خلاصه ای از زندگینامه امام جواد علیه السلام

چرا که ایشان اولین امامی بود که در سن 8 سالگی و در کودکی به امامت رسید. و در سنین نوجوانی در زندگی فردي چنان پاکزیست و در زندگی اجتماعی چنان یار و یاور نیازمندان بود ؛ که به این دولقب مشهور گشت. نام زیباي محمد در کنار لقب هایی همانند تقی ، جواد ، امین و خجسته ؛ به همراه اخالق بسیار نیکوي امام جواد (ع) باعث احیاگري نام و سیرت و اخالق پیامبر اسالم(ص) در آغاز قرن سوم ه ق شد و در جهان اسالم در حد فاصل مدینه شهر پیامبر تا بغداد پایتخت بزرگ خالفت اسالمی در آن سال ها، زیبایی اخالق ایشان باعث شده بود که مردم در هر گروه و صنفی شیفته ایشان بشوند

به ویژه شهر بغداد که براي اولین مرتبه شاهد حضور آزادانه یك امام معصوم از تبار پیامبر بود. چرا که مردم می دیدند که بر خالف خلفاي بخیلِ و چپاول گر عباسی که هدایا و بخشش هایشان محدود به اشراف و درباریان است ، بخشش ها و گره گشایی هاي این یادگار و همنام پیامبر همگانی بوده و به ویژه که شامل تهیدستان و محرومان و درماندگان است. اقبال عمومی مردم دیندار 2 و همچنین محرومان به سوي این جوان دانشمند و بخشنده از تبار پیامبر که همراه با تمایل به در پیش گرفتن اخالق نبوي در میان مردم می شد ، باعث می شد خلفاي عباسی در هر مرتبه که امام به بغداد می آمد به سرعت ایشان را به مدینه باز گردانند تا پایه هاي خالفتشان سست نگردد.

سیرت نیکوي این امامِ محمد نشان باعث شد که حتی امروزه مزار نورانی اش با عنوان باب المراد ، قبله حاجات و توسل مسلمانان شیعه و سنی و به ویژه مردم بغداد باشد.

آخر ذيقعده :   شهادت

محمد بن علی (ع) ، مشهور به ابن الرضا ، نهمین امام از امامان دوازده گانه شیعیان است. آخرین روز از ماه ذیقعده سالروز شهادت ایشان در سال 220 ه ق است. ایشان در دوران زندگانی مشهور به جواد به معنی بخشنده و تقی به معنی پرهیزکار و پاک زیست بود. پس از شهادت امام رضا(ع)، امام جواد در سن کودکی به امامت رسید. بدین جهت پذیرش امامت او براي بسیاري دشوار بود و حتی مأمون خلیفه عباسی و علماي دربار او گمان می کردند، امام جواد (ع) توان رهبري و هدایت مسلمانان پیرو خط امامت را نداشته و بدین جهت فروپاشی مکتب امامت حتمی خواهد بود. مامون خلیفه عباسی که کمی پیش از آن و در زمان والیتعهدي امام رضا (ع) تالش کرده بود با برگزاري جلسات مناظره امام رضا (ع) را رسواي عام و خاص کند ولی در برابر دانش آسمانی آن حضرت، خود و علمایش رسوا شده بودند، اینك به قصد انتقام و به جهت تسریع در ضربه زدن به امام جواد (ع) و خط امامت ، در یك نقشه زیرکانه امام را از مدینه به بغداد فرا خوانده و دستور برگزاري جلسات مناظره متعددي را می دهد تا ایشان را رسواي همگان سازند.

ولی در این جلسات امام نه تنها به پرسش هاي فقهی و اعتقادي علما پاسخ می دهد، بلکه به طرح پرسش هایی می پردازد که درماندگی آنها را به همراه دارد. و وقتی آنان از منشأ دانش امام در آن سن کم می پرسند، امام (ع) با استدالل به آیات قرآن که بر رسالت و دانش حضرت عیسی(ع) وحضرت یحیی(ع) در کودکی تصریح دارد، اثبات می کند که بفرموده قرآن و پیامبر اسالم؛ جانشینان ایشان کسانی خواهند بود که داراي دانش آسمانی و غیبی و داراي عصمت و پاکی از همان کودکی باشند. مأمون خلیفه عباسی پس ازاین ناکامی و در اقدامی دیگر امام را وادار به ازدواج با دخترش می کند.

مأمون می خواست با این ازدواج به دو هدف دست یابد. از یك سو امام را از جوانی تحت نظر و مراقبت شدید قرار   دهد. و از سوي دیگر نسل امامان بعدي از تباري عباسی باشند. ولی امام جواد (ع) با درایت و تدبیري که طراحی نمود ، فرزندش امام هادي (ع) در حد فاصل مراسم عقد تا ازدواج با دختر خلیفه، از کنیزي پاک و شایسته به دنیا آمد، و از سوي دیگر با رعایت تقیه شدید در منزل خود نگذاشت تا چیزي از اسرار منزل ایشان به خلفاي عباسی برسد. از جهت اجتماعی هم دانش غیبی و اخالق و سیرت نبوي امام جواد (ع) در سن جوانی، خیلی زود باعث گسترش محبت و عشق به اهلبیت پیامبر(ص) در میان مسلمانان حتی در بغداد و دیگر مناطق اسالمی شد.

