گل مژه و راه‌های درمان آن

به گزارش بهداشت نیوز به نقل از تبیان گل مژه یا هوردئولوم (hordeolum) غالباً توده‌ای قرمز و دردناک است و ظاهری شبیه جوش یا دمل دارد. اگرچه آن‌ها اغلب قسمت بیرونی پلک را درگیر می‌کنند؛ اما گاهی در قسمت داخلی آن هم توسعه می‌یابند.
گل مژه در اکثر موارد، بدون هیچ‌گونه مداخله پزشکی، ظرف یک هفته بهبود می‌یابد. ممکن است گل مژه خارجی یا آن‌هایی که خارج از پلک هستند، زرد شده و چرک آزاد شود. گل مژه داخلی که در داخل پلک ظاهر می‌شود، معمولاً دردناک‌تر است.
یک گل مژه خارجی می‌تواند در هر جای پلک ظاهر شود. با این حال، به احتمال زیاد در نزدیکی لبه چشم شکل می‌گیرد، جایی که مژه‌ها به پلک متصل می‌شوند. این بیماری در کودکان و نوجوانان شایع‌تر است.
گل مژه خارجی اغلب در اثر عفونت در نتیجه انسداد غده چربی ایجاد می‌شود. پلک‌ها غدد چربی زیادی دارند که  رطوبت چشم‌ها را حفظ می‌کنند و با تولید اشک، ذرات خارجی چشم را از بین می‌برند. گاهی اوقات ممکن است این غدد با چربی‌های قدیمی، سلول‌های مرده پوست و باکتری‌ها مسدود شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، مواد و میکروب‌ها در غده باعث ایجاد عفونت می‌شوند.

هوردئولوم خارجی

گل‌مژه‌های خارجی در امتداد لبه بیرونی پلک ظاهر می‌شوند. آن‌ها ممکن است به رنگ زرد و پر از چرک بوده و در هنگام لمس دردناک باشند. این نوع گل مژه می‌تواند در اثر عفونت موارد زیر ایجاد شود:
فولیکول مژه: منافذ کوچک در پوست که مژه‌ها از آن رشد می‌کنند.
غدد سباسه (Zeis): این غدد به فولیکول مژه وصل شده و سبوم تولید می‌کنند. سبوم به جلوگیری از خشک شدن مژه کمک می‌کند.
غدد آپوکرین (Moll): این غدد هم به جلوگیری از خشک شدن مژه کمک می‌کنند و نوعی غده عرق هستند که در فولیکول مژه تخلیه می‌شوند.

هوردئولوم داخلی

تورم در داخل پلک ایجاد می‌شود. به طور کلی، یک هوردئولوم داخلی دردناک‌تر از نوع خارجی است. بیشتر آن‌ها به دلیل عفونت در غده میبومین است. این غدد مسئول تولید ترشحاتی هستند که بخشی از غشایی را تشکیل می‌دهند که چشم را پوشانده است.
همچنین ممکن است بیماران احساس سوزش در چشم، پوسته پوسته شدن حاشیه‌های پلک، افتادگی پلک‌ها، خارش در ناحیه چشم، حساسیت به نور، ریزش اشک و احساس وجود چیزی در چشم داشته باشند و هنگام پلک زدن احساس ناراحتی کنند.
 

علائم گل مژه خارجی چیست؟

علائم ناشی از گل مژه خارجی می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. به طور کلی، اغلب هوردئولوم با وجود یک توده قرمز بر روی پلک، مشخص می‌شود. علائم دیگری که معمولاً با گل مژه همراه است عبارت‌اند از:
· احساس وجود چیزی در چشم
· درد یا حساس شدن چشم
· اپی‌فورا (اشک زیاد) یا ترشحات مخاطی چشم
· متورم شدن پلک
· حساسیت به نور
· قرمزی و درد در لبه پلک
· پوسته پوسته شدن حاشیه پلک
· احساس سوزش
· تاری دید
· افتادگی پلک
· ناراحتی در هنگام پلک زدن
اگرچه این علائم با بروز گل مژه همراه است، اما می‌تواند نشانگر سایر عفونت‌های چشمی باشد. مهم است که در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید تا تشخیص مناسب صورت بگیرد.
در صورتی که مشکل بیش از یک هفته به طول بیانجامد، مشکلات بینایی ایجاد شود، اگر تورم به خصوص دردناک باشد، خونریزی اتفاق بیافتد یا این وضعیت در قسمت‌های دیگر صورت پخش شده یا اگر پلک‌ها یا چشم‌ها قرمز شوند، باید به پزشک مراجعه شود.

عوامل خطر

موارد زیر می‌تواند خطر ابتلا به گل مژه را افزایش دهد:
· استفاده از لوازم آرایشی که تاریخ مصرفشان گذشته
· پاک نکردن آرایش چشم‌ها قبل از خواب
· عدم ضدعفونی لنزهای تماسی قبل از گذاشتن آن‌ها در چشم
· تعویض لنزها قبل از شستن دست‌ها
· نوجوانان اغلب بیشتر دچار گل مژه می‌شوند اما افراد در هر سنی در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
· تغذیه ضعیف
· خواب کم
· اگر یکی از اعضای خانواده دچار گل مژه شد، سایر اعضا نباید از پارچه‌ها یا حوله مشترک استفاده کنند.
· گاهی اوقات گل مژه به عنوان یک عارضه بلفاریت (التهاب پلک‌ها) ایجاد می‌شود. بلفاریت اغلب در اثر عفونت باکتریایی رخ می‌دهد؛ اما گاهی اوقات می‌تواند عارضه، روزاسه باشد، یک بیماری التهابی پوستی که عمدتاً روی پوست صورت تأثیر می‌گذارد.
 

