اراک یکی از شهرهای مهم و تاریخی ایران محسوب می‌شود. برای اثبات تاریخ و فرهنگ یک منطقه می‌توان به بناهای تاریخی و مذهبی آن شهر سر زد. شهر اراک بیش از ۷۹ اثر ثبت شده ملی دارد. یکی از این آثار مقبره آقانورالدین عراقی است.
آقا نورالدین عراقی چه کسی بود؟
استان مرکزی و مرکز آن شهر اراک، در گذشته مرکز ایالات عراق عجم بوده است. در این زمان مردم ایران به مردمانی که در قسمت عراق عجم زندگی می‌کردند، شهرت «عراقی» می‌دادند.
عکس از ویکی‌پدیا
آقا نورالدین حسینی عراقی یا اراکی در سال ۱۲۸۷ قمری در شهر اراک به دنیا آمد وی به پیشنهاد پدرش سید محمد شفیع در مدرسه سپهسالار اراک تحصیلات مقدماتی خود را آغاز کرد و ادامه تحصیل به نجف سفر کرد. وی به مدت هفت سال در نجف تحصل کرد و نهایتا به درجه اجتهاد رسید و به زادگاه خود بازگشت. آقانورالدین یکی از علمای پرنفوذ منطقه عراق عجم و از شاگردان آخوند خراسانی بوده است.
شهرت آقانور الدین عراقی به منش او و همچنین احترامی که برای همه مردم قايل بود، برمی‌گردد. وی در زمان حیات خود در میان تمامی مردم شهر حتی اقلیت‌های مذهبی نیز مورد احترام بوده و متانت طبع و خوش‌رویی او در میان مردم زبان‌زده شده بود.
آقا نورالدین عراقی ۶۳ سال عمر کردند و در نهایت وی در سال ۱۳۴۱ هجری قمری در اراک درگذشت و در قبرستان شهر دفن گردید. از این عالم برجسته بیش از ۱۲۰ اثر و دست‌نوشته، از جمله رساله نورالایمان، اصول عقاید، دعای صباح امیرالمومنین و سفرنامه بعض الحالات برجای مانده است.
عکس از ویکی‌پدیا
آقا نورالدین عراقی و مشروطیت
نکته جالب در مورد این علما برجسته این است که آقانورالدین عراقی جزو مشروطه‌خواهان بوده است. وی زمانی که فرمان مشروطیت صادر شد در صف مشروطه خواهان قرار گرفت و برای تثبیت رژیم مشروطه حکم جهاد صادر کرد.
آقا نورالدین عراقی و جنگ جهانی
همانطور که گفته شد آقانورالدین عراقی به دور از جامعه و اتفاقات پیرامون خود نبود. در زمان حیات وی، جنگ جهانی اول رخ دارد. زمانی که دامنه جنگ به ایران رسید و انگلیسی‌ها و روس‌ها به سمت ایران حمله‌ور شدند، آقانورالدین عراقی به مانند برخی از شخصیت‌های دینی زمان خود، علاوه بر صدور فتوای اقدامات دفاعی، به همراه مردم اراک عازم جهاد شد.
مقبره آقانورالدین عراقی
مقبره آقانورالدین عراقی یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر اراک است که در ضلع شمالی قبرستان قدیم شهر قرار گرفته است. مقبره توسط دیوارها و حصارهای آجری از بخش جنوبی قبرستان جدا شده بود.
عکس از ویکی‌پدیا
شکل کلی بنا به صورت چندضلعی متوازن می‌باشد و گنبد فیروزهای بنا از دور خودنمایی می‌کند. داخل مقبره از بخش‌های مختلفی از جمله ایوان ورودی، روضه‌خانه و نمازخانه تشکیل شده بود و یک محراب کوچک و ساده نیز در قسمت نمازخانه دیده می‌شود. به گفته باستان‌شناسان، گنبد زیبا مقبره آقانورالدین عراقی، نمونه دومی است که از آن در ایران وجود دارد. البته کاشی‌های بنا در حال تخریب هستند و بخشی از این کاشی‌ها از بین رفته است.
عکس از خبرگزاری مهر
داخل مقبره از تزییناتی مانند آینه‌کاری و کاشی‌کاری استفاده شده اما زیباترین قسمت بنا، قسمت آرامگاه یا اتاق ضریح است. این قسمت به دیوار چوبی گره‌چین مزین شده و سقف آن با آینه‌کاری‌های بسیار زیبا تزیین گردیده است.
تاریخچه مقبره آقانورالدین عراقی
تاریخچه بنای مقبره آقا نورالدین عراقی به یکصد سال پیش و اواخر قاجار بازمی‌گردد. در زمان احداث، بنا استحکام کافی را نداشته است. برای نمونه دیوارهای بنا بدون پی محکم ایجاد شده و همین امر باعث گردیده، بنا به مرور زمان آسیب شدیدی ببیند. البته در سال‌های گذشته برای مرمت و بازسازی بنا بودجه‌ای در نظر گرفته شد.
عکس از خبرگزاری مهر
اما با توجه به اینکه مقبره در قبرستان قدیمی شهر قرار داشته و این منطقه محل رفت و آمد مردم نبود، برای مدتی این محوطه مکانی مناسب برای دزدان و خلافکاران شهر شد. به همین منظور بودجه اختصاصی را برای مرمت اطراف بنا گذاشتند و در حال حاضر اطراف مقبره بازسازی شده و دیگر خبر از آن نمای قدیمی وجود ندارد.
عکس از Yannar کاربر سایت لست‌سکند
آب‌انبار آقانورالدین عراقی
آب انبار که به منظور ذخیره آب در شهرهای کویری و کم آب ساخته می‌شد با آب باران یا جویبارهای فصلی پر می‌گردید. در مجاورت بنای مقبره، آب انباری قرار دارد که به نام آب انبار آقانورالدین عراقی مشهور است.
عکس‌ها از Yannar کاربر سایت لست‌سکند
سخن نهایی
مقبره آقانورالدین یک بنای آرامگاهی کوچک در شهر اراک است. با اینکه بنای مقبره به مانند دیگر امامزاده‌های دیگر در شهر دیده‌اید بزرگ و وسیع نیست اما فضای بنا بسیار آرام می‌باشد. این بنا با گنبد فیروزهای رنگ در این قسمت از شهر بخشی از تاریخ گذشته ایران را برای ما بازگو می‌کند.
