صومعهسرا یکی از شهرهای دیدنی خطه‌ی شمال کشور است که در استان سرسبز گیلان قرار دارد. اگر قصد سفر و بازدید از جاذبه‌های این شهر را دارید، پس این مقاله کجارو را از دست ندهید.
استان‌های شمالی کشور با طبیعت بی‌نظیر و تماشایی خود از مقاصد پرطرف‌دار گردشگران است. صومعهسرا با جاذبه‌های بکر طبیعی و بناهای تاریخی از جمله شهرهای استان گیلان است که برای داشتن یک سفر خاطره‌انگیر مکانی مناسب است.
صومعهسرا کجاست؟
صومعهسرا از شهرهای شمالی کشور است که در استان سرسبز گیلان قرار دارد و با شهر رشت ۲۸ کیلومتر فاصله دارد و در غرب آن واقع است. این شهر از جهت غرب به ماسال، شاندرمن و تالش دولاب، از شمال به انزلی و از سمت مشرق به رشت و شفت منتهی می‌شود و از جنوب نیز با فومن همسایه است. شهر جلگه‌ای صومعهسرا که از سه بخش تولم یا تولمات، میرزا کوچک و مرکزی تشکیل شده است و ۵۸۸ کیلومتر مربع مساحت دارد. این شهر از شهرهای تازه تأسیس گیلان است که در اوایل قرن چهار هجری از توابع كسما به شمار می‌رفت و نسبت به آبادی‌های اطراف خود از اهميت كمتری برخوردار بود. مردمان صومعهسرا به گويش «گيلكی» یا «بيه پس» صحبت می‌کنند.
اگر برایتان سوال است که چرا به این شهر صومعهسرا می‌گویند، بهتر است بدانید که اسم این منطقه از نام یکی ازعرفای معروف آن به نام «شیخ عبدالله صومعی» گرفته شده قرن چهارم و پنجم گرفته شده است. وی پدربزرگ «شیخ عبدالقادر گیلانی» از دیگر عرفای این خطه است. شیخ صومعی برای گسترش مکتب عرفان و تعلیم مریدانش، صومعه‌های متعددی را بنا می‌گذارد و به همین دلیل به این منطقه صومعهسرا گفته می‌شود. قديمی‌ترين سندی نیز که اسم صومعهسرا در آن آمده مجموعه رباعيات «سيد شرف شاه»، عارف قرن هفتم هجری است. برخی هم بر اين باور هستند که نام این شهر برگرفته از نام نوعی گل به نام صومعه است.
حالا برویم به سراغ دیدنی‌های این شهر زیبا و از جاذبه‌های تاریخی این شهر شروع می‌کنیم. در ادامه همراه باشید.
هفت‌دغنان؛ شهری تاریخی
منبع عکس: ostanegilan.com
در صومعهسرا برای دیدن یک مکان تاریخی و قدیمی سراغی از هفت‌دغنان بگیرید؛ جایی که حتی اسم آن نیز پر معما است. هفت دغنان که به نام کسگر نیز شناخته می‌شود، شهری قدیمی و تاریخی است که در روزگار خود از رونق و آبادانی برخوردار بوده است. قدمت این شهر به ۱۲۰۰ سال پیش می‌رسد و از آثار ملی صومعهسرا به شمار می‌رود.
- محوطه تاریخی هفت‌دغنان در دهستان ضیابر، روستای بهمبر و منطقه گسکر قرار دارد.
مناره آجری کسگر
منبع عکس: خبرگزاری ایرنا
مناره‌ی آجری «کسگر» یا مناره‌ی «بازار»، اثری متعلق به دوران سلجوقیان است و از آثار ملی صومعهسرا محسوب می‌شود. این مناره‌ی مخروطی شکل ابتدا ۳۰ متر ارتفاع داشته که بخشی از آن به‌دلیل زلزله در سال ۱۳۶۹ فروریخته است. قطر مناره در پایه هفت متر و در بخش فوقانی ۲٫۳۵ متر است و شکلی مخروطی دارد. جز در قسمت فوقانی که با دو نوار آجرکاری تزئینی شده در سایر قسمت ها کاملاً و بدون تزیین است.
- مناره کسگر در ۹ کیلومتری غرب صومعهسرا و بر سر راه دهکده جاده‌کنار قرار دارد.
