شهر پاوه دارای روستاهای بسیاری است که اغلب آن‌ها پتانسیل بالایی در جذب گردشگر دارد. ساتیاری یکی از این روستاها است. این روستا یکی از روستاهای بکر و دیدنی منطقه اورامانات است. روستاهای پلکانی منطقه اورامانات که اغلب آن‌ها همراه با بافتی سنتی هستند، جذابیت خاصی برای گردشگران دارند.
پذیرایی با غذاهای ارگانیک، گشت داخل روستا و برپایی نمایشگاه محصولات بومی از جمله مواردی است که در قالب سفر به روستای ساتیاری می‌توانید آن را تجربه کنید.
روستای ساتیاری کجاست؟
روستای ساتیاری یکی از زیباترین روستاهای اورامانات با مردمانی فهیم و مهمان‌نواز است. این روستا در حد فاصل ۲۵ کیلومتری شهرستان پاوه قرار دارد. روستای ساتیاری نزدیک‌ترین روستا به بخش باینگان است. این روستا از لحاظ جغرافیایی آب‌وهوایی بسیار طبیعی و زیبا دارد. دامنه‌های روستا در فصل زمستان سفیدپوش و در فصل بهار پر از درختان متنوع و دارای سرسبزی چشم‌نوازی است. روستا دارای باغات فراوانی است. اکثر کوچه‌های این روستا سنگ‌فرش است.
شغل اصلی مردم روستا دامداری و باغداری است. زبان اصلی روستا کردی (جافی/سورانی) است.
ساتیاری از دیدگاه دهخدا
ساتیاری، (آخ) دهی است از دهستان جوانرود بخش پاوه شهرستان سنندج، واقع در ۱۲ هزارگزی جنوب باختری پاوه و ۱۰ هزارگزی باختر راه اتومبیل‌رو شهرستان کرمانشاه به پاوه، کوهستانی و سردسیر است و از آب چشمه مشروب می‌شود و محصول آن غلات و توتون و لبنیات و پشم و روغن است.
گرده
گرده منطقه‌ای کوهستانی در روستای ساتیاری است که آب‌وهوایی بسیار خنک و طبیعی دارد. مردم دامدار روستا در فصل بهار و در خرداد ماه به این منطقه زیبا کوچ می‌کنند و به مدت دو سه ماه در این منطقه سکونت دارند. گرده دارای چشمه‌ای با آب بسیار خنک و زیباست. گردشگرانی که به این منطقه وارد می‌شوند نباید بازدید از این مکان را از دست بدهند.
بافت روستای ساتیاری
روستای ساتیاری یکی از قدیمی‌ترین روستاهای اورامانات است. روستای ساتیاری تا حدود چهار سال پیش بافتی تقریبا قدیمی داشت اما از چهار سال گذشته تابه‌حال تقریبا تمام خانه‌های این روستا از نو ساخته شده‌اند و در حدود این چهار سال ۱۵ خانه جدید علاوه بر خانه‌هایی که از نو ساخته شده، به این روستا اضافه شده است و الان این روستا بیش از ۲۰۰ ساختمان دارد. اما بافت داخلی این روستا هم زمان با طرح بنیاد مسکن برای خانه‌سازی با طرح‌های هادی شروع به کار کرد و جاده این روستا تا ۱۰۰ متری روستا آسفالت شده و از اینجا به بعد سنگ‌فرش است.
معماری سنگی، پلکانی و همنوا باطبیعت، فرهنگ مهمان‌نوازی و مهمان‌پذیری کم‌نظیر، الگوی سبک معیشت روستایی و طبیعت بکر و منحصربه‌فرد از جمله ویژگی‌های برجسته‌ای است که می‌تواند در کنار سایر جذابیت‌های ویژه و مدیریت هوشمند، روستای ساتیاری را به یک مقصد گردشگری تبدیل کند. این روستا مانند سایر روستاهای منطقه از پتانسیل و قدرت بسیار بالایی به منظور توسعه گردشگری برخوردار است.
از مهم‌ترین اقداماتی که به منظور شروع فعالیت‌های گردشگری در روستای ساتیاری شکل گرفته است، طرح اقامتگاه بوم‌گردی «اکوکمپ» ساتیاری است که مورد موافقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قرار گرفته است.
مهمان‌نوازی و با برپایی سیاه چادرها و تورهای مسافرتی رنگ و بوی زیبایی به این روستا داده است و از جمله جذابیت‌هایی است که گردشگران را مجذوب روستای ساتیاری می‌کند. مناظر زیبای طبیعت تا وجود محصولات ارگانیک و صنایع دستی می‌تواند به عنوان برگ برنده‌ای در توسعه و رونق اقتصادی این شهرستان برای تمامی شهروندان باشد.
تهیه سقز در روستای ساتیاری
در گویش محلی به سقز «بنیشت» و به قالب گلی آن «کو چه له» می‌گویند. نحوه تهیه سقز بدین شرح است: مردان روستا در گروه‌های دو نفره و سه نفره و یا بیشتر در فصل تابستان به کوه‌های اطراف می‌روند و هر دسته در محدوده خود مستقر می‌شوند. گروه از یک استادکار و یا بیشتر و یکی دونفر کارگر تشکیل می‌شود. ابتدا از خاک مناسبی که در کوه‌ها وجود دارد گل تهیه می‌کنند و آن را آنقدر به زمین می‌کوبند که گل مناسب برای تهیه قالب آماده شود. بعد از آماده شدن گل، استادکار شروع به ایجاد شیارهایی در درخت ون می‌کند که در زبان محلی روستا به آن «له له» می‌گویند. این شیارها به نسبت تنه درخت تعداد آن‌ها کم و زیاد می‌شود. علت ایجاد شیار در درخت گرفتن شیره درخت ون و سرازیریآن به داخل قالب‌های گلی است که به آن سقز می‌گویند. بعد از اتمام کار شیارها استاد کار شروع به ساختن قالب‌های گلی در زیر شیارها می‌کند. کار قالب‌بندی که تمام شد، کار نگهبانی و مراقبت از درختان و قالب‌ها شروع می‌شود. بعد از ۱۰ الی ۱۵ روز ایجاد شیار دوم بر روی شیار اول ضروری است، زیرا شیره شیار اول خودبه‌خود کم می‌شود. به شیار دوم در درخت در زبان محلی «دو له له» می‌گویند و بعد از ۱۰ روز دیگر نوبت به شیار سوم می‌رسد. حدود یک هفته بعد از شیار سوم، استادکار و کارگران شروع به کندن قالب‌ها و برداشت سقز می‌کنند و آن را در ظروف مخصوصی که به آن در زبان محلی «ده ساو» می‌گویند، جمع می‌کنند. بعد از اتمام کار جمع‌آوری شروع به تصفیه سقز می‌کنند و به این روش در جلوی نور آفتاب توری‌های مخصوصی پهن کرده و سقز را روی آن می‌ریزند که اشغال و اضافات سقز تصفیه شود
