فرش اراک گونه‌ای فرش ایرانی است که در منطقه اراک بافته می‌شود
قالی بافی مهم ترین صنعت اراک به خصوص ساروق می باشد. در گذشته بیشتر قالیچه های ساروق از نقش ترنج الهام می گرفتند.یکی از دلایل مهم جذابیت فرش اراک ویژگی‌های محلی این فرش‌ها و طرح و نقشهٔ آنها است.
فرش اراک گونه‌ای فرش ایرانی است که در منطقه اراک بافته می‌شود. در دوره قاجار اراک یکی از مراکز مهم قالی بافی ایران بود. صنعت قالی در این منطقه از گذشته رواج داشته و قالی فراهان، قالی سرابند و قالی ساروق شهرت جهانی داشته‌اند.
روند تجاری شدن فرش اراک از دوران قاجار آغاز شد
تاریخچه فرش بافی در اراک :
از سابقه قالی بافی قبل از ساخت شهر اراک اطلاعات کافی در دسترس نیست. اما به‌دلیل وجود مراکز فرشبافی در اطراف اراک مانند کاشان، قم و اصفهان نمی‌توان تصور کرد که فرش بافی در منطقه اراک سابقه کمتری از بقیه شهرهای اطرافش داشته باشد. در تاریخ اشاره شده که هنگام عبور شاپور ذوالاکتاف از فراهان در ساروق یک قالی به او هدیه داده شده‌است که مشخصاً نشان دهنده وجود قالیبافی در آن دوران در اراک است.
پس از به پایان رسیدن عهد ساسانیان، تا قرن‌ها بعد دیگر هیچ گونه شواهدی دال بر فرشبافی در این منطقه وجود ندارد. با توجه به ناپدید شدن فرش‌های بافته شده و جنگ‌های مداوم در ناحیه مرکزی ایران اطلاعاتی درباره تاسیس کارگاه‌های بزرگ فرشبافی و فرش‌های مهم وجود ندارد. فرش اراک در اواسط دوره سلطنت ناصرالدین شاه حضور چشمگیری داشت، و بعضی از فرش‌های نفیس اراک در سراسر جهان شناخته شده‌اند.
روند تجاری شدن و صادرات فرش اراک از دوران قاجار و در فاصله بین حکومت فتحعلی شاه تا ناصرالدین شاه آغاز شد.
در سال ۱۳۱۴ خورشیدی با ملی شدن صنعت فرش تولید این کالا تقریباً در اختیار تجار ایرانی و شرکت سهامی فرش ایران قرار گرفت.
فرش فراهان یکی از اولین نوع فرش‌های نسل جدید اراک است
انواع فرش اراک :
فرش ساروق : ساروق دهستانی است که در فاصله چهل کیلومتری شمال اراک قراردارد و فرش های خوش بافت و رنگ ساروق از یکی دو قرن پیش تاکنون برای دهستان ساروق شهرت فراوانی را بوجود آورده است.(در ادامه بیشتر درباره آن صحبت می کنیم)
محال: فرش محال معمولاً درشت باف است، اما از فرش مشک آباد ريزتر و مرغوب تر است. نام محال از نام محلات گرفته شده است، چون فرش های مرغوب محال در آن مركز بافته می شود، طرح فرش محال متنوع و اغلب دارای ترنجی بيضی شكل و نقوش هراتی است. فرش محال همان ويژگی های بافته های مشک آباد را دارد، ولی فشرده تر بافته شده و رنگ بندی آن دقيق تر و شفاف تر و زيباتر است.
مشک آباد (ابراهيم آباد): مشک آباد در حوالی شهر اراك قرار دارد. قالی مشک آباد كوچك پارچه، درشت بافت و پرز بلند دارد. طرح های فرش مشک آباد اغلب میناخانی، گل حنايی و هراتی است. گره اين فرش ها نامتقارن، پود آن آبی و دار معمول در اين منطقه عمودی است. فرش مشک آباد به دلیل رنگرزی عالی، طرح‌های بدیع و چشم‌نواز و استفاده از پشم مرغوب شهرت بین‌المللی دارد.
فرش فراهان : فرش فراهان یکی از اولین نوع فرش‌های نسل جدید اراک است. فرش فراهان در دوره زمانی ۱۲۵۴ تا ۱۲۹۲ بافته شده است. تقریباً تمام فرش‌های فراهان با طرح هراتی و بر روی زمینه قرمز روناسی بافته شده. فرش فراهان با گره نامتقارن و به صورت تک پود بافته شده است. حاشیه این فرش‌ها تقریباً همواره به رنگ سبز مغزپسته‌ای است.
فرش اراک در زمره قالی‌های درشت بافت قرار می‌گیرد
ویژگی‌های فرش های اراک :
• از جمله خصوصیات مهم فرش اراک این است که بد بافی و گره تقلبی و جفتی در فرش‌های این ناحیه کمتر دیده می‌شود و از این رو کیفیت کار بالا می‌رود.
• فرش اراک در زمره قالی‌های درشت بافت قرار می‌گیرد که رج شمار آن به ۴۰ و به ندرت ۵۰ می‌رسد. البته در این دسته قالی‌ها، قالی‌های ریزبافت نیز وجود دارد که به سفارش مشتریان بافته می‌شود. منظور از فرش درشتبافت فرشی است كه در آن از گره‌های ضخيم، بلند و مقاوم با خاصيت ارتجاعی مناسب استفاده شده باشد. اين كيفيت كه نقش پوششی به فرش می بخشد، با ويژگی های ايلياتی و عشاير و روستاها و يا مناطق سردسير و كوهستانی تطبيق دارد.
