مسجد امام حسن مجتبی(ع) معروف به مسجد «پایین» قدیمی‌ترین بنا در شهر نراق ساختمان است، این بنا به شماره ۳۵۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سبک معماری بکار رفته در مسجد امام حسن مجتبی(ع) نمایانگر بناهای قرون اولیه اسلامی است که به مرور زمان توسعه پیدا کرده است. مسجد امام حسن مجتبی(ع) در بین اهالی از قداست خاصی برخوردار است، درخت چناری در حیاط مسجد امام حسن مجتبی(ع) وجود دارد که به نطر می‌رسد بیش از ۵۰۰ سال عمر داشته باشد.
شهروندان نراقی سال‌های متمادی است که با نذر و نیاز کردن و خواندن روضه در این مسجد به حوایج دنیوی و اخروی خود می‌رسند. در نراق سه محله قدیمی به نام‌های پایین، بالا و دنیاران وجود دارد. مسجد مذکور در محله پایین واقع است و اسم مسجد نیز از نام محله تاریخی پایین برگرفته شده است. از دیدگاه طرح مخصوصی که مسجد نامبرده دارد، پلان آن با هیج یک از مسجدهای تاریخی استان شباهت ندارد، ولی گمان می‌رود که بنای مذبور در سده ششم هجری قمری ساخته شده است.
از محلات قدیمی شهر تاریخی “نراق” سه محله قدیمی باقی مانده‌اند: محله‌های بالا و پایین و دنیاران که هر یک گوهرهایی به یادماندنی را در خود محفوظ داشته‌اند. در این بین مهمترین و به‌نوعی شاه‌بیت غزل دیرین نراق را می‌باید در محله پایین آن جست‌وجو کرد. در جایی که بنای مسجد پایین نراق که نه تنها مهمترین بنای تاریخی شهر نراق؛ بلکه بی‌نظیرترین مسجد تاریخی استان مرکزی در آن واقع شده است. همانطور که از نام این بنا مشهود است، وجه تسمیه آن از نام محله تاریخی “پایین“ برگرفته شده؛ ولی با این حال تعداد انگشت شماری از کهنسالان محلی آن را مسجد پایین امام حسن (ع) نیز می‌دانند.
دو نکته اصلی در مورد معماری این بنا وجود دارد اول پایین بودن آن نسبت به سطح کوچه مجاور که به حدود ۱۹۵ سانتی‌متر می‌رسد و دوم اینکه طرح اصلی مسجد در استان مرکزی نمونه بوده و نظیر آن در دیگر نقاط استان مشاهده نشده است. پلان بنا براساس طرح گنبدخانه (چهارتاق) بنا شده، طوری‌که از گذر فلی واقع در سمت شرق می‌توان مستقیم به داخل اولین گنبدخانه قدم گذاشت، این فضا مربع شکل بوده و در هر کنج آن یک گوشواره ساخته شده و گنبد بر روی آن‌ها سوار گشته است.
یک گذر کوتاه ارتباط بین گنبد خانه اول با گنبد خانه میانی را فراهم می‌کند، همچنین از طریق یک گذر باریک می‌توان از گنبدخانه مذکور وارد گنبدخانه سوم شد که دارای یک محراب گچی الحاقی است. گنبدها در جهت شرق به غرب قرار گرفته‌اند. تزئینات بنای فوق شامل رسم‌بندی بسیار ساده پایه گنبدها، استفاده از ترک‌های زینتی در قسمت داخلی کاسه گنبد که به رسم‌بندی پایه گنبدها وصل شده‌اند و سراسر دیوارهای بنا را با آستر گچی پوشانده‌اند. در سینه گنبد خانه اول با مرکب مشکی اسامی پنج تن و نام استادکار و سال انجام وجود دارد. روشنایی بنا از طریق نورگیرهای واقع در انتهای دیوار سمت جنوب تأمین می‌شود. همچنین، مصالح ساختمانی به کار رفته در این مسجد شامل خشت و گل است.
