بسم الله الرحمن الرحیم
عنوان مقاله:
چگونه با اتخاذ راهکارهای ساده آموزشگاه را بخوبی مدیریت کنیم
نویسنده : نسرین ذبیحی 1
چکیده:
برای اینکه مدیران فراتر از مدیریت عملیاتی به رهبری واقعی حرکت کنند، باید ظرفیت کارکنان خود را درک کنند، ارتباطات باز را ترویج کنند و بازخورد مفید ارائه دهند.براساس تجربه در اینجاچند توصیه برای مدیرانی که به دنبال تغییر "از یک مدیر ساختمان به یک رهبر آموزشی هستند" ارائه می شود. که عبارتند از: تمرکز بر احترام به جای محبوبیت.ممکن است گرفتن تصمیمی که کارکنان از شما بخواهند ومورد پذیرش آنها باشد ، برایتان وسوسه انگیز باشد.با این حال فرآیند تصمیم‌گیری خود را حول نیازهای دانش‌آموز متمرکز کنید. "من متوجه شده ام که اگر دانش آموزان را در هسته تصمیم گیری خود نگه دارید و ثابت قدم باشید، اکثر کارکنان تصمیمات نامطلوب را خواهند پذیرفت، به خصوص اگر استدلال خود را بیان کنید." اهداف روشنی را تعیین کنید. در تعیین اهداف، مطمئن شوید که با کارکنان خود ارتباط برقرار می کنید تا آنها نقش خود را در دستیابی به این اهداف مشترک درک کنند. به نظرات کارکنان خود گوش دهید. از تصور اینکه راه حل شما تنها راه حل است خودداری کنید و عمداً زمانی را برای تعامل با کارکنان و پاسخ به نگرانی های آنها اختصاص دهید. ایجاد یک فرهنگ مردم نهاد از نتایج وتصمیم جمعی به کارکنان نشان می دهد که برای نظرات آنها ارزش قائل هستید و نگرانی های آنها را جدی می گیرید. در مورد خط مشی درهای باز خود استراتژیک باشید، اما توصیه می شود: «زمان‌ها را در تقویم روزانه و هفتگی خود برای تمرکز بر دانشآموزان و اهداف خود و همچنین دیده شدن از طریق بازدیدهای کلاسی معطوف وصرف کنید. به بیان دیگر رهبری کنید.
کلید واژه : راهکار ، آموزشگاه ، مدیریت ، آموزش ، مدیر
نسرین ذبیحی 1
nasrinzabihi1400@gmail.com
آموزش وپرورش دیلم ـ کارشناس روانشناسی
مقدمه :
در آموزشگاه کميته ي مديريت کيفيت را تشکيل دهيد وسعي نماييد مدير مدرسه خودشخصا" مديريت و رهبري اين کميته را بعهده گيرد وضمن استفاده از همه ي معلمان ودانش آموزان در برنامه ريزي ، فرايند نتايج را مرتبا" ارزيابي نمايد .
موضوعات :
1ـ پیشنهادات راهبردی جهت اداره مدرسه
2ـ مشکلات و چالش های مدیریت در مدرسه و پیشنهاداتی جهت حل آنها
3ـ پیشنهادات جهت نحوه برنامه ریزی اقتصادی در مدرسه
4ـ پیشنهادات جهت رفتار با معلمین و همکاران مدرسه
5 – پیشنهادات جهت بهبود مدیریت مدرسه
روش پژوهش :
مقاله حاضر براساس روش های کیفی تحقیق وتدوین گردیده است،نحوه پژوهش وگردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای واسنادی (کتاب مقاله مجله علمی داخلی وخارجی) براساس نظرات وتجارب کارشناسی روانشناسی وشیوه های علمی وعملی مرتبط با موضوع نگارش شده است.
یافته ها :
پيشنهادات راهبردي برای مدیران
1 - در آموزشگاه کميته ي مديريت کيفيت را تشکيل دهيد وسعي نماييد مدير مدرسه خودشخصا" مديريت و رهبري اين کميته را بعهده گيرد وضمن استفاده از همه ي معلمان ودانش آموزان در برنامه ريزي ، فرايند نتايج را مرتبا" ارزيابي نمايد .
2 - مدير مدرسه ضمن توجه جدي به مديريت روابط انساني در اداره ي مدرسه ، سبک مديريتي خود را برپايه ي مشارکت قرار دهد تا از اين طريق در قلب وروح کارکنان ودانش آموزان نفوذ نمايد .
3 - مديرمدرسه مي بايست با مشاهده وبازديد از کارها وتجارب موفق ساير مديران برتجارب خود بيفزايند وطرح ها والگوهاي مناسب مديران موفق را شناسايي وپس از مطالعه وارزيابي باتوجه به شرايط مدرسه خود بعداز تغييرات لازم اجرا نمايد .
