بزرگ‌ترین مسجد همدان، مسجد جامع است که قدمت آن به دوران زندگی ائمه اطهار(ع) می‌رسد. این بنا ابتدای خیابان اکباتان و نزدیک میدان امام خمینی(ره) واقع‌شده و دارای صحن مستطیل شکل در میان، 3 ایوان در سمت جنوبی، شرقی و شمالی، چندین شبستان، گنبد و گنبد خانه، 6 مناره و چند حجره است. بخشی‌هایی از این مسجد در قرن اخیر به بناهای دوره قاجاریه متصل شده و سر درب قدیمی مسجد از طرف بازار هم دارای مقرنس‌کاری گچی به رنگ آبی است.
از این درب می‌توان وارد هشتی و سپس بخش‌های مختلف مسجد شد. هشتی مزبور با پوشش گنبدی دارای تزیینات ساده آجر لعاب‌دار است.
ورودی دیگر مسجد از سمت بازار در جنوب شرقی واقع شده و دارای دالانی است که سقف آن با سه طاق گنبد کوتاه پوشش یافته است.
صحن مسجد که با سنگ، فرش شده دارای حوض بزرگی در وسط، ایوان‌ها، حجره‌ها و شبستان‌هایی در اطراف است. گنبد بنا از نوع دوپوسته بوده و ارتفاع آن تا کف شبستان به 14متر می‌رسد. در گذشته، در بدنه زیرین گنبد، روزنه‌هایی قرار داشته که بعدها مسدود شده است.
گنبد خانه به‌وسیله درگاه‌های جانبی به شبستان‌های ستون‌دار راه پیدا می‌کند. در طرف غربی آن، شبستان گنبد دار مسجد با ستون‌های متناسب سبکی و پوشش طاق چشمه آجری قرار دارد که به‌وسیله ورودی‌هایی به صحن و گنبد خانه راه پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید
-
مساجد تاریخی همدان خالی از گردشگر؛ سهم کم گردشگری مذهبی در پایتخت تاریخ و تمدن
-
بزرگ‌ترین مسجد ایران کجاست؟
-
گذری بر مساجد تاریخی سمنان/معماری زیبای مساجد تاریخی استان سمنان چشم‌نوازی می‌کند+ تصاویر
این شبستان دارای 32 ستون سنگی است که در 4 ردیف 8 تایی قرارگرفته و تناسب بین ستون‌ها و طاق‌ها درخور توجه است. بالای ستون‌ها، سرستون‌های مربع شکل قرارگرفته و در بالای آن‌ها هم قوس‌های طاقی به همدیگر متصل شده و به وسیله چشمه طاق‌هایی پوشش یافته‌اند.
در سمت غربی حیاط هم شبستان ستون‌دار دیگری با 8 ستون سنگی استوانه‌ای و 11 پایه آجری با پوشش چشمه طاق قرار دارد. این شبستان دارای محرابی با تزیینات مقرنس گچی است که روبروی ایوان جنوبی قرار دارد.
در سمت دیگر صحن هم ایوان و شبستان ستون‌داری دیگری وجود دارد که در دوره معاصر ساخته شده و دارای ایوان و دو مناره با تزیینات کاشی‌کاری است.
