نگهداری و کاشت درخت گیلاس

گیلاس از تیره گلسرخیان و بومی مناطق جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی است. گیلاس احتمالا از منطقه‌ای بین دریای سیاه و دریای خزر منشاء گرفته است. برخی از ارقام گیلاس خودناسازگار و دگر ناسازگار هستند و نیاز به ارقام گرده دهنده دارند. برای این منظور از از ارقام گرده دهنده به نسبت ۱ به ۹ و حتی نصف به نصف استفاده می شود. گیلاس Prunus avium به خانواده Rosaceae تعلق دارد.

گیلاس نیز مانند درخت هلو و گوجه دارای شاخه‌های کاذب میباشد که هنگام هرس باید حذف شوند. زیرا شاخه‌های کاذب یا شیفون فقط حاوی جوانه‌های زایشی بوده و در نوک شاخه جوانه رویشی دارند.

برای کاشت گیلاس، فضای کافی را لحاظ کنید. به طور کلی ۴ متر فضا بین درختان کوچک گیلاس باید برقرار باشد. اگر اندازه درخت گیلاس شما نرمال است، باید بین درختان دو برابر فاصله اعمال کنید. برای کاشت درخت گیلاس، از خاک با مواد مغذی فراوان و کیفیت عالی استفاده کنید. عمق گودال از اندازه توده ریشه درخت بیشتر نباشد.

خاک مناسب برای کاشت گیلاس

ریشه های درخت گیلاس سطحی و کم عمق است. برای کاشت درخت گیلاس نیاز به خاک خوب تا عمق ۱٫۵ متری دارید. بهترین نوع خاک، خاک لومی شنی است. چون شن زهکشی بسیار خوبی دارد. زهکشی برای درخت گیلاس اهمیت زیادی دارد. چون این درخت رطوبت زیاد را تحمل نمی کند. محل کشت آن نباید اسیدی باشد. بلکه باید قلیایی باشد. قلیایی و اسیدی کردن بیش از اندازه خاک موجب آسیب به گیلاس می شود.

شرایط نگهداری از درخت گیلاس

زمان کود دهی درخت گیلاس :

زمانی که درخت گیلاس شما میوه تولید کرد، تا زمان برداشت میوه ها صبر کنید و سپس به درخت خود کود بدهید. 

آب و هوا درخت گیلاس :

گیلاس آب و هوای گرم و بدون بارندگی را در فصل رشد و اواخر فصل برداشت می پسندد و به سرمای مناسب در دوره استراحت نیاز دارد. نیاز سرمایی گیلاس حدود 900 تا 1800 دمای زیر 5 تا 7 درجه است. نور مستقیم خورشید حداقل 6 تا 8  ساعت برای این درختان ضروری است. در واقع نور آفتاب باعث شیرین شدن میوه های گیلاس می شود.

دمای مناسب برای کاشت درخت گیلاس :

تحمل سرمای درختان گیلاس در برابر سرمای زمستان حدود 25- درجه سانتیگراد است و برای اینکه نیاز سرمایی این گیاه برطرف شود و بتواند به فعالیت گلدهی خود ادامه دهد می بایست در حدود 500-1200 ساعت را در طی زمستان حتما در دمای زیر 7 درجه بگذارند. به همین دلیل کاشت این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یا امکان پذیر نیست و یا نتیجه خوبی در میوه دهی نخواهد داشت. زیرا در چنین مکان هایی نیاز سرمایی این درختان برطرف نمی شود.

آبیاری درخت گیلاس :

بارندگی در طول زمستان برای این درخت بسیار عالی است، بالعکس، باریدن باران در تابستان و در زمان برداشت برای آن مضر است، زیرا گیلاس گوشتی نرم دارد و احتمال دارد در اثر قطرات باران بترکند. از طرفی خشکی هم برای این درخت مضر است و خشکی خاک در تابستان می تواند به کاهش محصول دهی منجر شود. بنابراین در طول تابستان هر هفته دو تا سه مرتبه نیاز به آبیاری دارد، نیاز درختان بالغ و بزرگتر به آب کمتر است و می توان آن ها را یک بار در هفته آبیاری کرد.

روش کاشت درخت گیلاس

تکثیر درخت گیلاس :

درختِ گیلاس از دانه اش رشد می کند. یعنی‌‌ با همان هسته ی گیلاس رشد می کند. اگر تعدادی از این دانه ها را در باغ بکارید، سال بعد نهال های کوچکی از این گیاه را مشاهده می کنید؛ اما امروزه بسیاری از مردم این نهال ها را به صورت آماده از گلخانه ها تهیه می کنند. آن ها 10 تا 20 سانتیمتر ارتفاع دارند و چند سال طول می کشد تا بار بدهند. 

شما می توانید شاخه های گیلاس را به درختان میوه دیگر پیوند بزنید. 

کاشت درخت گیلاس : 

نهال گیلاس را در فصل بهار یا تابستان به باغ یا باغچه خود منتقل کنید. به احتمال زیاد ظرف یا گلدان نهالی که خریداری کرده اید از جنس تجزیه پذیر است و در خاک مرطوب به سرعت شکسته و تجزیه می شود و به ریشه ها اجازه می دهد که به راحتی از آن عبور کرده و در خاک گسترش یابند.

اما اگر این گونه نبود و گلدان نهالتان از جنس پلاستیک و ماده ای دیگر بود، نیاز است که آن را از گلدان خارج کنید و سپس آن ها را در خاک بکارید. حالا گودالی در خاک حفر کنید که سه برابر اندازه ریشه نهالتان عمق و پهنا داشته باشد؛ سپس مقدار زیادی کود یا کمپوست غنی به همراه خاک تازه درون آن بریزید.