4 - کيفيت بخشي مدرسه ، مستلزم تنظيم اهدافي مشخص است که بايد در راستاي اهداف وزارت آموزش وپرورش (مصوب شوراي عالي آموزش وپرورش ) باشد لذا اهداف وزارت آموزش وپرورش بسيار کلي است ومديران بايد برحسب دوره تحصيلي وبانگاه به اهداف کلي ، اهداف اختصاصي وتفصيلي وقابل دست يابي را تدوين کنند .
5 - براي آموزش کارکنان مدرسه وآشنايي آنها با مديريت کيفيت دوره هاي آموزشي لازم برگزار شود وبراي کساني که در اين زمينه پيشقدم هستند وتلاش مي کنند جوايزي در نظر گرفته شود .
6 - بايد کارها وفعاليت هاي خوب وطرح هاي ارزنده مدرسه درجلسه اي به افراد وگروههاي ذيربط ارائه گردد تا از اين طريق ديگران با تجارب وانديشه هاي ديگران آشنا شوند .
7 - براي ارائه تجارب وانديشه هاي نو وپيشنهادهاي مفيد مي توان از وسايلي نظير اسلايد ، فيلم ، گراف ، ويدئو ، پروژکتور و .... استفاده نمود .
8 - کارگروهي را به معلمان آموزش دهيد برخوردي باز داشته باشيد و جلسات بحث هاي نظري تشکيل دهيد سعي کنيد تا از مزاياي کارگروهي بهره مند شويد وبه جاي پاداش دادن به عملکردهاي فردي به عملکرد هاي گروهي پاداش دهيد .
9 - شوراهاي مدرسه وتشکيلات دانش آموزي را تشکيل دهيد و با واگذاري مسووليت هاي مختلف حتي اداره مدرسه وکلاس به دانش آموزان زمينه پرورش حرفه اي آنها را فراهم کنيد .
10 - مدير مدرسه مي بايست به معلمان وکارکنان مدرسه براي رفتار درست آنها پاداش دهد اين کار باعث مي شود تا نتايج مثبت بيشتر شود همچنين بايد به کارهاي برجسته به خلاقيت هاي کاربردي ، به ساده کردن کار ، به کيفيت کار ، به کارهاي تيمي ونهايتا" به کساني که رفتار موثر دارند پاداش داد اين پاداش مي تواند هم مادي وهم معنوي باشد .
11 - معلمان مي بايست در بهبود فرايند ياددهي – يادگيري فعاليت هاي آموزشي مدرسه وارتقاي شايستگي هاي حرفه اي معلمان از پژوهش مشارکتي که يکي از اثر بخش ترين نوع پژوهش در حين عمل مي باشد استفاده نمايند براي اينکار لازم است آموزش هاي لازم را به معلمان ارائه داد.
12 - مدير مدرسه بايد به همان اندازه که به زيردستان ( معلمان وکارکنان مدرسه) آزادي عمل مي دهد به همان اندازه هم اقتدار خود را بکار گيرد ونظارت لازم را برکارآنها داشته باشد.
13 - مدير مدرسه به کارکنان ومعلمان اجازه مي دهد تا درحوزه محدوديت هاي تعيين شده توسط او تصميم گيري وانجام وظيفه نمايند .
14 - مديران بايد بجاي سخت کار کردن ، کاغذ بازي و بوروکراسي اداره به زيبا کردن ، وهمچنين درست ونرم وروان کارکردن بپردازند .
15 - مديران بايد از پيشداوري در مورد معلمان ، کارکنان ودانش آموزان اجتناب نموده وبه کسي برچسب نزنند ، وطوري رفتار کنند تا همه افراد در کارها وحل مشکلات همديگر را ياري کنند .
16 - در مدارس کيفيت جامع مدير بايد تلاش کند خود رهبر آموزشي باشد وهم مهارتهاي رهبري را به معلمان خود بياموزد .
2 - مشکلات و چالش های مدیریت در مدرسه و پیشنهاداتی جهت حل آنها :
در زیر به مشکلات و چالش هایی که بنده به عنوان مدیر و معاون مدرسه با آن روبرو بودم و همچنین راه حل های پیشنهادی برای رفع آنها را در زیر آورده ام . این چالش به انواع چالش های موجود در مدرسه بر می گیردد:
1. عدم تثبیت مدیران و نداشتن امنیت شغلی
راهکارپیشنهادی
الف-فراهم نمودن امنیت شغلی (ثبیت جایگاه) و حمایت از مدیران وارج نهادن به کارمدیران.
ب-ایجاد احساس تعلق در مدیران.
