آستان متبرکه امامزاده علی بن مجاهد (علیه السلام) در شهرستان تبریز، محله ی راست کوچه (خیابان شهید مطهری فعلی)، انتهای بازار مسجد جامع، رو به روی دربند ملا احمد و در داخل حیاطی قرار دارد.
در ضلع جنوبی حیاط، مسجد امام حسن مجتبی (علیه السلام) و در ضلع شرقی آن بقعه امامزاده علی بن مجاهد (علیه السلام) است.
در سابق در ضلع شمالی حیاط چند حجره قرار داشت و داخل یکی از آنها سه قبر در کنار هم بودند که به آنها «اوچ علمدار» می گفتند. قبرها فاقد کتیبه بودند. این حجره ها هم اکنون تخریب شده و زمین آن ها مسطح است.
تاریخ دقیق ساخت بنای اولیه بقعه معلوم نیست و در ادوار مختلف تعمیر شده است. بر اساس کتیبه ی نصب شده در سمت راست ورودی مسجد امام حسن مجتبی (علیه السلام) تعمیر آن در سال ۱۲۸۰ ق صورت گرفته است. متن آن چنین است:
صرف تعمیر جدید این بقعه ی مبارکه حسب الامر نواب عالیه حاجیه شهزاده دامت شوکت ها، صبیه ی مرحمت و غفران پناه نواب نایب السلطنه ی مرحوم ابن فتحعلی شاه قاجار اطاب الله ثراه سمت اتمام پذیرفت. سنه ۱۲۸۰.
کارنگ بنای قدیمی بقعه را از نزدیک دیده و آن را چنین توصیف می کند:
«حیاط مقبره، دالان باریکی دارد، در سمت جنوبی آن مسجدی با یک گنبد و دو سمت شمالی آن حیاط کوچک سرایدار و مجاور قرار گرفته است. در انتهای شرقی حیاط بزرگ، رو به روی در ورودی، یک مقبره تیرپوش و یک بقعه با گنبدی بزرگ و چهار مناره ی افراشته بدون کلاهک در چهار گوشه ی آن به چشم می خورد. مقبره نخستین به منزله دهلیز بقعه است و از سوی جنوبی آن دری به درون بقعه باز می شود.
بقعه چهارگوش است و طول هر ضلع آن قریب شش متراست. در وسط هر یک از دیوارهای شرقی وغربی و جنوبی پنجره ای نهاده شده. در وسط بقعه ضریح چوبی بزرگی گذاشته اند. ضریح تازه، مشبک و مرتب است… روی آن پارچه سیاهی سه پله ای وجود دارد. در کنارغربی ضریح نیزروی زمین دریچه ای دیده می شود که راهی به سرداب یا شیب زمین بقعه دارد. دریچه کوچک است و فقط یک نفر به زحمت می تواند از آن در سرداب فرو رود و… .
نگارنده با راهنمایی پیرزن سرایدار از آن دریچه به سرداب پایین رفته. دو اتاقک تو در توی کم عرض، پهلوی هم قرار گرفته بود، هر دو طاق جناغی داشتند. بلندی طاق ها قریب ۱۶۰ سانتی متر و عرض اتاقک ها در حدود ۱۴۰ سانتی متر بود. دو طاق جناغی خیلی کوچک نیز در بین این دو اتاقک قرار داشت. در حال خزیدن، از درون آن طاق های کوچک به داخل اتاقک دیگر رفتیم. دیواره ها و طاق اتاقک همه از آجر بود. در انتهای شرقی اتاقک دوم یا اتاقک جنوبی، قطعه سنگ مرمر ساه ای به دیوار نصب شده بود. پیرزن می گفت: این لوحه ی قبر امامزاده علی بن مجاهد بن زید است. زوار در پای این سنگ شمع روشن می کنند؛ بسیار مجرب است. نذر کسی ردّ نمی شود.
هم اکنون بنای بقعه از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در دست احیا و مرمت است و هنگام بازدید ما هنوز تکمیل نشده بود.
بقعه ی امامزاده علی بن مجاهد (علیه السلام) از بقاع با سابقه و تاریخ دار تبریز است و از دیرباز محل زیارت و توجه اهالی تبریز بوده است.
آدرس : استان آذربایجان شرقی ـ شهرستان تبریز، محله ی راست کوچه (خیابان شهید مطهری فعلی)، انتهای بازار مسجد جامع.
منبع : سایت امامزادگان
