سقط جنین چیست؟
سقط جنین یا سقط خود به خودی، قبل از هفته بیستم بارداری و در نتیجه ی ازبین رفتن جنین رخ میدهد که معمولا در سه ماهه اول بارداری اتفاق می افتد. سقط جنین به دلایل پزشکی مختلفی میتواند ایجاد شود و بسیاری از این عوامل تحت کنترل فرد باردار نیستند. اما با اطلاع داشتن درمورد عوامل خطر، علائم و دلایل آن، میتوان به آگاهی بهتر نسبت به این مسأله کمک کرد و هر درمان یا حمایتی که مورد نیاز است را فراهم کرد.
علائم سقط جنین
نشانه های سقط جنین مختلف بوده و به مرحله بارداری تان بستگی دارد. در بعضی موارد آنقدر سریع اتفاق می افتد که ممکن است حتی قبل از سقط جنین، ندانید که باردار هستید. در ادامه به بعضی از علائم سقط جنین اشاره شده است:
- لکه بینی شدید
- خونریزی واژینال
- خارج شدن نوعی بافت یا مایع از واژن
- دردهای شکمی شدید و گرفتگی عضلات
- درد خفیف تا شدید در ناحیه کمر
اگر هر کدام از این نشانه ها را در زمان بارداری تان داشتید، فورا با پزشکتان تماس بگیرید. اما گاهی اوقات هم ممکن است این نشانه ها را داشته باشید اما دچار سقط جنین نشده باشید اما پزشکتان آزمایشاتی را برایتان درخواست میکند تا مطمئن شود همه چیز خوب است.
دلایل سقط جنین
درحالی که عوامل زیادی خطر سقط جنین را افزایش میدهند، اما به طور کلی ممکن است سقط جنین به کارهایی که باید انجام میدادید یا انجام نمیدادید، بستگی نداشته باشد. اگر مشکلاتی در حفظ و نگه داری جنین داشته باشید، پزشکتان دلایل شناخته شده سقط جنین را بررسی میکند. بدن شما در زمان بارداری، هورمون ها و مواد مغذی برای رشد جنینتان را فراهم میکند که این کار به رشد جنینتان کمک میکند. بیشتر سقط های جنین در سه ماهه اول بارداری به دلیل اینکه جنین به طور طبیعی رشد نکرده، اتفاق می افتند. عوامل بسیاری میتوانند منجر به این مشکل شوند.
ژنتیک یا مشکلات کروموزومی
کروموزوم ها حاوی ژن ها هستند. یک جنین درحال رشد، یک مجموعه کروموزوم از مادر و دیگری را ازپدر به ارث برده است. ناهنجاری های کروموزومی وجود دارند، ازجمله:
- مرگ جنین داخل رحمی: جنین شکل میگیرد اما قبل از اینکه شما علائم سقط جنین را ببینید یا احساس کنید، رشدش متوقف میشود.
- بارداری پوچ: اصلا هیچ جنینی تشکیل نمیشود.
- بارداری مولار: هر دو جفت کروموزوم از پدر به ارث رسیده اند و هیچ تکامل جنینی اتفاق نمی افتد.
- بارداری مولار نسبی: کروموزوم های مادر باقی میمانند اما کروموزوم های پدر دو مجموعه میباشند.
زمانی که سلول های جنین تقسیم میشوند یا به دلیل آسیب سلولهای تخمک یا اسپرم، ممکن است به طور تصادفی مشکلاتی رخ دهند. مشکلات مربوط به جفت هم میتواند منجر به سقط جنین شود.
بیماری های زمینه ای و عادت های سبک زندگی
بیماری های زمینه ای و عادت های سبک زندگی مختلفی هم ممکن است در رشد جنین دخالت داشته باشند. ورزش کردن و رابطه جنسی، منجر به سقط جنین نمیشوند. کار کردن هم بر جنین تأثیر نمیگذارد مگر اینکه در معرض اشعه یا مواد شیمیایی مضر قرار بگیرید. عارضه هایی که میتوانند در رشد جنین مداخله کنند، عبارتند از:
- رژیم غذایی ضعیف یا سوء تغذیه
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- سن بالای مادر
- بیماری تیروئید درمان نشده
- مشکلات هورمونی
- دیابت کنترل نشده
- عفونت
- ضربه
- چاقی
- مشکلات دهانه رحم
- شکل غیرطبیعی رحم
- فشار خون بالا
- مسمومیت غذایی
- داروهای خاص
همیشه قبل از مصرف هر دارویی در زمان بارداری، با پزشکتان مشورت کنید تا مطمئن شوید خطری برایتان ندارد.