ج-اصلاح دید مسئولین سطوح عالی و مبانی آموزش و پرورش نسبت به پست و جایگاه مدریت و حفظ نگهداری نیروی متخصص و مجرب.
د-استفاده از افراد مورد اعتماد و توانمند در پست های مدیریتی.
2. نداشتن انگیزه کافی مدیران و عدم حمایت مسئولین از مدیران.
راهکار
الف-تفویض اختیار به مدیران که بتوانند کار زیر مجموعه خودش را انتخاب نماید.
ب-حمایت از مدیران در ارائه ایده های جدید و نوین.
ج-ذخیره نمودن مرخصی های استفاده نشده آنان.
د-در کنار اجرای سیستم صحیح ارزشیابی پرداختهای مناسب؛حق کارانه اضافه کار؛فوق العاده سختی کار و ... به نسبت معلمان برای مدیران بلحاظ جبرانی از زحمات مدیر می تواند انگیزش مدیران را در تحقق اهداف چند برابر نماید.
و-در نظر داشتن سلامت روحی و روانی مدیران.
ی-ایجاد یک رابطه معنادار بین کار و زندگی مدیر.
ر-مشارکت مدیران در تصمیم گیریها استفاده از عوامل ایجاد انگیزه (مادی و معنوی).
ز- افزایش حق مدیریت ها بر مبنای حق التدریس.
حوزه ساختار آموزشی و اهداف آموزشی
مشکل : حاکم بودن شیوه سنتی تدریس در مدارس استفاده ناچیز از شیوه های جدید در مدارس در مقایسه با دنیا.
راهکار پیشنهادی:
الف- استفاده حداکثر پتانسیل هایی که در آموزش و پرورش وجود دارد.
ب- تغییر نگرش به آموزش و پرورش از نگاه مصرفی به سرمایه گذاری.
مشکل:
1.عدم وجود مشاور و مربی بهداشت در مدارس راهنمایی با توجه به سن بلوغ دانش آموزان در این مرحله.
2. کمبود متصدی کامپیوتر؛کتابدار؛متصدی آزمایشگاه در مدارس راهنمایی.
راهکار پیشنهادی:
تخصیص پست های مشاور؛متصدی کامپیوتر و آزمایشگاه؛کتابدار؛ مربی بهداشت در مدارس راهنمایی.
در حوزه منابع مالی
1.غیر واقعی بودن سرانه مدارس که با تحقق رایگان مطابقت ندارد و در این امر باعث شده که مدیران ما به مدیران خدماتی تبدیل شوند.
راهکار پیشنهادی:
1. اختصاص سرانه کافی به مدارس با توجه به شرایط روز و در صورت عدم توانایی تامین سرانه کافی حداقل سوء تبلیغات از طریق رسانه ها صورت نگیرد.
2. با تامین بوجه مورد نیاز مدیران می تواند به امر آموزش بپردازد نه فقط به امر خدماتی و کارپردازی.
مشکل:نا برابر بودن امکانات رفاهی در همه استانها.
راهکارپیشنهادی:
1. ایجاد امکانات رفاهی در استانها با توجه به مشکلات و نیاز های آن استان.
2. اصلاح قوامین مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان.
مشکل:سودبری بانکها از وجوه واریزی مدارس در صورتی که از این وجوه مدارس می توانند سود خوبی از بانکها دریافت نمایند.
راهکار پیشنهادی:
الف- سودی به مبالغ واریزی مدارس در حسابها یشان تعلق گیرد.
ب- امکانات رفاهی از طریق بانک برای این مدارس در نظر گرفته شود.
مشکل:
کمبود بودجه آموزش و پرورش با توجه به اینکه کلید توسعه پایدار و مبنای رشد و پیشرفت هر جامعه ای می باشد.
راهکار پیشنهادی:
1. اختصاص بودجه کافی از طریق دولت به آموزش و پرورش.
مشکل:
عدم وجود پست سازمانی متصدی کامپیوتر در مدارس.
راهکار:
اختصاص پست سازمانی متصدی سایت در مدارس.
مشکل:
عدم وجود تجهیزات لازم و کافی در این زمینه.
راهکار پیشنهادی:تهیه و تجهیز امکانات از طریق کانالهای که مورد تایید آموزش و پرورش است.
بنابر این اگر آموزش و پرورش را به طور جدی و با سرعت با فناوری همسو نکنیم به سرعت دچار آسیب می شویم که این شکاف دیجیتالی است.
منابع انسانی(سازمان دهی)
مشکل:
اصلاح سازمان دهی منابع انسانی بار ویکرد مدرسه محوری.
راهکار پیشنهادی:
1.تثبیت پست های مدارس و تخصیص منابع انسانی به این پست ها.
