه که قدمت آن به زمان شاه سلیمان صفوی برمی گردد پلانی مستطیلی دارد و باعث و بانی ساخت آن شخصی به نام روح الله حسینی استرآبادی بوده است. مدرسه ۴ ایوان در دو طبقه و حجره هایی در یک طبقه دارد و در طول زمان مرمت های زیادی را به خود دیده است.
مدرسه عمادیه که به نام های مدرسه آقا حسین عمادیه یا دروازه نو هم معروف است در سال ۹۵۲ هجری قمری به دست حسینی استرآبادی ساخته شده و امروز از جاذبه های گردشگری گرگان است. برای بازدید از مدرسه عمادیه باید به بافت قدیمی گرگان و خیابان امام خمینی بروید. در ضلع شرقی مرکز محله درب نو این مدرسه تاریخی را می بینید، این محله از شرق به بازار نعلبندان، از سمت غرب به خیابان شهید رجایی و از جنوب به خیابان امام خمینی گرگان منتهی می شود.
وسعت این مدرسه ۱۵۵۰ متر مربع است و با اینکه از تاریخ دقیق ساخت آن اطلاعاتی در دست نیست اما قدمت اصل بنا به اواخر دوره تیموری و به ویژه اوایل دوره صفویه برمی گردد. این مدرسه تا زمان قاجار از سبک رایج آموزشی برای تعلیم و تربیت دانش پژوهان استفاده می کرد و متولی و موقوفات فراوان ، هزینه دانش پژوهان را فراهم می کردند.
مدرسه عمادیه چهار ایوان در چهار طرف شرق، غرب، شمال و جنوب دارد و بر روی هر یک این ایوان ها طبقه دومی به چشم می خورد که از درون حیاط مدرسه، پیشخوان تخته ای با نرده‌های زیبا دارند و جلوه ای زیبا به مجموعه داده اند. ایوان غربی که مهمترین و بزرگ ترین ایوان است در واقع همان ورودی مدرسه می باشد و دربی بزرگ و چوبی دارد. بر روی طبقه دوم گلدسته ای چوبی می بینید که محلی برای گفتن اذان است. حجره ها با شکل های یکسان و زیبا با ترتیبی منظم در اطراف بنا ساخته شده اند و به وسیله ایوان ها از هم متمایز شده اند.
همه عناصری این مدرسه به صورت قرنیه ساخته شده و شکل و ظاهری تماشایی به حیاط داده اند. قبل از در ورودی دو عدد سکو به منظور استراحت و نشستن می بینید. بعد از در اصلی مدرسه، اولین چیزی که نظرتان را جلب می کند، ایوان زیبای شرقی مدرسه است که رو به روی ایوان غربی جای دارد. از درون مدرسه جرزهای ورودی از طاق‌نماهایی تشکیل شده که تقریبا نیم متر بالاتر از سطح زمین بنا شده اند.
ساختمان دارای حیاط مستطیل شکل مرکزی است و در بخش جنوب، شمال و شمال غربی هم حیاط خلوت هایی به چشم می خورد. این مدرسه در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و معماری جالب توجهی دارد و با گذشت مرمت های زیادی بر روی آن صورت گرفته که یکی از آن ها با توجه به اسناد در سال ۱۳۴۱ و توسط اداره اوقاف انجام شده است.
