قم، یکی از مذهبی‌ترین شهرهای ایران و به نوعی مرکز علمی و تبلیغی جهان تشیع محسوب می‌شود. از همین رو شهر قم بهترین مکان برای افرادی است که به زندگی در یک شهر کاملاً مذهبی علاقه دارند.در این مقاله بیشتر با شرایط زندگی در شهر قم آشنا شوید.
قم کجاست؟
موقعیت قم
استان قم دارای مساحتی حدود ۱۴۶۳۱ کیلومتر مربع، بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۵، به مرکزیت قم و دارای یک شهرستان و یک شهر به نام قم بوده است که پس از آن پنج سکونتگاه به نام‌های جعفریه (گازران سابق)، کهک، قنوات (حاجی آباد لک‌های سابق)، سلفچگان و دستجرد تبدیل به شهر شده‌اند. در سال ۱۳۷۵ جعفریه داری ۵۴۰۴ نفر و کهک ۲۴۴۸ نفر، قنوات ۶۶۷۵ نفر و دستجرد ۱۰۹۴ نفر جمعیت داشته‌اند.
وسعت این شهرستان برابر با وسعت استان قم است و دارای ۵ بخش، ۱۰ دهستان و ۳۶۳ آبادی دارای سکنه است. پنج بخش آن عبارت‌اند از: جعفرآباد، خلجستان، مرکزی، سلفچگان و کهک است.
قُم یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگرچه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگ‌ترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.
پس از شکست ساسانیان از مسلمانان، قم نیز از دست ساسانیان خارج شد. بیشتر مورخان، فتح قم را در سال ۲۳ هجری توسط ابوموسی اشعری دانسته‌اند. بعضی از گزارش‌ها، فاتح قم را مالک بن عامر اشعری و بعضی دیگر احنف بن قیس می‌داند. در سال ۶۷ خطاب بن اسدی به جمکران قم آمده و در آن مسجدی بنا کرد.
مذهب مردم قم، قبل از هجرت اشعریون به قم زردشتی بوده است با آنکه قم در سال‌های اولیه فتوحات به دست مسلمانان افتاد ولی مردم آن ترجیح دادند بر همان دین باستانی خود بمانند. پس از ورود اشعریون به قم و تبلیغ دین اسلام توسط آنان، مردم قم بدون اکراه دین اسلام را پذیرفتند و به مذهب اشعریون در آمدند. اگرچه از مذهب اولین مهاجرین اشعری به قم خبر دقیقی در دست نیست ولی شرکت سائب بن مالک اشعری در قیام مختار و مخالفت فرزندش محمد بن سائب با حجاج نشان از گرایش آنان به اهل بیت دارد. ارتباط فرزندان و نسل آنان با ائمه معصومین(ع) این نظریه را تقویت می‌کند.
اولین شهری که در ایران علناً تشیع خود را اعلام کرد قم بود و نخستین کسی که تشیع طایفه خود را علنی کرد و به ترویج آن اهتمام ورزید، موسی بن عبدالله بن سعد اشعری بود.
پوشش خاص زنان در قم
اگر شما برای زندگی به قم می‌رود این نکته را بدانید که در آن شهر حتماً باید زنان از پوشش چادر استفاده کنید و از این حیث تفاوت شدیدی بین پوشش زنان در قم و سایر نقاط ایران به چشم می‌خورد. تقریباً تمامی زنان شهر برای پوشش از لباس چادر استفاده می‌کنند. آن‌ها از سرپوش‌هایی نظیر پوشیه، نقاب، چارقد و عبابی هم استفاده می‌کنند. تن پوش آنان در گذشته شامل پیراهن دورچین (پاچین)، پیراهن راسته، شلوار قردار، شلیته، جلیقه، آرخالق و تمون بود که از پارچه‌های ساده و گاه گلدار برای تهیه آن‌ها استفاده می‌شد. پاپوش زنان را گیوه و چاقچور تشکیل می‌داد.
آب‌وهوای قم
آب و هوای قم در طبقه‌بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) محسوب می‌شود چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است. تابستان‌های آن گرم و خشک و زمستان‌های آن کم و بیش سرد است. اختلاف دمای سالانه نسبتاً زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد. علیرغم آب‌وهوای خشک و نیمه بیابانی این استان مناطق خوش آب‌وهوایی اطراف شهر قم وجود دارد که برخوردار از آب‌وهوای سرد کوهستانی بوده و محل مناسبی برای گذران تعطیلات و ایام گرم سال است.