به گونه اي که در مدت امامت 17 ساله ایشان بین سال هاي 203 تا 220 ه ق ، هرگاه امام از مدینه و یا بغداد به حج می رفت ، با وجود جوانی کانون توجه عوام و خواص قرار می گرفت. به نوشته مورخین محبوبیت روزافزون و دانش بیکران امام، به تدریج حسادت هاي گسترده اي را از سوي خلیفه عباسی و علماي درباري او و حتی از سوي همسرش ) دختر مامون( نسبت به امام(ع) را به دنبال داشت. و انباشت این حسادت ها و کینه ها باعث شد تا خلیفه وقت عباسی در نهایت امام را در سن 25 سالگی، ابتدا براي همیشه به بغداد احضار کرده و آنگاه امام جواد(ع) را غریبانه و مظلومانه با سم به شهادت برساند. تا شاید بدینگونه نام و یاد او را براي همیشه محو کند.

ولی مزار ایشان که در کنار مزار جدش امام کاظم(ع) در حومه بغداد قرار دارد، خیلی زود قبله حاجات و زیارتگاه مسلمانان گردید. و شیعه و سنی در طول تاریخ به واسطه بهرمندي از برکات مرقدش، مزار ایشان را باب المراد نامیدند.

آخرین روز از ماه ذیقعده سالروز شهادت امام محمد بن علی مشهور به امام محمد تقی و جواد االئمه (ع)  است. امام جواد(ع) نهمین امام شیعیان است که پس از شهادت پدرش امام رضا(ع) از سال 203 ه ق تا سال 220 ه ق به مدت 17 سال عهده دار امامت شیعه می گردد. امام جواد(ع) در آغاز امامت در سن 8 سالگی بود. و در دوران امامت ایشان مصادف با دو خلیفه عباسی مامون و معتصم است که از مقتدرترین و مکارترین خلفاي عباسی هستند. در این زمان خالفت عباسی با احضار امام رضا(ع) به ایران به مدت سه سال وسرانجام به شهادت رساندن ایشان در غربت و با توجه به سن بسیار کم امام جواد(ع)، قصد داشت خطرناک ترین طرح براي بحران سازي و ایجاد تزلزل در تشیع را به اجرا در آورد.

مامون در تکمیل طرح هاي پیچیده اش حتی دخترش ام فضل را به همسري امام(ع) در می آورد تا امام(ع) در همان سن جوانی همه جانبه در محاصره قرار گیرد.
بازتاب توطئه هاي دشمنان باعث پیدایش یکی از سخت ترین امتحان هاي دشوار براي شیعیان در زمان آغاز امامت امام جواد بود. چرا که براي اولین مرتبه شیعیان با مسئله پذیرش امامت در کودکی مواجه می شدند.

ولی با مدیریت آسمانی امام(ع) این بحران و تهدید خیلی زود تبدیل به فرصتی تاریخی براي اندیشه و مکتب تشیع شد. چرا که در این زمان جامعه شیعه داراي دانشمندان بسیار بود و آنها می دانستند که در امامت به جاي سن و سال ، دانش غیبی و عصمت و طهارت آسمانی شرط است. از این رو در اولین دیدارهایی که علماي شیعه با امام داشتند، باور به امامت آن حضرت با کمترین شك و شبهه مورد پذیرش شیعیان قرار گرفت. و در مدت کوتاهی نه تنها شبهه اي براي کسی نماند بلکه با درایت امام و سفر هایی که ایشان به عراق داشتند نشاط و پویایی تشیع بیشتر گشت.

و امام دامادي خلیفه را تبدیل به فرصتی تاریخی جهت برقراري ارتباط بیشتر باشیعیان نمود و باعث شد در دوران امامت کوتاه مدتش، تشیع در جهان اسالم و به ویژه ایران رو به گسترش برود. یاران دانشمند ، برجسته و متعدد ایرانی آن حضرت همانند؛ علی بن مهزیار اهوازي ، فضل بن شاذان نیشابوري و شخصیت هاي گوناگون از خاندان اشعري قمی، گویاي گسترش دانشمندان شیعی ایرانی و جغرافیاي فعالیت آنها از غرب تا شرق ایران در آن دوران می باشد .

ناکامی هاي فراوان عباسیان در برابر امام جواد(ع) و رشد تشیع و خنثی سازي طرح مشارکت عباسیان در نسل امامت که در قالب طرح ازدواج تحمیلی ام فضل دنبال می شد، در کنار حسادت علماي درباري نسبت به دانش آسمانی امام و حسادت خلیفه نسبت به محبوبیت اجتماعی امام با وجود جوانی اش؛ سرانجام آنها را وا داشت تا امام جواد(ع) را در اوج جوانی، غریبانه مسموم و در بغداد به شهادت برسانند. ولی خیلی زود مزار نورانی ایشان که در جوار مزار جدش امام کاظم(ع) قرار داشت کانون تجمع شیعیان گردید و باعث پیدایش شهر کاظمین پیرامون مزار ایشان شد.

