شیراز کجاست؟
شیراز مرکز استان فارس است و در جنوب غربی ایران قرار دارد. شهرستان شیراز از شمال به مرودشت و اردکان، از غرب به ممسنی و کازرون، از جنوب به فراشبند، فیروزآباد، جهرم و فسا و از شرق به استهبان، نیریز و ارسنجان محدود می‌شود. مساحت شیراز ۸۹۱/۱۷۸ کیلومترمربع است و از شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل مقام، باباکوهی و از غرب به دراک محدود است؛ طول آن ۴۰ کیلومتر و عرض آن ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر است و در منطقه‌ای به وسعت ۱۲۶۸ کیلومترمربع گسترده شده است.
موقعیت شیراز روی نقشه
طی سرشماری ۱۳۸۸، جمعیت شیراز بالغ بر ۱۴۵۵۰۷۳ نفر بوده و ششمین شهر پرجمعیت ایران بعد از تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، کرج به حساب می‌آید و تراکم جمعیتی آن ۸۹۰/۶ نفر بر کیلومتر است. میانگین دمای سالیانه ۱۸ درجه، بارش سالیانه ۳۳۷ میلی‌متر و تعداد روزهای یخبندان ۲۹ روز است. بر طبق آخرین تقسیمات اداری به ۹ منطقه مستقل شهری تقسیم شده که زرقان در شمال، ارژن در غرب، کوار در جنوب و سروستان و کربال از شرق بخش‌های زیرمجموعه آن را تشکیل می‌دهند.
در افسانه‌ها آمده که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام خود را بدان بخشید. به روایتی دیگر، نام این دیار «شهرراز» بوده که به اختصار شهر از و شیراز خوانده شده است. در حالی که بر اساس تحقیقات «تدسکو» شیراز به معنای مرکز انگور خوب است، ابن حوقل، جغرافی‌دان مسلمان قرن چهارم هجری، علت نام‌گذاری شیراز شباهت این سرزمین به اندرون شیر می‌داند، چرا که به قول او عموماً خواربار نواحی دیگر بدان جا حمل می‌شد و از آنجا چیزی به جایی نمی‌بردند و بالاخره بنا به نوشته کتاب صورالاقالیم، از جهت وجود دام‌های بسیار در دشت شیراز، آنجا را شیرساز نامیده‌اند. بیش از هر چیز نام زیبا و سحرانگیز شیراز که واژه‌ای فارسی است، بهترین گواه بر این باور است که برخلاف پندار پاره‌ای از جغرافی‌دانان مسلمان، تأسیس این شهر به قرن‌ها قبل از ورود اسلام به ایران باز می‌گردد، شیراز، هم اکنون نیز در محل تقاطع مهمترین راه‌های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور است و این موقعیت در ادوار قبل از اسلام شاخص‌تر بوده، چرا که در عهد هخامنشیان، شیراز بر سر راه شوش (پایتخت هخامنشی) به تخت جمشید و پاسارگاد بوده و در عهد ساسانیان راه ارتباطی شهرهای بسیار مهمی چون بیشابور و گور با استخر، از جلگه شیراز می‌گذشت. در نتیجه مسلم است که چنین محل حاصلخیز و خوش آب‌وهوایی که در تقاطع مسیرهای مهمی که برشمرده شد، قرار داشته، هرگز خالی از آبادی و سکنه نبوده است.
وجود آثار قدیمی مانند قصر ابونصر در حوالی شیراز که قدمت آن به دوره اشکانیان می‌رسد و نقوش برجسته برم دلک، (در چند کیلومتری شرق قصر ابونصر) که از آثار دوره ساسانی است و قلعه بزرگ بندر (فهندر، پهندر، قهندز، کهندژ) در سمت شرق تنگ سعدی و چند نقش برجسته در دهکده گویم در چهار فرسنگی شمال غرب شیراز و همچنین پیدا شدن سکه‌هایی در ضمن حفاری‌های قصر ابونصر، که بر آنها با خط پهلوی نام شیراز نقش بسته است، جملگی بر وجود شهر یا بلوکی به نام شیراز، در همین محل در دوران قبل از اسلام دلالت دارد.
