فسا شهری در ۱۳۵ کیلومتری شرق شیراز، واقع در استان فارس است که مساحتی برابر با ۴۳۰۲ کیلومترمربع دارد. قدمت شهر فسا به عصر هخامنشیان می‌رسد.
فسا یکی از شهرهای زیبای استان فارس است که در ۱۳۵ کیلومتری شرق شیراز قرار دارد. قدمت شهر فسا به ۷۵۰۰ سال پیش، عصر هخامنشیان می‌رسد. . شهرهای سروستان، داراب، جهرم، استهبان در همسایگی فسا قرار دارند. شهر فسا دارای سه هتل مجلل و دو مهمانپذیر است با ما همراه باشید تا شهر فسا را بهتر بشناسیم:
جغرافیا
فسا در جنوب شرقی استان فارس و در منطقه‌ای نسبتا کوهستانی قرار دارد، بیشتر شهرستان‌ها و روستاهای فسا بر روی نقاط مرتفع قرار دارند. ارتفاع فسا از سطح دریا،۱۷.۳ متر است، دنباله رشته‌کوه‌های زاگرس به در شهر فسا وجود دارد و از مهم‌ترین ارتفاعات فسا می‌توان به خرمن کوه، کوه گچ، کوه درز و قلات باغی اشاره کرد.
فسا مساحتی برابر با ۴۳۰۲ کیلومترمربع دارد و جمعیت آن ۱۱۰.۸۲۵ نفر است.
وجه‌تسمیه
نام فسا در کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌های پرسپولیس، «پشی یا» و «بشی» یادشده است. در قرن چهارم فسا یکی از مهم‌ترین شهرهای دارابگرد بود و وسعت آن با شیراز برابری می‌کرد. در برخی منابع، نام فسا در عصر هخامنشی «پسه» یا «پسا» ذکر شده است. این شهر پس از حمله اعراب به فسا تغییر کرد.
تاریخچه
روایات زیادی در رابطه با تاریخ شکل‌گیری فسا وجود دارد، در برخی منابع پیشینه فسا به عهد شاهان اساطیری (پیشدادیان و کیانیان) می‌رسد. در کاوش‌های باستانی، آثاری ازجمله گرز و تبر در این ناحیه پیداشده است که قدمت آن‌ها به عهد حجر و هزاره سوم تا چهارم قبل از میلاد می‌رسد.
فریدون توللی و پیر دو یرو بر این باور هستند که میان نقوش سفالینه‌های تپه‌های باستانی فسا و شوش اشتراکات زیادی وجود دارد و می‌توان میان این دو ناحیه ارتباطی پیدا کرد. در عصر هخامنشی فسا یکی از شهرهای آباد و مهم بود و در الواح گلی و نقش برجسته‌های متعلق به این عصر نام فسا بارها دیده شده است.
در عصر ساسانی آتشکده‌های زیادی در فسا ساخته شد و در این عصر هم فسا هم چنان شهر مهمی بود. پس از اسلام فسا به یکی از مراکز ضرب سکه تبدیل شد و یکی از شهرهای مهم به‌حساب می‌آمد.
فرهنگ و آداب و رسوم
پوشش
پوشش محلی عشایر فارس در بیشتر نقاط این استان برتن افراد دیده می‌شود. یکی از محبوب‌ترین لباس‌های محلی استان فارس لباس عشایر این استان است که پوشش زنان شامل کلاهک، آرخالق، تنبان، پاپوش، روسری، پیراهن و دامن می‌شود. پوشاک مردان عشایر فارس شامل کلاه، پیراهن، آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک می‌شود.
لباس عروس در جنوب استان فارس بیشتر در شهر اوز توسط زنان هنرمند این ناحیه دوخته می‌شود و به روشی که برای تهیه لباس استفاده می‌شود، «خوس بافی» می‌گویند. خوس از الیاف نقره‌ای تشکیل‌شده که به‌جز لباس عروس از آن برای تزئین شلوار، روسری و کلاه و لباس کودکان استفاده می‌شود.
آداب و رسوم
اقوام فارس در مناطق شهری و روستایی شهر فسا، قبل از نوروز آداب و رسوم خاصی دارند و این ایام را جشن می‌گیرند.
یکی از جالب‌ترین رسوم فسا، حجامت کردن قبل از سال نو است. بر اساس باور مردم این منطقه برای شروع کردن سال نو با سلامتی، قبل از تحویل سال باید حجامت کرد.
رنگ کردن تخم‌مرغ و قرار دادن آن بر سر سفره هفت‌سین یکی از زیباترین بخش‌های چیدن سفره هفت‌سین است، در فسا رسم است كه آینه‌ای در كف سفره گذاشته و تخم‌مرغی روي آن قرار می‌دهند و يك عدد انگشتری روی تخم‌مرغ گذاشته و بر اين باور هستند كه هنگام سال نو تخم‌مرغ لرزشی پیدا کرده و انگشتر می‌افتد.
خانواده‌های فسایی در شب یلدا کنار سفره خود مقداری اسپند قرار می‌دهند و آن را روی آتش می‌ریزند تا بوی آن فضا را پر کند. فسایی‌ها معتقدند که بیشتر مردم یا گرم‌مزاج هستند یا سردمزاج و در شب یلدا آن‌هایی که گرم‌مزاج هستند، باید حتما انواع خنکی‌ها مثل هندوانه بخورند تا طبع‌شان برگردد و سردمزاج شوند و آن‌ها که سردمزاج هستند، باید در این شب از انواع گرمی‌ها مانند خرما، رنگینک، انجیر و ارده‌شیره بخورند تا مزاج آن‌ها هم به گرمی برگردد.
گویش
زبان مردم فسا فارسی است و لهجه آن‌ها در طول زمان به فارسی سلیس تبدیل شده است. در برخی از روستاها هنوز هم کلمات و اصطلاحات و کلمات پهلوی قدیم تلفظ می‌شود.
سوغات
از سوغاتی‌های خوشمزه فسا می‌توان به نان فسایی، شیرینی کماج، نان کنجدی، مسقطی و حلوا اشاره کرد.
صنایع‌دستی
صنایع‌دستی فسا عبارت‌اند از: قالی، قالیچه، گلیم، گبه، حصیر، رویه گیوه، کوزه و سفال.
غذای محلی
ازجمله غذاهای محلی فسا می‌توان به یخنی، ته‌چین پلو، شیر برنج و کباب بادمجان اشاره کرد.
جاذبه‌های گردشگری
جاذبه‌های تاریخی
ازجمله آثار تاریخی و مناطق باستانی فسا می‌توان به شهر باستانی تیران، بقعه سید شمس‌الدین، بقعه زاهد کبیر، تل ضحاک، تل نخودی، قلعه دختر قره باغ و روستای تاریخی خورنگان اشاره کرد.
جاذبه‌های طبیعی
ازجمله جاذبه‌های طبیعی فسا می‌توان به منطقه حفاظت‌شده میان جنگل اشاره کرد.