اگر گلدانتان تجزیه پذیر (از جنس تورب یا زغال گیاهی است) شکست هایی را در آن ایجاد کنید تا به سرعت تجزیه شوند؛ سپس نهالتان را تا جایی که قبلاً درون خاک قرار داشته است، در خاک بگذارید (آن را عمیق تر نکارید)، حالا اطراف ریشه ها را با مخلوطی از خاک و کود گیاهی یا کمپوست پر کنید. خاک را در اطراف درختتان فشار داده و سفت کنید. 

اگر در منطقه‌تان وزش باد زیاد است، در سال های اول زندگی نهال آن را به یک تیر چوبی عمودی ببندید تا صاف بماند و در اثر وزش باد آسیب نبیند. 

به گیاهتان به خوبی و عمیقاً آب بدهید. آبیاری عمقی را مکرراً انجام دهید تا به ریشه های جدید اجازه رشد و گسترش دهید. 

تکثیر درخت گیلاس بوسیله پیوند زدن:

انواع مختلفی از پیوند وجود دارد که نوع مورد استفاده آن بستگی به اندازه تنه درخت دارد و بهترین زمان پیوند حدوداٌ اوایل فروردین می باشد اگر تنه درخت شما به اندازه ضخامت یک مداد باشد می توانید از پیوند زبانه ای  و اگر ضخامت تنه به اندازه 6 سانتیمتر استفاده کنید

روش تکثیر درخت گیلاس

پیوند جوانه درخت گیلاس :

برای پیوند جوانه گیلاس در اواخر بهار یا اوایل تابستان که بهترین زمان برای پیوند جوانه است شاخه ای که رشد کافی کرده است و سالم و بدون هرگونه بیماری ست انتخاب کنید شاخه ای که ضخامت آن حدود یک و نیم سانتیمتر باشد و سبز و جوانه آن قابل مشاهده باشد.

با استفاده از یک چاقوی تیز بدون این که جوانه را زخمی کنید از شاخه جدا کنید. سپس  برگ های ساقه را  با چاقوی تیز از وسط دمبرگ  هرس کنید شیاری به طول 12 سانتیمتر روی شاخه ای که می خواهید روی آن پیوند بزنید ایجاد کنید مجددا ٌ شیاری به طول 5 سانتیمتر به صورت افقی در بالای شیار ایجاد کنید.

به آرامی به کمک یک چاقویی که زیاد تیز نباشد پوسته را به آرامی باز کنید جوانه  پوست باز شده را ببرید و زیر آن را یک برش یک سانتیمتری بزنید و جوانه پیوندک را روی آن بچسبانید سپس بالا و پایین آن را با چسب نواری پیوند بچسبانید.تا در جای خود محکم شود. 

تکثیر درخت گیلاس با قلمه:

برای تکثیر درخت گیلاس با قلمه، ابتدا قلمه ها را در آب ریشه دار کنید.

ته ظرفی را سوراخ کنید و درون آن به اندازه 10 سانتیمتر خاک رس با مخلوطی از نیمی خزه اسفاگنوم با پیت ماس ونصفی پرلیت بریزید.

ساقه ای انتخاب کنید که دارای 2-4 برگ حاوی جوانه باشد. قلمه ای به اندازه 10-15 سانتیمتر از قسمت بالای جوانه قطع کنید.

همه برگ ها را تا 4 سانتیمتر از انتهای قلمه جدا کنید. دو برش عمودی به اندازه 3 سانتیمتری در دو طرف ساقه بزنید.

انتهای قلمه را حدود 3 سانتیمتر داخل هورمون ریشه زایی بزنید و هورمون اضافی را تکان دهید.

با انگشت سوراخی در خاکی ایجاد کنید سپس قلمه را داخل آن قرار دهید و خاک دور آن را محکم کنید سپس آبیاری کنید تا کاملا ٌ مرطوب شود.

ظرف دارای قلمه را در محلی تاریک با دمای حدود 15 درجه سانتیگراد قرار دهید و رطوبت آن را همیشه تامین کنید می توانید حداقل روزی دوبار با اسپری آن را مرطوب کنید.

بعد از حدود دو تا سه هفته قلمه را با ملایمت بیرون بکشید اگر مقاومت کرد یعنی ریشه زده است و می توانید آن را به گلدانی با ضخامت 10 سانتیمتر خاک منقل کنید و کم کم ساعت های در معرض قرار گرفتن شرایط هوا و دمایی طبیعی را افزایش دهید تا به دمای بیرون عادت کند اما از قرار دادن در معرض مستقیم نور آفتاب تا چند هفته خودداری کنید.

هرس کردن درخت گیلاس:

مانند گیاهان دیگر، هرس کردن به تضمین سلامتی درخت گیلاس کمک می کند. این کار باید در اوایل بهار صورت بگیرد یعنی قبل از اینکه رشد درخت در سال جدید شروع شود.

درخت تان را به صورت سلانه هرس کنید. شاخه های مرده و یا ناسالم را از درخت جدا کنید. نواحی بیش از حد پر شاخه درخت را نیز هرس کنید؛ این کار موجب می‌شود تا هوا و نور خورشید به همه قسمت های درخت برسد و در نتیجه سلامت عمومی درختتان را تضمین می کند. همچنین می توانید برای شکل دهی به شاخه های درخت از هرس کردن استفاده کنید.

هرس سالانه درخت تان را کوچکتر و کنترل پذیر‌تر می کند.

آفات درخت گیلاس:

شپشک های گیاهی، لارو حشرات چوبخوار، مگس گیلاس و کنه تار عنکبوتی از جمله آفات گیلاس هستند.