علاوه بر آنچه گفته شد، کاوش‌های باستان‌شناسی در تخت جمشید، به سرپرستی کامرون در سال ۱۳۱۴ ه.ش، به پیدایش خشت نبشته‌هایی انجامید که بر روی چند فقره از آنها نام شیراز مشخص بود. بدین ترتیب می‌توان احتمال داد، این وادی که در عهد رونق تخت جمشید، آبادی کوچکی بیش نبوده است، بعد از انهدام پایتخت هخامنشیان، سمندروار از دل خاکستر آن دیار برپا خاسته است.
اقلیم شیراز
شیراز در منطقه معتدل شمالی قرار دارد و آب‌وهوای آن بری است، ولی به سبب ارتفاع زیاد از سطح دریا از نقاط هم‌عرض خود، مانند کازرون و گناوه بسیار خنک‌تر است. بارندگی آن در فصول پاییز و زمستان و اوایل بهار است. از قدیم جغرافی‌دانان، فارس را به دو بخش گرمسیر و سردسیر تقسیم کرده‌اند. ناحیه میان این دو بخش که شامل شهرستان‌های شیراز، فسا، استهبان و نیریز است از اعتدال کامل برخوردار است و دارای گیاهان و محصولات متنوعی است. مثلاً در شیراز، ضمن این که درختان سردسیری مانند سیب و گلابی رشد خوبی دارد، مرکبات نیز پرورش می‌یابد. به طور کلی لطافت هوای شیراز چنان است که بیشتر ایام سال می‌توان در هوای آزاد به سر برد.
خاک جلگه شیراز که از رسوبات کوه‌های اطراف ایجاد شده، بسیار حاصلخیز است و زمین‌های اطراف شهر در تمام مواقع سال، در زیر کشت و زرع است و همه‌گونه محصولات تابستانی و زمستانی چون گندم، جو، حبوبات، برنج، انواع سبزیجات، هندوانه، خربزه، طالبی و علوفه‌هایی چون شبدر و یونجه در آن به عمل می‌آید. خاک شیراز همچنین برای پرورش بسیاری از انواع گل‌های تزیینی مستعد است و بستان‌های شیراز به زیبایی نام آورند.
از مهمترین گیاهان طبیعی که در نواحی کوهستانی شهرستان شیراز می‌رویند، گون (که از آن صمغ کتیرا به دست می‌آید) و بادام کوهی (در اصطلاح محلی بخورک) را می‌توان نام برد. شیرین بیان که در اصطلاح محلی «مهک» نامیده می‌شود نیز از جمله گیاهان دارویی است که در دشت‌های شیراز مخصوصاً در اطراف جوی‌ها، به مقدار زیاد یافت می‌شود. همچنین علاوه بر انواع و اقسام گل‌ها و ریاحین که در فصول مختلف در شیراز می‌رویند، گیاهان طبیعی دیگری مانند شاه تره و گل گاوزبان در این ناحیه وجود دارند که در تهیه عرقیات سنتی به کار می‌روند و چنانکه می‌دانیم عرقیات شیراز از زمان‌های بسیار دور معروف بوده است.
باغ‌های نواحی ییلاقی و سردسیر حومه شیراز، دارای انواع درختان سردسیری مانند سیب، گلابی، هلو، بادام، گردو و درختان سایه‌دار و زینتی، مانند چنار و کاج و سرو و بید است و در سمت شرق و شمال که دارای هوای ملایم‌تری است، مرکبات پرورش می‌یابد.
جمعیت، دین و زبان مردم شیراز
جمعیت استان فارس تا پایان اسفند ۹۳ چهار میلیون و ۸۱۱ هزار و ۹۸ نفر اعلام شده که از این تعداد دو میلیون و ۴۲۲ هزار و ۳۲۱ نفر آنها را مردان و دو میلیون و ۳۸۸ هزار و ۷۷۷ نفر را زنان تشکیل داده‌اند.
یک میلیون و ۷۸۱ هزار و ۷۰۷ نفر از جمعیت استان فارس نیز در شهرستان شیراز ساکن هستند.