سقط جنین یا قاعدگی ؟
بسیاری از اوقات، قبل از اینکه بدانید باردار شده اید سقط جنین اتفاق می افتد. علاوه براین، بسیاری از نشانه های سقط جنین مثل خونریزی و گرفتگی عضلانی، مانند علائم دوره قاعدگی هستند. بنابراین چگونه میتوانید سقط جنین را از قاعدگی تشخیص دهید؟ زمانی که سعی در تشخیص سقط جنین از پریودی دارید، عوامل زیادی را باید در نظر بگیرید، ازجمله:
- علائم: شدید شدن یا بدتر شدن درد های کمر و شکم همراه با خارج شدن خون و لخته های بزرگ خون از بدن، نشان دهنده سقط جنین است.
- زمان: سقط جنین زودهنگام در بارداری، میتواند با پریودی اشتباه گرفته شود. اگرچه احتمال کمی وجود دارد که بعد ازهفته هشتم بارداری هم این اشتباه رخ دهد.
- استمرار علائم: معمولا علائم سقط جنین بدتر شده و بیشتر از سیکل پریودی ادامه پیدا میکند.
اگر خونریزی شدید دارید یا فکر میکنید که دچار سقط جنین شده اید، باید با پزشکتان تماس بگیرید.
مقاله 8 دلیل ممکن برای به تاخیر افتادن عادت ماهیانه را بخوانید.
میزان سقط جنین براساس هفته های بارداری
بیشتر سقط جنین ها در ۱۲ هفته اول بارداری رخ میدهند. زنان در اولین هفته های بارداری، درمعرض خطر بالای سقط جنین قرار دارند. اما با وارد شدن به هفته ششم بارداری، خطر کم میشود. ازهفته ۱۳ تا ۲۰ بارداری، خطر سقط جنین کاهش میابد. اما نکته مهم این است که به خاطر داشته باشید بعد از هفته بیستم، خطر سقط جنین همچنان پائین است، مگر این که به هر دلیلی مشکلاتی در بارداری تان پیش بیاید که در این صورت ممکن است سقط جنین رخ دهد.
آمار سقط جنین
سقط جنین در اوایل بارداری، مشکل شایعی است. طبق گزارشات کالج متخصصین زنان و مامایی آمریکا، ده درصد از بارداری های تشخیص داده شده منجر به سقط جنین میشوند. گاهی اوقات علت سقط جنین مشخص نمیشود اما طبق تحقیقات کلینیک مایو، حدود ۵۰ درصد از سقط جنین ها به علت مشکلات کروموزومی ایجاد میشوند.
قطعا خطر سقط جنین با افزایش سن زنان باردار، ارتباط مستقیمی دارد. طبق تحقیقات کلینیک مایو، در سن ۳۵ سالگی، خطر سقط جنین ۲۰ درصد است، در سن ۴۰ سالگی این خطر به ۴۰ درصد میرسد و در سن ۴۵ سالگی، ۸۰ درصد میشود.
سقط جنین به این معنی نیست که شما نمیتوانید بچه ای داشته باشید. طبق تحقیقات کلینیک کلیوند، ۸۷ درصد از زنانی که سقط جنین داشته اند، میتوانند در بارداری های بعدی، جنینشان را در دوره کامل بارداری نگه دارند. تنها حدود یک درصد از زنان، ۳ یا بیشتر از ۳ سقط جنین دارند.