جمعیت و زبان مردم قم
بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت استان قم در سال ۱۳۹۰ حدود یک و نیم میلیون نفر است که از این تعداد بیش از نود درصد جمعیت در نقاط شهری و کمتر از ده درصد در روستاها ساکن هستند. بزرگ‌ترین شهر استان شهر قم است که از نظر جمعیت رتبه ششم را در بین شهرهای کشور دارد. قم در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رشد سریعی داشته است. این رشد سریع جمعیت به دلیل موقعیت بین راهی، وجود موقعیت مذهبی از جمله حرم مطهر حضرت معصومه (ع)، وجود بزرگ‌ترین حوزه علمیه جهان تشیع، نزدیک بودن به پایتخت داشتن چند شهرک صنعتی و غیره دانست. در طول قرن‌های گذشته مردمانی از دیگر مناطق کشور به این استان مهاجرت کرده‌اند، آمار دقیق تاریخی از این مهاجرت‌های در دست نیست. مهاجران خارجی به‌خصوص از کشورهای چون افغانستان، عراق و پاکستان به دلیل مسایل سیاسی در کشورهای همسایه و عوامل دیگر به این شهر روی آورده‌اند، در مجموع حدود ۱۵۰ هزار تبعه خارجی در استان قم اقامت دارند.
تیره اصلی مردم قم دنباله ساکنان اولیه ایران است، زبان مردم این استان فارسی است. امروزه زبان عموم مردم قم به لهجه تهرانی نزدیک شده و لهجه قمی به‌تدریج رو به فراموشی است؛ اما مهاجران ساکن در این استان علاوه بر زبان فارسی، به زبان و گویش خاص خود هم سخن می‌گویند.
مشکل آب شیرین در قم
قم همیشه با مشکل شوری آب دست‌وپنجه نرم می‌کرده و همین مایع حیات به یکی از مهم‌ترین مشکلات شهر قم و ساکنان آن تبدیل شده است؛ اما پس از اجرای طرح انتقال آب از الیگودرز در شرق استان لرستان به قم که رسانه‌های ایران از آن با عنوان کلی و مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم» نام می‌برند، شهرستان الیگودرز اکنون تأمین کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم است. که البته با اعتراض شدید استان لرستان همراه بوده و به گفته مردم الیگودرز سطح آب‌های زیرزمینی این منطقه را به‌شدت کاهش داده است.
در مجموع ظرفیت انتقال و جمع‌آوری آب در این طرح ۲۳ مترمکعب بر ثانیه است در حالی که بیشترین میزان آبی که از سد کرج به تهران می‌آید ۱۱ مترمکعب بر ثانیه بوده و ظرفیت سامانه یاد شده بیش از دو برابر آب انتقالی از سد کرج به تهران است. این سامانه سالیانه ۱۸۳ میلیون مترمکعب آب به پشت سد کوچری منتقل می‌کند. ظرفیت نهایی انتقال آب در این پروژه ۵۰۰۰ لیتر در ثانیه است. مقدار انتقال آب برای افق سال ۱۴۱۰ به ۲۴۰ میلیون مترمکعب می‌رسد که مطالعات آن در حال انجام است.
کسب و کار در قم
مهم‌ترین عامل موثر بر وضع اقتصادی استان قم، صنعت گردشگری و به‌ویژه توریسم مذهبی است و دلیل آن وجود حرم حضرت معصومه (س) است که در تمام فصول سال، پذیرایی زائران بسیاری از نقاط مختلف کشور و سایر کشورها است که این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده است.
بعد از صنعت گردشگری، به‌ترتیب صنایع و معادن، کشاورزی، صنایع دستی و سوغات، از منابع مهم اقتصادی استان قم محسوب می‌شوند.
استان قم با توجه به قرار گرفتن بین دو قطب صنعتی مهم کشور یعنی تهران و اصفهان به محل فعالیت صنعت‌کاران در رشته‌های میانی و معدنی تبدیل شده است. پایه و اساس صنعت قم را صنایع کانی غیرفلزی تشکیل می‌دهند.
در کنار فعالیت‌های اقتصادی ذکر شده باید اضافه کرد که استان قم نیز همانند سایر استان‌های دیگر ایران از دیرباز انواع هنرهای سنتی در میان مردم آن رایج بوده است که مهم‌ترین این صنایع دستی عبارت‌اند از قالی‌بافی، سفالگری، کاشی سازی، کاشی تراشی، آجر تراشی و حجاری، منبت‌کاری.
حمل و نقل در قم
حمل‌ونقل در شهر قم مانند بیشتر شهرهای ایران است و تفاوت چندانی ندارد. البته این شهر در حال ساخت اولین خط مترو و منوریل خود نیز هست که از این جهت جز شهرهای پیشرفته ایران در زمینه حمل‌ونقل عمومی به حساب خواهد آمد.
فرودگاه بین‌المللی قم
این فرودگاه به دلیل اینکه نخستین فرودگاه بخش خصوصی است، دارای مشکلات و موانعی در راه انجام دارد که باید مسئولان همت بیشتری به خرج دهند تا از سرعت کند کنونی رهایی یابد.