نام‌های پرطرفدار در استان فارس
اسامی امیرعلی، محمد طاها، امیرحسین، ابوالفضل و محمد در پسران و فاطمه، زهرا، نازنین زهرا، یسنا و مریم، برای دختران بیشترین فراوانی را داشته است.
گویش شیرازی
هر چند اسکلت الفبایی زبان فارسی در نوشتار و آهنگ اصلی واژه‌ها در گفتار طی قرن‌ها کم و بیش پابرجا مانده، اما ساختار فرعی واژه‌ها و جمله‌ها تحت شرایط اقتصادی و اجتماعی تحولات زیادی را گذرانده است.
با وجودی که گویش شیرازی پیوسته رنگ زبان رسمی مملکت را به خود می‌گیرد. هنوز هم این لهجه با لهجه رسمی تفاوت‌هایی دارد و هنوز هم پاره‌ای واژه‌ها، اصطلاحات و ترکیب‌هایی در این لهجه به گوش می‌رسد که برای غیر شیرازی بیگانه است. بسیاری از واژه‌هایی که در گویش شیرازی کاربرد دارند، دقیقاً با همان تلفظ و معنی معمول در شیراز در فرهنگ‌های معتبر ضبط شده است و نشانه درستی این گونه واژه‌ها است.
در این جا اشاراتی هرچند مختصر به برخی از ویژگی‌ها و قواعد لفظی این گویش داریم در لهجه شیرازی تکیه بر حسب نوع کلمه روی هجاهای فارسی مختلف است یعنی با تغییر محلی تکیه معنا تغییر می‌کند. البته این موضوع خاص لهجه شیراز نیست و زبان فارسی را شامل می‌شود برای مثال:
(مداد _ مدادو) (کتاب _ کتابو) (گاو_ گاوو).
همین مصوت معرفه ساز در کلماتی که به هاء بیان حرکت (هاء غیر ملفوظ) ختم می‌شوند. پس از حذف مصوت کوتاه (e) (ِ) در آخر کلمه به (ow) تبدیل می‌شود:
(نامه _ نامو) (شیشه _ شیشو) (خونه_ خونو) (شونه _ شونو)
در مورد صرف افعال، پیروی از دستور زبان رسمی معمول است و بازهم هر جا عادت زبانی شیرازی ایجاب کرده، صامت یا مصوتی دگرگون شده است.
(بشکن _ بوشکون) (می‌جویم _ موجورم
ضمیرهای اشاره (این) و (آن) در گویش شیرازی به (ای) و (او) و جمع آنها به (اینا) و (اونا) تغییر پیدا می‌کند. ضمایر مفعولی مرا (من)، ترا (تر)، ما را (مار)
ها در آخر کلمه بعد از الف در لهجه شیرازی از تلفظ ساقط می‌شوند:
(چاه_ چا) (روباه _ روبا) (شاه _ شا)(ماه _ ما)
(b = ب) در آخر بعضی کلمات دو حرفه در گویش شیرازی تبدیْ به (ow) می‌شود.
(آب _ او) (تب _ تو) (لب _ لو) می‌شود.
در تعدادی از کلمات که وسط آنها الف است موقع تلفظ الف تبدیل به واو می‌شود:
(ارزان_ ارزون) (تکان _ تکون) (جان_ جون)
در شیراز هنوز مردم محله‌های قدیمی‌تر بیشتر به لهجه شیرازی سخن می‌گویند تا بقیه مردم مثلاً لهجه کسبه و اهالی دروازه سعدی، لب آب، دروازه قصاب خانه، دروازه شاه داعی الله ... تفاوت آشکار با لهجه اهالی و کسبه نقاط دیگر شهر دارد.