خطر سقط جنین
بیشتر سقط های جنین به دلایل طبیعی و غیرقابل پیشگیری، ایجاد میشوند. اما عوامل خطرناک خاصی میتوانند شانس ایجاد سقط جنین را افزایش دهند، ازجمله:
- آسیب جسمی
- قرارگرفتن در معرض اشعه و مواد شیمیایی مضر
- مصرف مواد مخدر
- سوء مصرف الکل
- مصرف زیاد کافئین
- کشیدن سیگار
- دو یا چند سقط جنین پی در پی
- چاقی یا لاغری
- بیماری های مزمن کنترل نشده مثل دیابت
- مشکلاتی در رحم یا دهانه رحم
سن بالا میتوان بر خطر ایجاد سقط جنین، تأثیر بگذارد. زنانی که سن بالای ۳۵ سال دارند نسبت به زنانی که سن کمتری دارند، بیشتر در معرض سقط جنین هستند. و زنانی که سن کمی دارند، تا زمانی که سنشان زیاد نشده، این خطر افزایش نمی یابد. داشتن یک سقط جنین ، خطر ایجاد سقط جنین های دیگر را افزایش نمیدهد. درحقیقت، بیشتر زنان میتوانند در بارداری های بعدیشان، جنین را در دوره کامل بارداری نگه دارند. سقط جنین های مکرر بسیار کم اتفاق می افتند.
انواع سقط جنین
انواع مختلفی از سقط جنین وجود دارند. پزشکتان باتوجه به علائمی که دارید و اینکه در چه مرحله ای از بارداری تان هستید، شرایط و نوع سقط جنینتان را براساس مواردی که در ادامه معرفی شده اند، تشخیص میدهد.
- سقط جنین کامل: تمام بافت های بارداری از بدنتان خارج میشود.
- سقط جنین ناقص: بعضی از بافت ها و محتویات مربوط به جفت از بدنتان خارج میشود، اما هنوز هم مقداری از این محتویات در رحم باقی میمانند.
- سقط جنین فراموش شده: بدون آن که متوجه شوید، جنین میمیرد و آنرا به دنیا نمی آورید.
- تهدید به سقط جنین: خونریزی و گرفتگی عضلانی، نشانه سقط جنین احتمالی در آینده است.
- سقط جنین غیرقابل اجتناب: داشتن خونریزی و گرفتگی عضلانی و انبساط گردن رحم نشان میدهد که خطر سقط جنین، اجتناب ناپذیر است.
- سقط جنین عفونی: عفونتی در رحمتان ایجاد میشود.
جلوگیری از سقط جنین
از همه سقط جنین ها نمیتوان جلوگیری کرد اما میتوانید اقداماتی برای کمک به داشتن بارداری سالم، انجام دهید. در ادامه پیشنهاداتی به شما ارائه شده است:
- در تمام مدت زمان بارداری تان، مراقبت های منظم داشته باشید
- در زمان بارداری از مصرف الکل و مواد مخدر، و سیگار کشیدن، خودداری کنید
- قبل بارداری و در زمان بارداری، وزن نرمالتان را حفظ کنید
- سعی کنید در معرض آلودگی و عفونت قرار نگیرید. دست هایتان را با دقت بشوئید و از کسانی که بیمار هستند، دوری کنید
- مصرف کافئین را محدود کنید تا در روز بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم کافئین، مصرف نکنید
- ویتامین های بارداری مصرف کنید تا به شما کمک کند که از دریافت مواد مغذی کافی خودتان و جنین در حال رشدتان، اطمینان حاصل کنید
- رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید و مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید
به خاطر داشته باشید که تجربه یک سقط جنین داشتن به این معنی نیست که هرگز در آینده باردار نمیشوید. بیشتر زنانی که سقط جنین داشته اند، بعد ها بارداری سالمی داشتند.
سقط جنین دوقلو
بارداری دوقلویی زمانی اتفاق می افتد که دو تخمک به جای یک تخمک، بارور شوند، یا اینکه یک تخمک بارور شده به دو جنین جداگانه تقسیم شود. طبیعتا زمانی که یک زن دوقلو باردار است، به رسیدگی بیشتری نیاز دارد.
داشتن چندین جنین در رحم، میتواند بر رشد و نموشان تأثیر بگذارد. زنانی که دوقلو یا چندقلو باردار هستند، احتمالا عوارضی چون زایمان زودرس، پره اکلامپسی، یا سقط جنین خواهند داشت. علاوه براین، نوعی از سقط جنین به نام سندرم ناپدید شدن دوقلو، میتواند بر کسانی که دوقلو باردارند تأثیر بگذارد.
زمانی که تنها یک جنین در رحم زنی که بارداری اش دوقلو تشخیص داده شده بود، وجود داشته باشد، به این حالت سندرم ناپدید شدن دوقلو میگویند. دربسیاری از موارد، جنین ناپدید شده به سمت جفت خود جذب میشود، گاهی اوقات آنقدر زود این اتفاق می افتد که حتی نمیدانید دوقلو باردار بودید.