دهم رجب

دهم رجب در سال 195 ه ق، سحرگاه جمعه مدینه شهر پیامبر، شاهد میالد امام محمد تقی (ع)، مشهور به جواداالئمه(ع) امام نهم شیعیان است . پدرایشان امام رضا(ع) و مادرشان سبیکه نوبیه از سرزمین مصر است.

پیامبر(ص) سال ها پیش بر این مادر که تباري مشترک با هاجر مادر حضرت اسماعیل(ع) و ماریه همسر پیامبر(ص) داشت، با عنوان بانوي پاکیزه از سرزمین نوبه سالم رسانده بود.

تولد امام جواد(ع) پس از سال ها انتظار در جامعه رخ داد. انتظاري که همراه با هجوم ها و تبلیغات انحرافی دشمنان بیرونی و داخلی بود. ولی با صبر و استواري امام رضا(ع) و شیعیان تا زمان تولد این امام، سرانجام جامعه شیعه ضمن شادمانی و سرور به واسطه این مولود با برکت؛ از یك امتحان و دوره سخت سربلندبیرون آمد. و بدین جهت امام رضا(ع) فرزندشان را مولود مبارک براي جامعه شیعه نامیدند.

امام رضا(ع) به هنگام تولد فرزندش از امامت زود هنگام او در سن کودکی خبر داده بود. امامتی که ناشی از دانش بیکران غیبی و همراه با والیت تکوینی و معجزات متعدد بود. بدین جهت امام جواد(ع) از همان کودکی به القاب و اوصاف زیبایی همانند؛ جواد ، تقی ، صالح و صادق ، فاضل، مختار، مرتضی، متوکّل، زکی، منتجب، قانع، عالم ربّانی و ... شناخته شده بودند.

این بدین معنی است که امام جواد(ع) در سن نوجوانی در روابط چهارگانه، با خداوند ، خود ، با انسان ها و جهان طبیعت؛ چنان در نقطه کمال بودند که در جامعه به این اوصاف برجسته فراگیر و متعدد شناخته می شد. آن گاه امام در مسیر تعالی بخشی به مدیریت این روابط چندگانه انسانی در طول زندگی، شیعیان و مسلمانان را به در پیش گرفتن برنامه جامع تربیتی بدینگونه توصیه می نمودند که :
الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَالثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُه:
مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: )فراهم سازي اسباب (توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود و قبول و پذیرش نصیحت کسى که او را نصیحت نماید.

دهم ماه رجب در سال 195 ه ق همزمان با سحرگاه جمعه در مدینه ، سالروز تولد محمد بن علی معروف به امام جواد (ع) است . امام جواد(ع) تنها فرزند امام رضا(ع) بود که در سن 47 سالگی آن حضرت و پس از سال ها انتظار متولد گردید . این انتظار براي امام رضا(ع)، یادآور تهمت وارد کردن مشرکین قریش بر پیامبر(ص) بود که ایشان را ابتر می نامیدند ولی سرانجام خداوند به پیامبر(ص) کوثر را داد. امام رضا(ع) هم در آن دوران سخت یارانش را به صبر و امید و انتظار مولود دعوت می کرد تا اینکه سرانجام خداوند به ایشان فرزندش محمد(ع) ، مشهور به جواد را هدیه داد. و همانگونه که قرآن درباره حضرت زهرا ایشان را کوثر می داند، پیامبر(ص) و امام  رضا(ع) هم این مولود را مبارک نامیده اند.

مادر امام جواد(ع) سبیکه نوبیه از سرزمین ماریه قبطیه همسر پیامبر اسالم(ص) و سرزمین هاجر مادر اسماعیل بود. بدین جهت پیامبر(ص) سال ها پیش از تولد این فرزند مبارک، به او و مادرش سالم و درود فرستاده بود.

در تاریخ محمد بن علی (ع)را با لقب هاي گوناگون می شناختند که بیانگر نقطه کمال و تعالی ایشان بود.

ایشان را در کمال رابطه اش با خداوند تقی و متوکل و مرتضی، در رابطه همراه با سخاوت اش براي مسلمانان جواد، و براي برکت اش براي شیعیان مبارک، و نسبت به سیره اخالقی اجتماعی اش صادق و صابر نامیده اند. جامعیت شخصیت امام جواد(ع) با وجود جوانی چنان بود که به گفته برخی از علماي شیعه و سنی، اگر در آن زمان کسی شایسته خالفت باشد، محمد بن علی است که هم همنام پیامبر(ص) بوده و هم سیرت و رفتار واخالق و دانش او همانند پیامبر اسالم(ص) است.

امام محمد تقی(ع) ، امام نهم شیعیان می باشد، و اکنون مزار نورانی ایشان در شهر کاظمین زیارت گاه و قبله حاجات مسلمانان شیعه و سنی می باشد و همانند زمان حیاتشان که به واسطه جود و سخاوتشان، به امام جواد مشهور بودند، اینك هم به واسطه برکت هاي فراوان مزارش براي مسلمانان به باب المراد مشهور هستند.