2. تغییر نگرش سلیقه ای به نگاه جامع و حرفه ای.
3. اصلاح درجه بندی مدارس با توجه به موقعیت جدید.
مشکل:
1.به کارگیری نیروهای ناکار آمد و مواففت با بازنشستگی نیروهای کارآمد.
2. عدم توجه به کیفی شدن انسانی.
راهکار پیشنهادی:
الف- عدم جذب نیروهای کارآمد.
ب- جذب نیروها به آموزش و پرورش از طریق یک سیستم خاص.
ج- عدم اشتغال نیروهای ناکارآمد در پست های کلیدی.
مشکل:
فعالیت های موازی نهادها و ارگان ها با آموزش و پرورش به دلیل اینکه آموزش و پرورش نمی تواند از پتانسیل های خودش استفاده نماید.
در حوزه پرورشی:
مشکل:
عقب بودن کشور عزیزمان ایران از استانداردهای جهانی در امر آموزش مثلا در زمینه کسب مهارتهای زندگی آموزش آموزش و پرورش ما دارای کاستی هایی است و بچه ها متناسب با شرایط اجتماعی شان آموزش نمی بینند و هم سن و سالهای بچه های ما در دیگر کشورها از دوران مدرسه چیزهایی آموخته اند که ما به آنها دسترسی نداشته و نداریم.
راهکار پیشنهادی:
سعی در استاندارد ساز نمودن آموزش و پرورش و ابتدا تبدیل نمودن مدارس به مدرسه زندگی و قبل از اینکه مهارتهای تحصیلی را به آنان آموزش دهیم مهارتهای زندگی را آموزش ببینند که این کار مستلزم برنامه ریزی ؛ آموزش ؛ پیگیری و ... تمام عوامل دست کار آموزشی می باشد باید نگاهی به تاثیر گذاری کتابهای دینی داشته باشیم و اینکه چقدر بچه های مارادینی و مذهبی بار آورده است و یا کتاب زبان چقدر آنها از آموزشی بیرون از مدرسه بی نیاز کرده است.
در کشور ما ایران نهادی که امر آموزش و پرورش است که نزدیک به یک چهارم جمعیت ایران را تحت پوشش خود قرار داده است و هر چند که ما رشد عظیمی در توسعه و آموزش و پرورش ما وجود دارد که رسیدن به چشم انداز بیست ساله نیازمند نگاهی جدی و عمیق به آموزش و پرورش امری اجتناب ناپذیر می باشد .
3 - پیشنهادات جهت نحوه برنامه ریزی اقتصادی
در مدرسه فرآیند تصمیم گیری، تصمیم های خرید در مدیریت امور مالی،نقش مهمی ایفا می کند. هر تصمیم برای خرید کالا، نوعی مبادله است. هنگامی که چیزی می خریم، این فرصت را که از پولمان استفاده ی دیگری بکنیم، مثلاً آن را پس انداز کنیم یا چیز دیگری بخریم، از دست می دهیم.
برای این که تصمیمات خوبی برای خرید بگیریم، باید با فرآیندی منطقی و گام به گام، که ما را از طریق تعیین نیازها و ارزش یابی گزینه های جای گزین، قبل از اتخاذ تصمیم نهایی به پیش می برد، پولمان را صرف راه هایی کنیم که بیشترین بهره را می رسانند.
گام اول: تعریف مسئله اقتصادی
اولین گام در فرآیند تصمیم گیری، تعیین مسئله ای است که قرار است حل شود. زمانی که مسئله را پیدا کردیم، می توانیم به شیوه ای که با وضعیت مالی ما تناسب دارد، به دنبال راه حل بگردیم.
تعیین مسئله به این راحتی ها هم که به نظر می رسد، نیست. برای مثال، فرض کنید که برای انجام دادن وظایف، به یک رایانه نیاز داریم. ولی این رایانه قرار است چه نیازهایی را برطرف کند؟ آیا می خواهیم که هم در منزل و هم در مدرسه از آن استفاده کنیم؟ آیا برای انجام دادن تکالیفمان به یک درایور دی وی دی نیاز داریم یا تمایل به داشتن این قطعه، تنها در صورت توانایی خرید آن است؟
برای تعیین دقیق مسئله ای که قرار است حل شود، باید کاربردهای خاصی را که قرار است این وسیله در زمان حال و آینده ی قابل پیش بینی انجام دهد، مشخص کنیم. ضمناً باید بین خواسته ها (تمایلات) و نیازها تفاوت قایل شویم. از آن جا که منابع ما محدودند، مجبوریم برای تأمین نیازها، برخی تمایلات را نادیده بگیریم.