فرهنگ مردم شیراز
مردم شیراز به میهمان نوازی مشهور هستند؛ مردم شیراز بیشتر اوقات خود را به تفریح و سرگرمی می‌پردازند. کمتر به فکر عاقبت اندیشی و پس‌انداز هستند. این هم از جمله ضرب‌المثل‌های شیرازی‌ها است که صد تومان در می‌آورند و دویست تومان می‌خورند، و عاشق یک سایه درختی و یک زیر انداز و یک قلیان هستند. البته ناگفته نماند که از نظر فرهنگ و دانش اگر بیشتر از جاهای دیگر نباشد کمتر نیستند. شیراز به برکت بزرگانی همچون ملاصدرا، حافظ و سعدی از لحاظ ادب و فرهنگ و به برکت وجود شاه‌چراغ از بار مذهبی بالایی برخوردار هستند. شیراز به دارالعلم و شهرراز معروف است. در قرن ۱۳ میلادی شیراز مرکزی پیشرو در علم و هنر بود. به خاطر تشویق حاکمان و وجود دانشمندان و هنرمندان این شهر توسط جغرافی‌دانان قدیمی دارالعلم نامیده می‌شد.
پیش‌شماره تلفن شیراز ۰۷۱ است. از پاییز ۹۳، کلیه شماره تلفن‌های شیراز ۸ رقمی شد و عدد ۳ به اول شماره‌ها اضافه شد.
شما می‌توانید در اکثر مناطق شیراز کافی‌نت بیابید و البته تمرکز آی تی در خیابان ملاصدرا است. همه‌ی شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت در سطح کشور در شیراز نیز خدمات اینترنت را ارائه می‌دهند.
همچنین در بیشتر مناطق اینترنت ۳G برای همه اپراتورهای تلفن همراه در دسترس است و البته در مناطق مرکزی شهر شما می‌توانید از سرعت نسبتاً مناسب اینترنت ۴G ایرانسل و همراه اول استفاده کنید.
دین
دین اکثر مردم شیراز اسلام است. هر چند بیشتر یهودیان شیراز در طی پنجاه سال دوم سده بیستم به فلسطین اشغالی و آمریکا مهاجرت کرده‌اند. این شهر هنوز پذیرای اقلیتی ۶۰۰۰ هزار تنی از یهودیان است. به دلیل فعالیت‌های تبلیغاتی مسیحی در قرون نوزده و بیستم میلادی گروه‌های کوچکی از مسیحیان فرقه پروتستان مانند انگلیکن و پرسبی‌ترین در شیراز زندگی می‌کنند. در حال حاضر در شیراز دو کلیسای فعال وجود دارد که یکی متعلق به ارامنه و دیگری متعلق به کلیسای انگلیکن است.
اقتصاد شیراز
در طول تاریخ این شهر، شیراز به واسطه مرکزیت نسبی‌اش در منطقه زاگرس جنوبی و واقع بودن در یک منطقه به نسبت حاصلخیز به محل طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان و یکجانشینان و عشایری مانند قشقایی تبدیل گشته بود. همچنین این شهر در مسیر راه‌های تجاری داخل ایران در جنوب مانند بوشهر بوده است که این نقش با احداث شبکه راه‌آهن به دیگر نقاط کشور کمرنگ شده است. مرکزیت اداری و نظامی این شهر نیز باعث رونق شهر در طول تاریخ بوده است. در دهه‌های اخیر این صنعت گردشگری به رونق این شهر افزوده است
شهرک صنعتی بزرگ شیراز، صنایع کوچک و بزرگ بسیاری را در خود جای داده است. شیراز جایگاه کارخانجات الکترونیکی متعددی از جمله صنایع مخابراتی و الکترونیک ایران (صاایران)، زیمنس، ITMC و تکصا است. صنایع فناوری اطلاعات از بزرگ‌ترین صنایع این شهر به شمار می‌رود که با شهرهای بزرگی در زمینه‌ی تبادل صنایع فناوری اطلاعات در جهان مانند مونیخ و برلین (در زمینهٔ کارخانجات زیمنس) در ارتباط است.
کشاورزی همواره بخش مهمی از اقتصاد شیراز و حومه‌ی آن بوده است که دلیل آن فراوانی آب در این منطقه نسبت به بیابان‌های اطراف است. تولیدات کشاورزی این شهرستان عبارت‌اند از: انگور، نارنج، خرمالو، ازگیل، شلیل، انار و گندم. این شهر در تولید فرش و گل نیز معروف است از صنایع دستی این شهر می‌توان به خاتم‌کاری، معرق‌کاری، قالی‌بافی و منبت‌کاری اشاره کرد.