فرودگاه بین‌المللی قم هم‌اکنون در حال ساخت است و از مشخصات آن می‌توان گفت که این فرودگاه دارای دو باند ۴۶۰۰ متری با عرض ۶۰ متری است. فرودگاه بین‌المللی قم می‌تواند در افق مطلوب خود حدود ۱۳ میلیون و در فاز اول سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار مسافر را پذیرش و جابه‌جا کند.
متروی قم
پروژه خط A قطار شهری قم، شمال غربی به جنوب شرقی است. موقعیت خط A متروی قم با حفظ دسترسی‌های محلی، از مسجد جمکران آغاز و در قلعه کامکار خاتمه می‌یابد. دسترسی به قطار شهری برای مسافران درون شهری از طریق ۱۴ ایستگاه که به‌ترتیب از A۱ تا A۱۴ نام‌گذاری شده‌اند پیش‌بینی شده است.
این خط شامل توقفگاه ابتدایی در حوالی مسجد جمکران بوده و محل دپو آن در منطقه کامکار با عبور از زیر بزرگراه قم– اراک در نظر گرفته شده است.
ایستگاه قطار قم
ایستگاه قطار قم در میدان راه‌آهن قرار دارد و مسافران از طریق راه‌آهن سراسری ایران می‌توانند در ایستگاه قم پیاده شده و با تاکسی یا پیاده به طرف حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کنند. بیشتر هتل‌های لوکس شهر در اطراف حرم قرار دارد. البته اخیراً ایستگاه قم واقع در خیابان ایستگاه، میدان راه‌آهن (نزدیک حرم) در مسیر قطارها قرار ندارد و مسافران صرفاً در ایستگاه محمدیه در حدود ۲۰ کیلومتری شهر قم پیاده می‌شوند.
هزینه‌های زندگی در قم
قم جزو کمهزینهترین شهرهای ایران است که متوسط هزینه زندگی ماهانه یک خانوار قمی حدود یک میلیون و ۵۰ هزار تومان است.
این هزینه شامل هزینههایی چون اجاره بها، آب و فاضلاب، سوخت و روشنایی، لوازم و اثاث منزل، خدمات بهداشتی و درمانی، حمل‌ونقل، مواد خوراکی و دخانی خانوارها می‌شود.
بر اساس این آمار ایران در سال ۱۳۹۲، شهر قم جز ارزان‌ترین مراکز استان‌های ایران به شمار می‌رود و از این جهت برای کسانی که قصد مهاجرت برای زندگی در قم دارد خبر خوبی است.
هزینه مسکن در قم
محله سالاریه از گران‌ترین محله‌های این شهر به شمار می‌رود که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن از متری ۴.۵ میلیون تومان شروع می‌شود و تا متری هفت میلیون تومان ادامه دارد.
ارزان‌ترین آپارتمان موجود در این محله مربوط به آپارتمان‌های بالای ۱۰ سال ساخت است که قیمت هر مترمربع از آن‌ها حداقل ۲.۵ میلیون تومان است.
تقریباً می‌توان گفت در این محله آپارتمان‌های نوساز زیر ۱۰۰ متر وجود ندارد و آپارتمان‌های کوچک‌تر مربوط به آپارتمان‌های قدیمی‌تر این منطقه است.
محله پردیسان نیز از ارزان‌ترین محله‌های موجود در شهر قم است که این محله در جنوب غربی شهر قم قرار دارد و در سال ۱۳۷۷ توسط وزارت راه و شهرسازی تاسیس شد و در سال ۱۳۹۰ جزو منطقه هشتم شهرداری قم به شمار آمد و به علت وجود مسکن مهر قم در این ناحیه به سرعت بر جمعیت آن افزوده می‌شود.
این محله به دلیل وجود مسکن‌های مهر از ارزان‌ترین محله‌های شهر قم به شمار می‌رود که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در این محله از ۱.۲ میلیون تومان شروع می‌شود و تا ۱.۷ میلیون تومان ادامه دارد و متراژ آپارتمان‌ها در این محله از ۵۶ متر شروع می‌شود و تا حدود ۲۰۰ متر ادامه دارد. قیمت هر مترمربع از مسکن‌های مهر نیز از حدود یک میلیون تومان شروع می‌شود.
همچنین در میان آگهی‌ها می‌توان واحدهایی را یافت که به‌صورت پیش‌فروش با قیمت هر مترمربع ۶۰۰ هزار تومان به بالا برای فروش گذاشته شده‌اند که زمان تحویل آن‌ها از ۱۰ ماه دیگر شروع می‌شود.
مهاجرت به قم
قم یکی از مهم‌ترین مقاصد مهاجرت در ایران است. بیشتر مهاجران را طلبه‌های حوزه‌های علمیه و مراکز علمی و دانشگاهی، اتباع کشورهای همسایه‌ی ایران مثل عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و کارگران شاغل تشکیل می‌دهند که بسیاری از آنان به‌همراه خانواده‌های خود به قم مهاجرت می‌کنند.