گام دوم: کسب اطلاعات دقیق مسئله اقتصادی
بعد از مشخص شدن مسئله، باید برای راه حل های احتمالی، اطلاعات جمع آوری و تمام گزینه های جای گزین و قیمت ها را فهرست کنیم. برای مثال خرید رایانه، گزینه های احتمالی چنین خواهد بود:
- استفاده از رایانه در مدرسه (دانشگاه) یا در یک کتاب خانه ی عمومی؛
- اجاره ی رایانه در یک مرکز تکثیر یا فروشگاه لوازم الکترونیک؛
- خرید یک رایانه و چاپگر جدید؛
- خرید یک رایانه و چاپگر دست دوم.
برای گرفتن یک تصمیم عاقلانه، باید بدانیم که چه کالاها و خدماتی متناسب با نیازهای ما در دسترس هستند و هزینه ی خرید یا استفاده از هر کدام چه قدر است؟ برای مثال، مرکز ارائه خدمات رایانه ای منطقه در چه فاصله ای از مدرسه واقع شده است و هزینه ی استفاده از آن و زمان صرف شده به چه میزان است. بیش تر کتاب خانه ها رایانه هایی برای استفاده ی دانش آموزان و معلمان دارند و این دستگاه ها برای کارهای تحقیقاتی امکان دست رسی به اینترنت را ارائه می دهند. یا این که می توانیم به یک مرکز مجهز تکثیر یا فروشگاه های کالاهای الکترونیک، که برای استفاده از رایانه هزینه دریافت می کنند، برویم. معمولاً هزینه ی استفاده به صورت ساعتی به اضافه ی هزینه ی صفحات پرینت گرفته شده است.
برای خرید احتمالی یک رایانه ی نو یا کارکرده، ابتدا باید مشخصات مورد نظر را فهرست و سپس برای خرید مقایسه ای، به فروشگاه های رایانه، فروشگاه های زنجیره ای و حراجی های گوناگون مراجعه کنیم. آگهی های روزنامه و اینترنت هم منابع خوبی برای خرید رایانه و چاپگر دست دوم هستند.
از اطلاعات جمع آوری شده در مورد گزینه های کالاها و خدمات، یادداشتی تهیه می کنیم. با این کار، می توانیم انتخاب های جایگزین و قیمت ها را مشخص تر کنیم.
گام سوم: مقایسه ی گزینه ها
منابع ما، زمان و سرمایه، محدودند. هر انتخابی برای خریدن چیزی، نوعی مبادله است. خرید یک چیز یعنی از دست دادن موقعیت برای خریدن چیزی دیگر با همان پول یا پس انداز آن برای خریدهای آتی. هرگاه دست به انتخاب می زنیم، ارزش بهترین جای گزین بعدی، هزینه های آن انتخاب است.
هنگام مقایسه ی هزینه های نهایی، زمان و راحتی را هم درکنار هزینه های نقدی مورد نظر بگیریم. در برخی موارد، مادامی که هزینه ها منطقی برآورد می شوند، ممکن است راحتی مهم تر از هزینه ی نقدی باشد. برای مثال رایانه، ممکن است به این نتیجه برسیم که راحتی داشتن یک رایانه شخصی، ارزش هزینه کردن پول های اضافی را دارد. همچنین ممکن است به این نتیجه برسیم که گرچه هزینه ی خرید یک رایانه ی نو بیش تر است، ترجیح می دهیم که از تریدهای ناشی از احتمال تعمیر یک رایانه ی کارکرده، اجتناب کنیم. خرید رایانه ها و چاپگرها دست دوم، ریسک پذیر است؛ زیرا ممکن است صاحبان قبلی به درستی از آن ها مراقبت نکرده باشند.
4 - پیشنهادات جهت رفتار با معلمین و همکاران مدرسه
از نظر بنده معلمین رکن اساسی تعلیم و تربیت هستند. برقراری روابط حسنه و جلب نظر و رضایت آن ها یکی از اساسی ترین کارهای مدیر آموزشگاه می باشد. اگر مدیری قادر باشد که با بر آوردن نیازهای معلمین، برقرار کردن شرایط مناسب رشد و به وجود آوردن جوی انسانی و عاطفی، همه معلمین احساس خوشحالی و رضایت خاطر کنند، تقریباً باید گفت که این مدیر قسمت اعظم وظایف مدیریتی خود را به انجام رسانیده است. آنچه تحت عنوان رابطه حسنه با معلمین مطرح می شود، پدید آوردن تمام زمینه ها و شرایط لازم برای ایجاد روحیه ، علاقمندی به کار و انگیزش و رضایت آن ها در محیط کارشان در جهت تحقق اهداف آموزش و پرورش است. کیمبل وایلز اساسی ترین راه های عملی را به مدیران برای به وجود آوردن جو رضایت بخش عاطفی با برقراری روابط حسنه با معلمین پیشنهاد می کند.