صنایع مهم شیراز شامل صنایع الکترونیک، پالایشگاه نفت، مجتمع پتروشیمی، کارخانه‌ی سیمان، صنایع لاستیک‌سازی، صنایع لبنیات و صنایع نساجی است و در بخش انرژی نیروگاه گازی شیراز، نیروگاه حافظ، نیروگاه سیکل ترکیبی فارس و نیروگاه خورشیدی شیراز از جمله نیروگاه‌های مهم شیراز هستند.
فرودگاه شیراز
فرودگاه جدید شیراز، فرودگاه بین المللی شهید دستغیب شیراز است. این فرودگاه اپن اسکای (open sky) است و فعالیت آن ۲۴ ساعته است. این فرودگاه سه ترمینال دارد: ترمینال ۱ پروازهای داخلی -ترمینال ۲ پروازهای خارجی- ترمینال ۳ پروازهای حجاج است. در حال حاضر تمام گردشگران و تجار غیر ایرانی کشورهای مختلف پس از ورود به کشور از طریق فرودگاه شیراز می‌توانند ویزای توریستی دو هفته‌ای در مدت کمتر از ۱۵ دقیقه دریافت کرده و به کشور وارد شوند.
مترو شیراز
قطار شهری شیراز به طور کلی دارای ۶ خط است که طول این شش خط جمعا ۹۰ کیلومتر خواهد بود. در حال حاضر تنها خط ۱ قطار شهری شیراز بهره‌برداری شده و خط ۲ و ۳ در حال ساخت است.
خط ۱
- خط اول این پروژه از جنوب شرق شهر (میدان گلسرخ) و از طریق بلوار مدرس، میدان ولی‌عصر، میدان نمازی، میدان قصر دشت، کوچه گلخون، حاشیه بزرگراه چمران تا شمال غرب شیراز (میدان میرزا کوچک‌خان و میدان احسان) امتداد دارد.
خط ۲
- طول این خط حدود ۲۰ کیلومتر خواهد بود و از میانرود در جنوب شهر آغاز شده و پس از گذر از تقاطع بزرگراه امام خمینی و بلوار عدالت و میدان امام حسین، میدان آزادی، ایستگاه حر، میدان قائم، حافظیه، بلوار گلستان، میدان دلگشا و سعدیه منتهی می‌گردد و ایستگاه میدان امام حسین، ایستگاه مشترک بین این دو خط ۱ و ۲ خواهد بود.
خط ۳
- خط سوم به طول حدود ۱۶ کیلومتر پیش‌بینی شده که پل معالی آباد را از طریق بزرگراه دکتر حسابی، شهرک‌های شهید بهشتی، حافظ، بزین، استقلال، پل شهرک گلستان و بلوار تنگ‌جلاب به مرکز شهر جدید صدرا متصل می‌نماید.
خط ۴
- خط ۴ مترویی نیز ۱۷ کیلومتر طول دارد و ۱۷ ایستگاه برای آن ساخته خواهد شد. محل شروع این خط از میدان احسان در شمال غرب شیراز خواهد بود و با عبور از بلوارهای فرهنگ شهر و پاسداران و استقلال، به چهارراه گمرک و خیابان‌های مشیر کهنه و نو و دروازه کازرون و در نهایت به بلوار مدرس می‌رسد.
خط ۵
- خط ۵ مترو شیراز نیز در حال مطالعات است. خط ۵ مترو ۹٫۵ کیلومتر طول دارد که ۹ ایستگاه مختلف دارد. این خط نیز از محل سعدی و باغ دلگشا شروع شده و با گذر از بلوار پیرنیا و بلوارهای زینبیه و دلاوران بسیج به جنوب شهر و شهرک کوشک میدان می‌رسد.
