بازار نعلبندان در گرگان
بازارهای محلی یکی از محبوب ترین جاذبه های شهرند، جایی شلوغ و پرهیاهو که مملوء از مردم محلی و خوراکی های رنگارنگ است و عطر و بوی خاصی دارد. یکی از این بازارهای محلی در شهر گرگان قرار دارد: بازار نعلبندان، بازاری محلی در مرکز شهر که با قدمت طولانی از اماکن تاریخی شهر است و همچنان بعد از قرن ها نقش مهمی در اقتصاد گرگان دارد. می خواهیم درباره بازار نعلبندان در گرگان حرف بزنیم،
بدون شک رفتن به بازار نعلبندان حتی اگر قصد خرید هم نداشته باشید یکی از بایدهای سفر به گرگان است چون چنان روح زندگی در این بازار در جریان است که به خوبی مردم محلی را از نزدیک می بینید و با لهجه و فرهنگ آن ها آشنا می شوید. به طور کلی استان گلستان دو بازار محلی دارد یکی بازار نعلبندان در گرگان و دیگری بازار روس ها در گنبد، دو بازار در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از هم که از مراکز مهم اقتصادی به شمار می روند. اگر به مرکز گرگان بروید بعد از میدان شهرداری راسته باریک و پیچ در پیچی را می بینید که مجموعه بازار نعلبندان را پدید آورده، بازاری که قدمتش به قرن ۴ هجری برمی گردد اما همچنان فعال است و نبض شهر را در اختیار دارد.
بازار نعلبندان در بافت قدیمی گرگان، در بین چهار راه میدان تا سه راه میرکریم و میدان قیصریه جای دارد و از جنوب به خیابان امام خمینی و از غرب به محله سرچشمه منتهی می شود. بازار از راسته های مختلف تشکیل شده و در آن حدود ۱۵۰ مغازه به چشم می خورد، البته به غیر از مغازه ها تعدادی از فروشنده ها هم اجناسی را برای فروش بر روی گاری ها گذاشته اند. شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که چرا این بازار به نعلبندان معروف شده در واقع در گذشته در راسته بزازان محلی برای نعل زدن به اسب ها وجود داشت و کاروان هایی که در این مسیر رفت و آمد می کردند اسب های خود را برای نعل زدن به این محل می بردند برای همین هم اینجا به نعلبندان معروف شده است.
چیزی که بازارهای محلی را جذاب می کند خوراکی های خانگی آن است؛ از نان ها و شیرینی های محلی گرفته تا انواع ترشیجات، که عطر و بوی آن ها فضای بازار را پر کرده و حسی و حالی متفاوت را ایجاد کرده است. پیشنهاد می کنیم برای خرید این خوراکی های خوشمزه هم که شده حتی سری به این بازار بزنید چون شاید در هیچ جای شهر نمی توانید خوراکی هایی به خوشمزگی آن ها پیدا کنید. نان های محلی و خوشمزه زیادی در روستای زیارت پخته و برای عرضه و فروش به این بازار آورده می شود.
به غیر از خوراکی ها، صنایع دستی هم پای ثابت اجناس این بازار هستند اگر دوست دارید تا صنایع دستی نواحی ترکمن و گرگان را به عنوان سوغات تهیه کنید بازار نعلبندان این فرصت را برایتان فراهم کرده است. احتمالا از تنوع خوراکی ها و صنایع دستی این بازار شگفت زده می شوید تنوعی که دلیلش گسترگی فرهنگی و قومی استان گلستان است. یکی دیگر از مهمترین اجناس عرضه شده در این بازار، پارچه است. به خصوص در مغازه های ابتدای بازار، بزازی های زیادی را می بینید که از مراکز عمده فروش بازار هستند.
سبک معماری این بازار به گونه ای است که می توان آن را یکی از جذاب ترین بازارهای استان گلستان و شمال ایران دانست. با بررسی اسناد و سفرنامه های استرآباد قدیم و گرگان به خوبی می توان فهمید که در آن زمان اینجا بازارهای مختلفی داشته که قدمت آن ها حتی به دوره هخامنشی برمی گردد. بازار نعلبندان دارای راسته های مختلفی است و تعدادی مدرسه قدیمی مثل مدرسه سادات و مفیدیه در آن به چشم می خورد.
این بازار در گذشته از مراکز مهم تجارت و نشر افکار بوده اما در اثر گذشت زمان بافت قدیمی خود را از دست داده است. در گذشته تعدادی کاروانسرا مثل کاروانسرای حاج محمد تقی خان هزار جریبی در بازار وجود داشت و راسته های مختلفی بودند که امروز از آن ها به جز راسته آهنگران و چلنگران راسته ی دیگری به جای نمانده است. در گذشته در بازار بناهایی مثل مدرسه محسنیه و کاروانسراهای حاج امین الاضرب وجود داشت که امروز فقط اسم آن ها به جای مانده است. اما هنوز هم می توان در این بازار بناهای تاریخی دیدنی و تماشایی زیادی را پیدا کرد که نشان از قدمت طولانی بازار دارند: بناهایی مثل مسجد جامع، آب انبار و تکایای قدیمی. در جوار بازار، مسجد جامع گرگان را می بینید که کهن ترین مسجد شهر است.
در گذشته این بازار یکپارچه بود اما بعد از ساخت خیابانی در سال ۱۳۱۱ که درست از بازار می گذشت به دو بخش شمال و جنوب تقسیم بندی شد. با اینکه این بازار قدمتی طولانی دارد اما مثل دیگر بازارهای قدیمی ایران سرپوشیده نیست و در واقع راسته پیچاپیچی است که در دو طرف آن دکان هایی با سقف های شیروانی به چشم می خورند. چیزی که این بازار را نسبت به دیگر بازارهای ستی ایران متمایز کرده سرباز بودن آن است که احتمالا دلیاش شرایط اقلیمی و یا نوع خاص معماری آن زمان است.