احترام به شخصیت معلمین :
- احترام به شخصیت معلمین که با آن ها سر و کار دارد: نظر به این که معلمین رابطه ای معنوی با دانش آموزان و کار خود دارند و اشتغال آن ها به امر تدریس در درجه اول انگیزه ی مادی ندارد، از شخصیتی معنوی و روحانی برخوردارند. این احساس، آن ها را در میان صنوف دیگر شغلی یکه و ممتاز می سازد و از نظر سلسله مراتب نیازها، آن ها را در مراحل بالا قرار می دهد. اصولاً، شغل معلمی احترام به شخصیت معلم را می طلبد. مدیر و همه افراد جامعه باید به مقام، موقعیت و شخصیت معلم احترام بگذارند.
توجه به مشکلات معلمین :
2- توجه به مشکلات معلمان و اولویت بر رفع آن ها نسبت به مشکلات خود مدیر: معلمان نیاز به آرامش فکری و احساس امنیت شغلی و مالی دارند و باید این نیازها طوری تأمین شود که آن بتوانند در کمال آرامش و راحتی به کارهای فکری خود مانند فکر کردن برای پیدا کردن راه حل های مناسب برای حل مشکلات دانش آموزان، طرح درس و تدریس مناسب بپردازند. اگر چه در نظام آموزشی متمرکز ما، مدیران از قدرت قانونی و امکانات مناسب برخوردارند نیستند و نمی توانند به طور رسمی به حل مشکلات معلمان بپردازند، ولی بسیاری از مشکلات نیاز به توجه به کمک های روانی و حمایت از طرف مدیر دارد و نیاز به کارهای بزرگ ندارد و مدیر علاقمند می تواند از عهده آن برآید. در عین حال، چنانچه مدیر به کمک های بیشتری از طرف مقامات بالاتر برای کمک به معلمان نیاز داشته باشد، مدیران سطوح بالاتر باید چنین کمک هایی را در سازمان تحت نظر خود پیش بینی کنند. این کمک ها ممکن است دادن وام، اعزام به بیمارستان، بیمه معتبر، مشاورت های قضایی، مشاوره های روانی و غیره باشد.
توجه و احترام به عقاید معلمان :
3- توجه و احترام به عقاید و پیشنهادات معلمان: مدیر باید حداکثر سعی خود را در پذیرش و به کار بردن پیشنهادات معلمان معمول دارد. پذیرش و توجه به عقاید و پیشنهادات معلمان، علاوه بر آن که محیطی خلاق و مبتکر به وجود می آورد، سبب دلگرمی و احساس رضایت معلمان نسبت به کارشان می شود. بالعکس، بی احترامی به نظرها و پیشنهادات معلمان آن ها را از مدیر و مسائل آموزشی دور می سازد و تدریجاً سبب ناکامی، تعارض و بی تفاوتی آن ها می شود.
تشکیل جلسات ملاقات با معلمان :
4- تشکیل جلسات ملاقات با معلمان: این که هر معلم فرصت بیان ایده های خود را داشته باشد، یکی از راه های اساسی علاقمند سازی معلمان به کار خود و مدرسه می باشد. معلمان، دبیران و اساتید مانند همه انسان های دیگر علاقمند هستند که در امور سازمان آموزشی سهیم و شریک باشند و در سرنوشت محل کار خود مؤثر واقع شوند. مدیر باید با تشکیل جلساتی، زمنیه مشارکت و فرصت اظهار نظر و بیان عقیده به همه همکاران خود بدهد و با دقت فراوان نظرهای مثبت و دلسوزانه آن ها را بکار بندد. شوراهای آموزشی و عمومی بهترین امکان استفاده از افکار و نظر آن هاست که بعداً به طور مفصل تری درباره ی آن سخن خواهیم گفت.
تشویق به فعالیت های اجتماعی
5- تشویق به فعالیت های اجتماعی که روابط دوستانه ای بین اعضای سازمان آموزش بوجود آورد: یکی از روش هایی که باعث ایجاد روابط نزدیک، صمیمی و دوستانه می شود، مشارکت افراد در کارهای گروهی و اجتماعی است. فعالیت های اجتماعی سبب به وجود آمدن روحیه تعاون، همکاری و حل مشکلات به صورت دسته جمعی و پذیرش نقش و وجود هر فرد می شود. فعالیت های اجتماعی تأثیر به سزایی در بالابردن روحیه در کل سازمان دارد. مدیر باید با توجه به امکانات خود شرایط مشارکت معلمان را در فعالیت های اجتماعی فراهم سازد.
