شیر مادر دارای مقادیر کافی و طبیعی از ویتامین های به ویژه ویتامین C و E و ویتامین های گروه B می باشد، به همین علت اگر مادر دارای تغذیه مناسب باشد و سلامت کامل داشته باشد، کودک بجز ویتامین D به به مکمل دیگری نیاز نخواهد داشت. در این مطلب قصد داریم مکمل هایی را به شما معرفی کنیم که برخی نوزادان به دلیل کمبود شیر مادر یا استفاده از شیر خشک به آنها نیاز دارند.

انواع مکمل های مورد نیاز نوزادان

یکی از مهمترین روش های برای پیشگیری و کنترل کمبودها در کودکان و نوزادان استفاده از مکمل ها می باشد. در ایران بر اساس تحقیقات انجام شده کمبود آهن و کم خونی در کودکان زیر دو سال بسیار شایع می باشد. کمبود آهن باعث صدمات جبران ناپذیری بر کودکان و رشد مغذی آنها می شود. کودکانی که دارای کمبود آهن هستند در آینده دارای ضرب شوهی پایین تری نسبت به همسالان خود خواهند بود. همچنین کمبود دیگر ویتامین ها مثل A  و D در نوزادان مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.

قطره مولتی ویتامین یا AD

همیشه شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند نسبت به سایر شیر خواران تغذیه شده با شیر خشک در موقعیت بهتری قرار دارند. این نوزادان در برابر ابتلا به انواع باکتری ها و بیماری ها مثل اسهال و استفراغ مصون تر هستند. تنها ویتامین مورد نیاز در نوزادان بعد از تولد ویتامین D می باشد که با شیر مادر تامین نمی شود. کودکان و نوزادان بعد از تولد تا شش ماهگی به هیچ نوع ویتامینی بجز ویتامین D نیاز ندارند. این ویتامین باید برای نوزادان تامین شود. در اکثر کشورهای اروپایی و غربی قطره ویتامین D به تنهایی وجود داشته و به نوزادان داده می شود اما در ایران این ویتامین را باید تحت عنوان قطره AD یا قطره مولتی ویتامین به نوزادان داده شود. قطره AD خیلی بهتر توسط نوزادان خورده می شود، اگر نوع آبکی آن انتخاب شود خیلی بهتر از نوع چرب آن خورده می شود.

نوزادان در طول روز باید ۴۰۰ واحد بین المللی ویتامین D را جذب نمایند برای این منظور از ویتامین های ایرانی استفاده کنید که حتما این میزان را برای نوزادتان تامین کنند. در صورت مصرف بیش از اندازه ویتامین A فشار به جمجمه نوزاد بیشتر شده و باعث آسیب رسیدن به او می شود. پس در صورت استفاده از مکمل های خارجی حتما دوز مصرف را به دقت بررسی کنید. در حالت کلی شروع قطره مولتی ویتامین یا AD در نوزادان از ۱۵ روزگی می باشد که مقدار آن روزانه ۲۰ قطره AD یا ۲۵ قطره مولتی ویتامین می باشد.

مکمل های آهن

اغلب نوزادان در زمان تولد با ذخیره آهن کافی در مقابل کم خونی محافظت می شوند. مادرانی که کودک خود را با شیر خود تغذیه می کنند باید بدانند که نوزادشان به میزان کافی آهن دریافت خواهد کرد و تا حدودی نیاز به دریافت مکمل های آهن نخواهد داشت. اما بعد از شش ماهگی کودکان نیاز به دریافت کافی آهن دارند که باید از طریق مواد مغذی تامین شود. حال اگر نوزاد شما شیر خشک مصرف می کند بهتر است که از همان بدو تولد تا سال اول از شیر خشک های غنی شده از آهن تغذیه کند. کودکان باید بعد از شش ماهگی همزمان با شروع تغذیه تکمیلی و غذای کمکی روزانه ۱۵ قطره آهن مصرف نمایند و این روند را تا دو سالگی ادامه دهند. شاید قطره آهن ایرانی بدمزه باشد اما حداقل در مورد میزان آهن موجود در آن اطمینان وجود دارد.

مکمل فلوراید در صورت نیاز

نوزادان و کودکان در شش ماه تولد خود نیاز به مکمل فلوراید ندارند چه با شیر مادر تغذیه شوند و چه با شیر خشک. پس از شش ماهگی اگر میزان فلوراید در آب کمتر از ۳ درصد در میلیون باشد، بنا بر تشخیص پزشک نیاز به استفاده از مکمل فلوراید در کودکان می باشد. آزمایش آب مصرفی می تواند در این مورد به والدین کمک نماید.

نکات مورد توجه

برای تامین مکمل های مورد نیاز نوزادان مادران به نکات زیر توجه داشته باشند:

• مکمل آهن نباید همزمان با وعده شیر نوزاد به او داده شود چون کلسیم موجود در شیر باعث جلوگیری از جذب آهن خواهد شد.
• برخی از والدین به دلیل اینکه آهن باعث تغییر رنگ دندان ها می شود از دادن آن به نوزادشان خوداری می کنند، باید بدانید که این موضوع باعث صدماتی به نوزاد خواهد شد و همچنین باعث کاهش ضریب هوشی در کودکان می شود.
• برای دادن قطره آهن، بهتر است آن را داخل قاشق چای خوری ریخته و در عقب دهان کودک بریزید و بعد از آن مقداری آب به کودک داده شود تا از تغییر رنگ دندان ها پیشگیری شود.

• قطره آهن باعث تغییر رنگ مدفوع می شود پس نگران این موضوع نباشید.
• میوه و آب میوه ها به ویژه مرکبات باعث افزایش جذب آهن خواهند شد پس می توانید قطره آهن را به همراه آنها البته با توجه به سن کودک به او بدهید.
• قطره مولتی ویتامین یا AD با وعده غذایی کمکی یا بعد از شیر مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

مکمل های ایرانی یا خارجی؟

برخی مادران اینطور فکر می کنند که دادن ویتامین های خارجی به نوزادان باعث رشد بهتر و نتیجه بهتری در نوزادان خواهد بود اما باید بدانید که اینگونه نیست. مکمل های خارجی با استانداردهای اعلام شده توسط سازمان بهداشت از لحاظ میزان ویتامین و املاح و آهن متفاوت هستند. والدین با پرداخت هزینه های اضافه با خرید ویتامین ها و آهن خارجی مقادیر کمی از انها را به بدن کودکشان می رسانند. با قرار دادن مواد مغذی سرشار از آهن و ویتامین ها در وعده های غذایی کودک نیاز او به ویتامین ها برطرف خواهد شد.    کودکان تا دو سالگی بجز مولتی ویتامین یا ویتامین  و آهن به هیچ مکمل دیگری نیاز ندارند و ضرورتی به استفاده از سایر مکمل ها نیست.