درمان سقط جنین
باتوجه به نوع سقط جنینی که داشتید، نوع درمان مربوط به آنرا دریافت میکنید. اگر هیچ بافتی مربوط به بارداری، در بدنتان باقی نمانده باشد ( سقط جنین کامل)، نیازی به درمان ندارید. اگر هنوز هم مقداری بافت در بدنتان باقی مانده باشد، چند انتخاب برای درمانش دارید، ازجمله:
- درمان خود به خودی: منتظر میمانید تا بافت های باقیمانده به طور طبیعی از بدنتان خارج شوند.
- درمان دارویی: شامل مصرف دارو میشود، مصرف داروهایی به شما کمک میکند تا بافت های باقیمانده از بدنتان خارج شوند.
- درمان با جراحی: بافت های باقیمانده در بدنتان را با جراحی خارج میکنند.
خطر عوارض هریک از این روش های درمانی، بسیار کم است. بنابراین میتوانید با پزشکتان مشورت کنید تا ببینید کدام روش برایتان بهتر است.
سلامت جسمی
سلامت جسمی تان به این بستگی دارد که قبل سقط جنین، در چه مرحله ای از بارداری بودید. بعد سقط جنین ممکن است علائمی مثل لکه بینی و درد های شکمی داشته باشید. هورمون های بارداری ممکن است تا دو ماه بعد سقط جنین در خونتان بمانند، دوره های طبیعی پریودی تان باید ۶-۴ هفته بعد سقط جنین، شروع شوند. از انجام رابطه جنسی و استفاده از تامپون ها برای حداقل دو هفته بعد سقط جنین، خودداری کنید.
حمایت بعد سقط جنین
داشتن احساسات مختلف بعد سقط جنین، امری طبیعی است. ممکن است علائمی مثل مشکلات در خوابیدن، کم انرژی بودن، و گریه کردن های مکرر داشته باشید. زمان هایی را برای گریه کردن و تأسف از دست دادن نوزادتان، اختصاص دهید، و زمانی که نیاز به حمایت و دلگرمی کسی داشتید، کمک بخواهید. ممکن است بخواهید کارهایی دیگری هم انجام دهید، مثلا:
- اگر احساساتتان بر شما غلبه کرد، از بقیه کمک بخواهید. خانواده و دوستانتان ممکن است نتوانند درکتان کنند، بنابراین اجازه دهید بدانند که چگونه میتوانند کمکتان کنند.
- هر خاطره ای مربوط به نوزادتان تا وقتی که آمادگی روبرو شدن با آنها را دارید، مثل لباس های حاملگی و وسایل مربوط به نوزاد را نگه دارید
- کارهای انجام دهید تا این خاطره را به شما یادآوری کند. مثلا بعضی ها یک درخت میکارند یا جواهرات خاصی میاندازند.
- از یک روانپزشک مشاوره بگیرید. مشاوره ای درمورد ناراحتی هایتان میتواند به شما کمک کند تا با حس افسردگی، از دست دادن، و حس گناهتان کنار بیایید.
- در یک چت شخصی یا گروهی شرکت کنید تا با افرادی که موقعیتی مثل شما دارند، صحبت کنید.
بارداری مجدد
بهتر است بعد از سقط جنین صبر کنید تا وضعیت جسمی و روحی تان قبل از تلاش برای بارداری دوباره، آماده شود. میتوانید از پزشکتان راهنمایی بگیرید تا به شما کمک کند قبل از تلاش دوباره برای بارداری، طرحی برای بارداری تان برنامه ریزی کند.
معمولا سقط جنین تنها یک بار رخ میدهد. اگر دو یا بیشتر از دو سقط جنین پشت سر هم داشتید، پزشکتان باید آزمایشاتی برایتان بنویسد تا دلیل سقط جنین های قبلی تان را بفهمد. آزمایشاتی مثل:
- أزمایش خون برای فهمیدن عدم تعادل هورمونی
- آزمایش های کروموزومی با استفاده از نمونه خون یا نمونه بافت جنین
- معاینه رحم و لگن
- سونوگرافی
مقاله هر آنچه که میخواهید در مورد بارداری بدانید را بخوانید.