داشتن رفتار متناسب و آمیخته با احترام نسبت به معلمان
6- داشتن رفتار متناسب و آمیخته با احترام نسبت به معلمان: مدیر باید از رفتاری که سبب سبکی و پایین آوردن ارزش محیط آموزشی می شود، خودداری کند. مدیر و معلمین، هر دو الگوی رفتاری دانش آموزان هستند و به همین دلیل باید از رفتاری باوقار، با متانت و سنجیده برخوردار باشند. شغل مدیریت ایجاب می کند که مدیران به عنوان معلم معلمان از رفتاری تحت کنترل و حساب شده برخوردار باشند. از آنجا که معلمین، اصولاً انسان های مبادی آداب هستند، از مدیران توقع دارند که رفتاری مناسب و سنگین و آمیخته با احترام داشته باشند. مدیر باید به علت آن که رفتارش برای معلمان و دانش آموزان الگو می باشد، در حد شأن و ارزش تربیتی مدرسه، نسبت به معلمان و دانش آموزان رفتاری قابل قبول داشته باشد.
5 – پیشنهادات جهت بهبود مدیریت مدرسه
سازمان آموزشی یکی از انواع سازمان های بسیار پیچیده و متنوعی است که بعد از قرن بیستم و انقلاب صنعتی در سطح بسیار گسترده ای در جوامع مختلف ظهور پیدا کرد.
این سازمان ها در زمره مؤسسات خدماتی است که به علت ماهیت انسانی، تربیتی و معنی آن، تعداد اهداف، پیچیدگی ارزشیابی، حرفه ای بودن کارکنان آن از حساسیت و اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
این ویژگی ها سازمان های آموزشی را نیازمند الگو و سبک مدیریت و رهبری خاصی می نماید که برای رسیدن به اثربخشی، کارایی و افزایش بهره وری مستلزم شیوه های رهبری اثربخش و مستمر است.
در میان سازمان های آموزشی، دوره متوسطه به دلیل شرایط خاص از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا نوجوانی و جوانی، شکل گیری شخصیت، استقلال طلبی، گروه گرایی، تربیت شغلی، آمادگی ورود به جامعه و به عهده گرفتن مسئولیت زندگی از خصوصیات مهم این دوره است که آن را می توان پلی میان آموزش و زندگی تلقی کرد.
مهم ترین عامل در تحقق این اهداف استفاده مطلوب و بهینه از منابع انسانی و امکانات مدیران مدارس است که باید شیوه های خود را همواره بهبود بخشند. رفتار و عملکرد مدیر یک مدرسه مانند هر فرد دیگری تحت تاثیر نگرش ها، مهارت ها، آگاهی ها و توانایی های اوست. تعیین رفتار بر اساس نگرش ها در روانشناسی و مشاوره بسیار مرسوم است.
طبق این نظریات، نگرش ها تعیین کننده رفتار انسان ها هستند و می توان از آن ها در تبیین، پیش بینی و تشخیص رفتارها استفاده نمود. نگرش ها را فرد با خود به سازمان می آورد. این نگرش ها عامل سازگاری یا عدم سازگاری فرد با محیط خواهد بود و بر عملکرد فرد در سازمان اثر می گذارد.
نگرش ها را معمولا به سه بخش شناختی، عاطفی، رفتاری (عملی) تقسیم می کنند. لذا با توجه به نقش محوری مدیر در مدرسه نگرش های او در این سه زمینه می تواند موجب بهبود مدیریت آموزشی و تحقق اهداف آموزشی به صورت کارا و اثربخش باشد.
بنابراین وجود یک نظام فرهنگی کارآمد که درصدد رشد، تکامل و مطلوبیت جامعه است می تواند مبنای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی یک جامعه گردد. آموزش و پرورش تنها نهادی است که به صورت رسمی وظیفه تعلیم و تربیت افراد جامعه را در ابعاد گوناگون اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به عهده دارد.
در نتیجه اساس و هسته اصلی هر کوششی برای بهبود مدارس، تلاش مدیریت و معلمان با همدیگر به صورت یک واحد منسجم است.
بنابراین تصمیم گیری رهبری مشارکتی، تمرکز بر بازده پیشرفت تحصیلی، توجه به تغییر در همه سطوح مدرسه (معلم، کلاس، مدیریت مدرسه)، ارزشیابی مستمر با توجه به شرایط و عوامل فرهنگی، ارائه خط مشی های دقیق و اجرای آن از عوامل موثر بر بهبود مدرسه تلقی می شود که دائما باید مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند.
بنابراین راه چاره را باید در بهبود مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک جستجو نمود و اولین راه آن نظرسنجی از مدیران، مسئولان و دست اندرکاران نظام آموزشی است.