• فرش دستباف اراک با گره فارسی روی دار عمودی بافته می‌شود و تارهای آن روی دار روی زمین ثابت می‌شود. فرش اراک سابقاً با پود دوگانه بافته می‌شد، اما بافت با پود تکی امروزه رواج بیشتری پیدا کرده است. پود فرش‌های اراک آبی رنگ است و اگر زمینه ساده باشد، پود به رنگ آبی تیره یا سیاه انتخاب می‌شود.
• فرش اراک از نظر کیفیت از نوع قالی‌های متوسط و مرغوب و از نظر قیمت جزو قالی‌های ارزان ایران است. یکی از دلایل ارزان بودن قالی درشت بافت بودن و سنگینی آن است.
• استفاده مناسب از پشم در فرش‌های اراک باعث شده که این فرش زیبا برای محبوب شدن نیازی به نخ گرانقیمت ابریشمی نداشته باشد. به علاوه بافته شدن فرش با پشمی که از گوسفندان ایرانی به دست می‌آید، با دست نخ‌ریسی می‌شود و با مهارت رنگرزی می‌شود، موجب شده که فرش درخشندگی و نرمی بی‌نظیری پیدا کند که توان رقابت با فرش‌های ابریشمین را دارد.
رنگرزی در پاتیل رنگرزی حاوی ذرات زبر روناس، پوست انار و پوست گردو انجام می‌شود، پشم رنگ شده زیر آب روان شسته می‌شود تا ذرات چسبیده به آن و رنگ اضافی جدا شود و پشم نرم شود. طرح‌های ساده و رنگرزی ماهرانه فرش‌های اراک باعث شده که این فرش‌ها برای درخشیدن در بازار فرش نیازی به ابریشم نداشته باشند.
فرش اراك به خاطر چند رنگ شهرت جهانی يافته است:
دوغی ساروق ، آبی فراهان و روناسی مشك آباد و تركيب بندی بی نظير از مجموعه رنگهای غالب ذكر شده رنگهای سبز، كرم و زرد كاهی نيز در اراك وجود دارند و بطور كل استفاده از روناس (به ندرت قرمز دانه) برگ مو، پوست انار، پوست گردو و يا جفت و اسپركت رايج و غالب است. كه از عوامل تاثير گذار در شهرت فرش اين مناطق رنگرزي آن مي باشد در منطقه ساوه تمايل رنگي به سوي بافته هاي قم مي باشد.
-
آبسردکن 3شیر رو بابهترین قیمت ازاینجابخر
-
کاشت مو با بالاترین تراکم و خط رویش طبیعی
مشخصه فرش و قالی دستبافت ساروق طرح‌های هندسی و منحنی شکلی است
آشنایی با فرش ساروق زبانزد جهان :
ساروق دهستانی است که در فاصله چهل کیلومتری شمال اراک قراردارد و فرش های خوش بافت و رنگ ساروق از یکی دو قرن پیش تاکنون برای دهستان ساروق شهرت فراوانی را بوجود آورده است.
مشخصه فرش و قالی دستبافت ساروق طرح‌های هندسی و منحنی شکلی است که به دو سبک امریکایی و سنتی بر تار و پود قالی نقش بسته است. نقوش سنتی شامل هراتی ، بوته یا گل حنایی به دو صورت افشان یا ترنج می‌شود. طرح ترنج به شکل‌های شش ضلعی، بیضی، لوزی، گرد یا گوشه‌دار بر روی قالی‌های ساروق نقش بسته است.
نقشه های اصیل ساروق عبارتند از : نقشه های مرغ و ماهی، مستوفی، پرده ای و گل و بوته. نقشه های دستگاهی، پرده ای، پیچ اروپایی، شاه عباسی، افشان و ترنج با گل و جانور، از جمله نقشه هایی هستند که بعدها به عنوان الگوی قالی بافان ساروقی قرار گرفتند. یکی از زیباترین جلوه های قالی بافی در ساروق قالیچه های تصویری است.
فرش ساروق مهاجران، مربوط به سال‌های آغازین قرن بیستم، به عنوان نفیس‌ترین فرش آنتیک ساروق شناخته می‌شود. ساروق مهاجران نامی احترام‌برانگیز در بازار فرش است که فقط به تعداد انگشت‌شماری از فرش‌های ساروق اطلاق می‌شود که در نهایت مهارت و استادی با ذوق هنری تحسین‌برانگیز با استفاده از مرغوب‌ترین پشم بره‌ای بافته شده‌اند که به طور طبیعی با رنگهای درخشان رنگرزی شده‌اند.
فرش مهاجران، پرزهای آن کوتاه روگیری شده است تا زیبایی پشم‌های درخشان و تنوع رنگ چشمگیر آن به خوبی جلوه‌گری کند.
اندازه و شکل فرش ساروق در انواع مختلف یافت می‌شود، هر چند اکثر فرش‌ها در اندازه متوسط (چهار در شش تا هشت در ده پا) بافته شده‌اند.
هنگام خرید فرش ساروق حتماً به پشت فرش نگاه کنید، چون فرش ساروق با گره فارسی بافته می‌شود. البته گره ترکی نیز در فرش‌های آنتیک ساروق دیده می‌شود. کیفیت فرش به تعداد گره‌ها بستگی دارد.
فرش ساروق امریکایی:
فرش ساروق امریکایی با گره نامتقارن بافته می‌شود و معمولاً ۱۲۰ گره در هر اینچ مربع دارد. پود این فرش‌ها دوگانه است و فرش بافت محکم و سفتی دارد. حداقل ۹۵% فرش‌های ساروق امریکایی زمینه سرخ رنگ دارند و تعداد اندکی نیز با زمینه آبی بافته شده‌اند. زمینه این فرش‌ها با نقوش گلدار پراکنده‌ای پوشیده شده است.
