اورامانات نام یکی از منطقه‌های فرهنگی-جغرافیایی مشترک بین استان کردستان و استان کرمانشاه است که در نوار غربی ایران واقع شده و با کشور عراق هم‌جوار است. در منطقه اورامانات کردستان بخشی به نام اورامان وجود دارد که از توابع شهرستان سروآباد است و شامل روستای اورامان تخت و روستای شالیار می‌شود. در زبان کردی به این منطقه هورامان و به روستای مرکزی آن هورامان تخت می‌گویند. اورامان با جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر به مریوان متصل می‌شود. جمعیت بخش اورامان طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۸,۵۰۰ نفر برآورد شده است که اکثریت آنان را مسلمانان سنی تشکیل می‌دهند و به زبان کردی هورامی صحبت می‌کنند.
آب و هوای اورامان
اورامان با قرارگیری در میان رشته‌کوه‌های زاگرس، از آب‌وهوای کوهستانی و طبیعت خاصی برخوردار است که زیبایی‌های منطقه را در هر فصلی از سال دلپذیر می‌کند. اما طبیعی است که بهترین زمان سفر به اورامان در اردیبهشت ماه است که این زیبایی‌ها دوچندان می‌شود و تصویر اورامان در فصل بهار به شکلی رویاگونه در ذهن شما باقی می‌ماند. در مقابل بهاران سرسبز و دلچسب، زمستان‌های اورامانات بسیار خشک و سرد است و طبیعت برفی این منطقه نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد.
جاهای دیدنی اورامانات
معروف‌ترین جاهای دیدنی اورامانات، خانه های سنگی و روستای پلکانی اورامان تخت است. همچنین آرامگاه پیر شالیار نیز که در این روستا واقع شده، هر ساله در نیمه بهمن‌ماه میزبان مراسم پیر شالیار است و گردشگران زیادی از اقصی نقاط ایران در آن شرکت می‌کنند. این مراسم ریشه در آیین‌ها و اسطوره‌های باستانی مردم منطقه دارد و از سالیان دور، نسل به نسل با اعتقادات اهالی اورامانات درآمیخته است. از جاذبه های طبیعی اورامانات می‌توان به رودخانه سیروان، به عنوان طولانی‌ترین رود استان کردستان، آبشار بل و چشمه‌های سیروان و لیله اشاره کرد.
این منطقه دشت‌ها و چراگاه‌های بسیاری نیز دارد. گونه‌های جانوری و گیاهی متعددی در این منطقه وجود دارند که از آن جمله می‌توان به درختان بلوط، پسته وحشی (بنه)، گردو و انجیر و گیاهان ریواس، کنگر، ترشکه و ... اشاره کرد.
سوغات اورامان
در روستای اورامان تخت مغازه‌های سوغات فروشی وجود دارند که می توانید برخی از صنایع دستی کردستان همچون شال و گلیم دست‌بافت، کلاش یا همان گیوه و ظرف‌های چوبی و سفالی را از آنجا تهیه کنید. همچنین خشکبار و محصولات کشاورزی هم به عنوان سوغات در این مغازه‌ها به فروش می‌رسند.
غذاهای محلی اورامان
غذاهای محلی اورامان همچون سایر غذاهای استان کردستان اغلب از مواد اولیه طبیعی این استان کوهستانی تهیه می‌شوند که از آن میان می‌توانید خورشت خلال بادام، رشته پلو، ساوار پیلاو، آش دوغ، آش گزنه و ترخینه را امتحان کنید.
هتل در اورامان
روستای اورامان تخت به نسبت وسعت کم خود، از امکانات خوبی به واسطه شهرت و حجم زیاد بازدیدکنندگان برخوردار است. از هتل های اورامانات می‌توان به هتل سنگی اورامان، با نام رسمی هتل شادی اورامان، اشاره کرد که بزرگ‌ترین هتل اورامان است. همچنین اقامتگاه بومگردی نگین که در منطقه اورامانات و روستای داریان واقع شده است، از گزینه‌های تازه تاسیس این منطقه برای اقامت به شمار می‌رود. دسترسی به این اقامتگاه هم از طریق استان کرمانشاه و هم از طریق روستای اورامان تخت در کردستان، امکان‌پذیر است.
رستوران های اورامان
از آنجا که شیش کباب کردستان، از غذاهای محبوب این منطقه به شمار می‌آید، حتما سری به رستوران کوردیا، کبابی کوگا، کافه رستوران سنتی بنفشه یا کبابی کمالا (که‌مالا) بزنید و از بهترین رستوران های اورامان برای صرف غذا در روستای اورامان‌تخت بهره‌مند شوید. همچنین اگر در اقامتگاه‌های بومگردی اقامت می‌کنید، همواره این فرصت در اختیار شماست تا از طعم لذیذ غذاهای محلی خانگی لذت ببرید.
فرهنگ مردم اورامان
مردم اورامان همچون سایر اهالی کردستان دارای فرهنگ خاص کردی از جمله زبان کردی، موسیقی کردی، رقص کردی و جشن‌ها و آیین‌های منحصر به خود هستند. لباس‌های محلی منطقه اورامان نیز مخصوص به همین منطقه است. لباس مردان کرد چوخه، پانتول، ملکی شال، دستار، فرنجی و کله‌بال و لباس زنان آن جانی، کلنجه، شال، کلاه و کلله است. این لباس‌ها با زیورآلات تزیین شده و رنگ‌های خاصی دارند.
سفر به اورامان
برای سفر به اورامان مناسب‌ترین وسیله خودروی شخصی یا تور مسافرتی است.
اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید و مسیر شما از جاده‌های مرزی غرب ایران (از شمال و جنوب استان کردستان) نمی‌گذرد، پس بهترین راه شما برای سفر به اورامانات از جاده سنندج به مریوان است. به این صورت که از شهر سنندج به سمت غرب وارد جاده مریوان می‌شوید و پس از طی مسافت تقریبا ۱۱۰ کیلومتر، به دوراهی می‌رسید که یکی شما را به سمت شمال و شهر مریوان و دیگری به سمت جنوب و روستای اورامان تخت هدایت می‌کند. چنانچه از استان آذربایجان غربی قصد سفربه مریوان را دارید جاده مرزی سقز-مریوان-پاوه را در پیش بگیرید و اگر از جنوب و استان کرمانشاه به دیدن اورامانات می‌روید می‌توانید مسیر کرمانشاه به پاوه را انتخاب کنید.
چنانچه خودروی شخصی ندارید و با هواپیما یا اتوبوس به شهر سنندج می‌رسید، می‌توانید از طریق پایانه‌های مسافربری سنندج، سواری یا اتوبوس‌های مریوان یا پاوه را سوار شوید. در نظر داشته باشید که در این صورت سفر شما در ادامه با کمی سختی همراه خواهد بود. لذا بهتر است در پایانه‌های مسافربری با پرداخت کمی هزینه بیشتر، با تاکسی دربست مستقیما به اورامانات بروید و اگر قصد اقامت در روستا را ندارید با همان ماشین به سنندج بازگردید یا به سمت مریوان ادامه مسیر دهید. از روستای اورامان تخت به طرف سنندج نیز سواری‌هایی در طی روز حرکت می‌کنند که برای سفر با آن‌ها نیاز به کمی صبوری و صرف زمان بیشتر انتظار خواهد بود.