یکی از مهم ترین عواملی که می تواند موفقیت مدیران و معاونان مدارس را در پی داشته باشد ارتباط آنان با دانش آموزان است.
موفقیت در هر جمعی مستلزم این است که آن محیط را خوب بشناسیم و از نظرات و دیدگاه های افراد آن محیط شناخت کافی داشته باشیم. بدون ارتباط با افراد این شناخت بدست نمی آید. چنین وضعیتی در محیط های مدرسه خصوصاً در مدارس متوسطه اهمیت دو چندان دارد. چون ما در محیط های مدرسه، آینده یک ملت را رقم می زنیم. برای همین ما باید ضمن داشتن وجدان کاری از مسئولیت پذیری بالایی نیز برخوردار باشیم.
در پی چنین توضیحاتی است که مسئولیت سنگین مدیران در شناخت و ارتباط با دانش آموزان مشخص می شود. حقیقت این است که بدون ارتباط با دانشآموزان و بدون آگاهی از نظرات، دیدگاه ها و نگرش های آنان از آن چه که در مدرسه می گذرد و یا باید بگذرد امکان یک مدیریت خوب در مدرسه وجود ندارد.
در همین راستاست که مدیر مدرسه باید جلسات انجمن و اولیا را فعال کند تا بتواند با آگاهی از آن چه که مسائل از دریچه آنان نگریسته می شود، مدیریت کارآمدی را اعمال کند. ارتباط با اولیا دانش آموزان در واقع نوعی ارتباط با دانش آموزان است چون قسمتی از برداشت های دانش آموزان در اولیا آن ها تجلی پیدا کرده است.
علاوه بر این ما بر فرزندان آن ها مدیریت می کنیم و آن ها برای ما مهم هستند که بدانیم چه دیدگاهی در مورد مسائل مختلف مدرسه دارند و انتظارات آن ها چگونه است و چگونه می توانیم با همکاری آن ها دانش آموزان را برای رسیدن به اهداف آموزشی و تربیتی سوق دهیم. اما بسیاری از مدیران ما به انجمن و اولیا اعتقاد کمتری دارند یا اگر اعتقاد دارند در این زمینه کم کاری می کنند.
به نظر شما اگر ما از دیدگاه ها و نگرش ها و انتظارات دانش آموزان و اولیا آن ها آگاهی داشته باشیم و بتوانیم از آن ها در اداره مدرسه کمک بگیریم خوب می توانیم مدیریت کنیم یا نه خود به تنهائی همه چیز را به عهده بگیریم و همه چیز را از دریچه خود بنگریم و به جای چند دست، تنها یک دست داشته باشیم. به جای ارزش گذاری، توجهی به آن ها نکنیم، به جای بسیج نیروها، تنها خود باشیم
بحث ونتیجه گیری :
توصیه نکاتی مثبت برای رهبری مؤثر مراکز آموزشی که با این استراتژی‌های ساده، تصمیم‌گیری را ساده‌تر کنید و ارتباطات را بهبود بخشید. برای اینکه مدیران فراتر از مدیریت عملیاتی به رهبری واقعی حرکت کنند، باید ظرفیت کارکنان خود را درک کنند، ارتباطات باز را ترویج کنند و بازخورد . دهند.یکی از مدیران برنامه درسی، آموزش و ارزیابی، توصیه هایی را برای مدیرانی که به دنبال تغییر "از یک مدیر ساختمان به یک رهبر آموزشی هستند" ارائه می دهد. توصیه های او شامل:
تمرکز روی احترام،تصمیم گیری مستدل حول نیاز دانش پژوهان. ارتباط باهمکاران وتعیین اهداف، تصمیم گیری و راه حل ها با تعامل ونظرات همکاران، تمرکر با دانش پژوهان وبازدید از کلاس ،ارائه بازخورد منظم مثبت وسازنده ، اعتماد به کارکنان وسپردن برخی مسئولیتها به آنان،برگزاری جلسات مهم وتصمیم گیری های ضروری وتبادل اطلاعات ونظرخواهی به صورت حضوری (جوزف.متیو 2019)
منابع:
[1]جوزف.متیو 2019)
جوزف مدیر برنامه درسی، آموزش و ارزیابی در مدارس دولتی لستر در ماساچوست است.
https://www.edutopia.org
----------------------------
[2]کتاب مدیریت آموزشی نظریه، تحقیق و کاربرد
نویسنده: وین ک. هوی , سیسل ج. میسکل
مترجم: نادر سلیمانی , محمود سفری , مرتضی نظری
سال نشر : 1394
-----------------------------
[3]کتاب مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی
نویسنده: علی علاقه‌بند
ناشر: روان
سال چاپ : 1394