خط ۶
- خط ۶ مترو شیراز در حال حاضر در مرحله مطالعات اولیه قرار دارد. این خط ۱۷ کیلومتر طول دارد و ۱۷ ایستگاه مختلف را در خود جا داده است. این خط از پل غدیر در بلوار مدرس شروع می‌شود و با گذر از طول بزرگراه رحمت و بلوارهای شهید مطهری و زرگری، به ابتدای بزرگراه چمران می‌رسد.
راه‌آهن شیراز
ایستگاه قطار شیراز در ورودی شمال غرب این کلان‌شهر قرار گرفته است. به گزارش شیراز ۱۴۰۰، این ایستگاه یکی از مجهز‌ترین و بزرگ‌ترین ایستگاه‌های قطار کشور است که میزبان مسافران استفاده کننده از خطوط ریلی است. در این میان متاسفانه تبلیغات مناسب برای استفاده از امکانات ایجاد شده انجام نشده است و علاقمندان به سفر با خطوط ریلی می‌توانند با استفاده از قطارهای درجه یک موجود در این مسیر مانند نورالرضا به شهرهای اصفهان، مشهد و تهران سفر کنند.
هزینه مسکن در شیراز
شیراز، وطن شاعران بزرگی چون حافظ و سعدی همچون سایر شهرهای بزرگ دارای چندین منطقه خوب و اعیان نشین است که قیمت‌ها آپارتمان‌های آنها نیز بالا است. شهرک صدرا، نام شهرکی در اطراف شهر شیراز است که قیمت آپارتمان در این شهرک بسیار ارزان‌تر از ساختمان‌های موجود در شهر شیراز است، البته به گفته یکی از مشاوران املاک در شهرک صدرا، به‌تازگی این شهرک جزو شهر شیراز شده است. قیمت هر مترمربع آپارتمان در این شهرک دست کم یک میلیون تومان است، در حالی که در سایت‌های آنلاین قیمت‌های پایین‌تر نیز یافت می‌شود. با توجه به سایت‌های آنلاین، واحدی ۸۴ متری و نوساز در شهرک صدرا با قیمت هر مترمربع ۷۷۴ هزار تومان به فروش می‌رسد که این واحد یکی از ارزان‌ترین‌ها در این شهرک به شمار می‌رود؛ همچنین واحدی ۱۲۳ متری و نوساز در شهرک صدرا به قیمت هر مترمربع یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان وجود دارد. در شیراز محله‌های زیادی اعیان‌نشین به شمار می‌روند، اما خیابان ارم گران‌ترین محله در شیراز به شمار می‌رود که هر مترمربع آپارتمان در این خیابان بسته به موقعیت جغرافیایی و امکانات خود ساختمان از پنج تا ۱۵ میلیون تومان قیمت دارد. محله‌های قصردشت و ستارخان نیز از جمله محله‌های گران‌قیمت در شهر شیراز به شمار می‌آیند.
دانشگاه های شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشکده‌های مهندسی علوم، کشاورزی
- ادبیات و علوم انسانی
- دانشگاه صنعتی شیراز
- دانشکده صنایع مخابرات راه دور ایران
- دانشکده صنعت الکترونیک
- دانشکده فنی مهندسی شهید باهنر شیراز
- مرکزآموزش عالی حافظ شیراز
- مرکز آموزش عالی پاسارگاد شیراز
دیدنی های شیراز
- ارگ کریمخانی
- آرامگاه حافظ
- آرامگاه سعدی
- عمارت نصیر الملک
- آرامگاه شاه شجاع
- آستان مقدس حضرت شاه چراغ(ع)
- آستان مقدس حضرت سید علاء الدین حسین
- آرامگاه خواجوی کرمانی
- مسجد وکیل
- باغ ارم
- باغ دلگشا
- باغ جهان نما
- عمارت کلاه فرنگی
- باغ عفیف آباد
- آرامگاه علی ابن حمزه
- باغ هفت تنان
- مدرسه خان
- مسجد جامع عتیق
- چاه مرتاض علی
- موزه هفت تنان
- موزه پارس
- باغ نارنجستان قوام
- تخت جمشید
- پاسارگاد
- نقش رستم
- نقش برجسته بهرام
- قلعه اژدها پیکر
- آبشار مارگون