چگونه یک گل مژه خارجی درمان می‌شود؟

در بسیاری از موارد، یک گل مژه خارجی به خودی خود از بین می‌رود. پزشک ممکن است داروهای خانگی خاصی را برای سرعت بخشیدن به زمان بهبودی شما توصیه کند.
ممکن است پزشک به شما بگویند که بر روی گل مژه کمپرس گرم قرار دهید. شما می‌توانید، یک دستمال تمیز را در آب گرم خیس کنید، آب اضافی را گرفته و سپس آن را روی پلک آسیب دیده قرار دهید. این کار باید سه تا چهار بار در روز به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام شود. استفاده از گرما باعث می‌شود هرگونه چرک از گل‌مژه آزاد شود و به تخلیه مایع و از بین بردن عفونت از غدد چربی کمک می‌کند.
ممکن است در صورت داشتن بیش از یک گل مژه یا در صورتی که دچار شدن به گل مژه ادامه داشته باشد، پزشک پماد آنتی‌بیوتیک یا قطره چشم آنتی‌بیوتیک تجویز کند. اگر عفونت در ورای پلک توسعه یابد، ممکن است آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز شود.
پزشک در صورت درد، ممکن است از داروهای تسکین‌دهنده مانند ایبوپروفن یا استامینوفن کمک بگیرد.
هنگامی که گل مژه خارجی بسیار دردناک شود، ممکن است پزشک مژه‌های نزدیک به آن را حذف کند و با سوزن نازک، چرک آن را خارج نماید. این روش فقط باید توسط یک متخصص انجام شود.
متخصص می‌تواند به ضایعه گل مژه استروئید تزریق کند که باعث رفع سریع‌تر آن می‌شود. البته این کار احتمالاً با خونریزی، رنگ‌پریدگی پوست، کبودی، زخم، درد و در موارد بسیار نادر، از دست رفتن بینایی همراه خواهد شد.
اگر به طور معمول از لنزهای تماسی استفاده می‌نمایید، باید تا زمانی که گل مژه از بین نرفته است، از عینک استفاده کنید.
حتماً لنزهای تماسی قدیمی خود را دور بیندازید و بعد از بهبودی گل مژه، از لنزهای جدید خود استفاده نمایید.
همچنین توصیه می‌شود قبل از رفع این شرایط، از آرایش کردن خودداری کنید. مواد آرایشی ممکن است باکتری‌هایی داشته باشد که می‌تواند عفونت دیگری ایجاد کند.
مهم است که در طول دوره درمان از فشردن و مالش چشم خودداری شود. این عمل می‌تواند به چشم شما آسیب برساند و عفونت را در مناطق دیگر چشم پخش کند.
اگر گل مژه با آنتی بیوتیک یا سایر روش‌های درمانی از بین نرود، ممکن است پزشک نیاز به حذف آن با جراحی داشته باشد که البته این یک اتفاق نادر است.
 

عوارض

اگرچه عوارض بسیار نادر است، اما ممکن است گاهی اوقات رخ دهد.
این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد
· کیست میبومین: این کیست از غده‌های کوچکی است که در پلک قرار دارد. غددی که ماده روان کننده‌ای به نام سبوم در لبه پلک ترشح می‌کنند. یک گل مژه مداوم در قسمت داخلی پلک در نهایت می‌تواند به کیست میبومیا یا شالازیون تبدیل شود، به خصوص اگر غده مسدود شود. این نوع کیست به راحتی و به طور مؤثر، قابل درمان است.
سلولیت پری‎سپتال یا پری‎اربیتال: اگر عفونت به بافت اطراف چشم گسترش یابد ممکن است این وضعیت بروز پیدا کند. لایه‌های پوست اطراف چشم ملتهب و قرمز می‌شوند و باعث می‌شود پلک‌ها قرمز و متورم شوند. این وضعیت با آنتی بیوتیک درمان خواهد شد و احتمال بروز آن در افراد دچار ضعف ایمنی یا دیابت بیشتر می‌باشد.
 

چگونه می‌توان از بروز گل مژه خارجی جلوگیری کرد؟

همیشه نمی‌توان از ایجاد گل مژه خارجی جلوگیری کرد. با این حال، شما می‌توانید با انجام اقدامات پیشگیرانه زیر خطر ابتلا را کاهش دهید:
· شستشوی روزانه پلک‌ها با آب گرم
· ضدعفونی و تغییر مرتب لنزهای تماسی
· پاک کردن کامل آرایش چشم قبل از خواب
· اجتناب از به اشتراک گذاشتن حوله یا پارچه‌های پاک‌کننده با هر کسی که دچار گل مژه است
· جلوگیری از خشکی پوست
· درمان بیماری زمینه‌ای مثل آکنه، بلفاریت و روزاسه
 

نکات مراقبتی برای افراد مبتلا به گل مژه

· از مصرف کاکائو و شکلات خودداری کرده یا مصرف آن‌ها را کاهش دهید.
· مصرف غذاهای چرب را کم کنید.
· می‌توانید از پزشک بخواهید برای بهبود وضعیت، ماساژ لبه پلک را به شما آموزش دهد.