آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که کودک نوپایتان ساعت‌ها با یک جعبه مقوایی ساده بازی کند؟ یا با قابلمه، تابه و یک تکه کاغذ سرگرم شود؟ کودکان کم‌سن و سال دوست دارند که اشیا ساده را پرت کنند یا آنها را بهم بکوبند و از این کار لذت می‌برند و می‌توانند ساعت‌ها سرگرم شوند. به عنوان یک بزرگسال، از اینکه تا این حد اشیا برای کودک جذابیت دارند و او غرق بازی می‌شود شگفت‌زده می‌شویم. این مرحله از بازی، که بازی های عملکردی نامیده می‌شود، از نوزادی شروع می‌شود و تا سن ۲ سالگی ادامه می‌یابد.
بازی های عملکردی چیست؟
یک فعالیت تکراری که برای کودک جذاب است را بازی های عملکردی می‌نامند. متخصصان بازی عملکردی را اینگونه تعریف می‌کنند: اولین بازی که کودک برای سرگرم کردن خود از اشیا استفاده می‌کند را بازی عملکردی می‌گویند. این بازی می‌تواند شامل باز و بسته کردن اشیاء، پرتاب کردن وسایل، ساختن و خراب کردن قطعات لگو، پنهان کردن اسباب بازی، کشیدن یا حل دادن اشیا و کوبیدن آنها به زمین باشد. اگرچه این فعالیت‌ها تکراری هستند، اما این راهی است تا کودک اطلاعات بیشتری در مورد دنیای اطرافش و خواص اجسام به دست می‌آورد. این کار می‌تواند آنها را برای رشد و ارتقای مهارت‌های پیچیده‌تری آماده کند و به آنها کمک کند تا مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف را با تمرین تقویت کنند. لازم است به طور خلاصه اشاره کنیم که منظور از مهارت حرکتی درشت آن دسته از حرکات است که ماهیچه‌های بزرگ را درگیر می‌کند مثل، سینه خیز رفتن یا راه رفتن و مهارت‌های حرکتی ظریف آن حرکاتی هستند که ماهیچه‌های کوچک مانند دست و انگشتان را درگیر می‌کنند، مانند دست دراز کردن و چنگ زدن. همان‌طور که گفته شد بازیهای عملکردی معمولا از نوزادی تا نوپایی ادامه دارد.
این بازی های چه فایده‌ای برای کودک شما دارد؟
کودکان عاشق بازی با وسایل ساده‌ای مثل لگو، قابلمه و ماهی‌تابه هستند. اگرچه آنها از تحریک حس ناشی از بازی با این اشیا لذت می‌برند اما مزایای بازی کردن فراتر از تحریک حسی است. این کار به کودک کمک می‌کند علاوه بر رشد و ارتقای مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف، مهارت‌های تفکر و زبان را نیز پرورش دهد.
برای مثال در زیر چند نمونه از اهمیت بازی های عملکردی در کودکان ذکر شده‌است:
- مرتب کردن ماشین‌ها در یک خط با توجه به رنگ آنها
اگرچه یک فعالیت ساده است، اما می‌تواند به کودک کمک کند تا با توجه به ویژگی‌های فیزیکی خاص مانند شکل و رنگ، اشیاء را شناسایی و طبقه‌بندی کند.
حتی اگر کودک به صورت اتفاقی قطعات را به یکدیگر متصل کند، این بازی بین دست و چشم او هماهنگی ایجاد می‌کند و به مرور کودک یاد می‌گیرد قطعات را چگونه قرار دهد تا با هم جور شوند.
- پرتاب کردن اشیاء به دیوار و تماشای برگشت آن
این فعالیت ممکن است منجر به سر و صدای زیاد شود و خطر برخورد اشیا با دیگران را در پی داشته باشد، اما به کودک کمک می‌کند که مفهوم علت و معلول را یاد بگیرد. در واقع با این کار می‌توانید قانون سوم حرکت نیوتون (برای هر عمل، یک عکس‌العمل برابر و مخالف وجود دارد) را از دوران کودکی به او آموزش دهید.
بازی های عملکردی یک عامل اساسی در رشد مهارت‌های شناختی کودک است. بنابراین این وظیفه والدین است که کودک را به انجام این بازی‌ها تشویق کنند و او را از انجام این کار منع نکنند. برخلاف بازیهای نمایشی، بازیهای عملکردی به استفاده از اسباب‌بازی‌ها و یا اشیاء به روش‌های مرسوم تمرکز ندارد. به جای آن، کودک به ویژگی‌های فیزیکی اجسام توجه می‌کند و آن را به روش‌های مختلف کشف خواهد کرد.
بازیهای عملکردی یک عامل اساسی در رشد مهارت‌های شناختی کودک است. بنابراین این وظیفه والدین است که کودک را به انجام این بازی‌ها تشویق کنند و او را از انجام این کار منع نکنند. برخلاف بازیهای نمایشی، بازیهای عملکردی به استفاده از اسباب‌بازی‌ها و یا اشیاء به روش‌های مرسوم تمرکز ندارد. به جای آن، کودک به ویژگی‌های فیزیکی اجسام توجه می‌کند و آن را به روش‌های مختلف کشف خواهد کرد. پس به این نکته توجه کنید که در اوایل زندگی کودک یک جعبه مقوایی به اندازه یک قطار اسباب‌بازی برای او هیجان‌انگیز خواهد بود. پس برای آموزش مهارت و پرورش قوۀ تخیل و خلاقیت کودک نیاز به صرف هزینه‌های هنگفت برای خریدن اسباب بازیهای گران قیمت ندارید، بلکه بهتر است به نحوه بازی با اودقت کنید.