کلبه وحشت؛ مکانی اسرارآمیز
در قسمت شرقی روستای بهمبر و در نزدیکی هفت دغنان، یک کلبه‌ی قدیمی و اسرارآمیز را خواهید دید که داستان‌ها عجیب و غریبی در مورد آن نقل می‌شود و شما را به یاد فیلم‌های ترسناک و وحشت‌آور می‌اندازد. ماجرای این کلبه از آنجا شروع می‌شود که چهار پسر در سال ۱۳۶۵ به روستا سفر می‌کنند. آنها تصمیم می‌گیرند که برخلاف تمام حرف‌هایی که در مورد کلبه زده می‌شود، شب را در آن بمانند. شب که می‌شود، دو نفر از آنها به‌دلیل اتفاقی نامعلوم از کلبه وحشت پا به فرار می‌گذارند. اما دو نفر دیگری که در آن جا می‌مانند، به سرنوشت غم‌انگیزتری دچار می‌شوند. یکی از آنها در همان کلبه از ترس، جان خود را از دست می‌دهد که دلیل آن هنوز هم مشخص نیست و دیگری که زنده مانده بود، دیوانه می‌شود و هرگز دیگر به حالت عادی خود برنمی‌گردد.
همین ماجرا را درباره سه دختر نیز گفته می‌شود؛ بعد از چهار سال از اتفاق پسرها، سه دختر به روستای هفت دغنان وکلبه‌ی وحشت می‌روند. می‌گویند که دو روز بعد مردم محلی، دختری را در اطراف کلبه پیدا کرده‌اند. دختر شوکه شده بود و از ترس می‌لرزید. به کمک برخی افراد وارد خانه شدند و دو دختر دیگر را در حالی پیدا کردند که جانشان را از دست داده بودند. علت مرگ هر دو، سکته و مرگ آنی تشخیص داده شده بود. البته سند و مدرکی قطعی در مورد این اتفاقات وجود ندارد.
طبیعت زیبا و بکر صومعهسرا از دلایل وسوسه برانگیز گردشگران برای سفر به این شهر است؛ جاذبه های طبیعی کمتر شناخته شده که حتماً از دیدن آنها پشیمان نخواهید شد و بعد از دیدن آنها، باز هم دل‌تان هوای سفر به این شهر را خواهد کرد.
تالاب‌ها
صومعهسرا در حاشیه‌ی جنوبی تالاب انزلی قرار دارد و هر سال میزبان پرندگان مهاجر است. در این شهر چندین تالاب تماشایی و زیبا وجود دارد که جزوی از تالاب انزلی محسوب می‌شوند که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.
تالاب سیاه درویشان
منبع عکس: ostanegilan.com
تالاب سیاه درویشان در روستایی به همین نام قرار دارد و از مناطق تحت حفاظت صومعهسرا است و از نظر زیست محیطی، گردشگری و اقتصادی دارای اهمیت زیادی است. در این منطقه گونه‌های مختلف جانوری بسیاری وجود دارد و پرندگان بومی و مهاجر مثل کیلار، فیلوش، خوتکای پر سفید و معمولی و لک لک و انواع آبزیان در این سیاه دوریشان زندگی می‌کنند.
- سیاه‌درویشان از توابع تولمات صومعهسرا است. برای رفتن به این تالاب باید به‌سمت هند بروید و در مسـیر بـه سمت تالاب حرکت کنید که در اطراف درختان صنوبر و شالیزارها به‌وفور دیده می‌شوند که مسجد پیر ولی وخه نیز در همین مسیر است. سپس از پل رودخانه در پنج کیلومتری روستای سیاه‌درویشان عبور کرده و بعد با قایق به تالاب بروید. این تالاب در ادامه‌ی تالاب انزلی قرار گرفته و بهترین فصل برای بازدید از این تالاب فصل‌های بهار و تابستان است که گل‌های زیبای مردابی در آن می‌روید.
تالاب سیاه کشیم
منبع عکس: ostanegilan.com
علت نامیدن تالاب با این اسم، به اتفاقی که در سال‌های گذشته در آن رخ داده برمی‌گردد؛ یک عروس که در زبان محلی گیشه نامیده می‌شود در هنگام حرکت از روستای اسفند به‌سمت روستای آبکنار غرق می‌شود. کشیم نیز نام پرنده‌ای است که هر ساله به این منطقه مهاجرت می‌کند. با توجه به شباهت بین اسم کشیم و گیشه این تالاب سیاه کشیم نام گذاری شده است. تالاب سیاه کشیم به‌دلیل داشتن تنوع گیاهی و جانوری جزو مناطق تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارد و محل مناسبی برای تولید مثل پرستوهای دریایی است.
- سیاه کشیم در جنوب غربی تالاب انزلی و حومه صومعهسرا واقع شده است و بهترین زمان سفر به تالاب سیاه کشیم فصل بهار است.
تالاب نرگستان
یکی از تالاب‌های شهر صومعهسرا، نرگستان است که در روستای نرگستان قرار دارد. نرگه به معنی محل شکار دسته‌جمعی و ستان به معنی جا و مکان است. در گذشته این روستا یکی از مناطق داد و ستد محلی بوده و هر هفته بازار محلی مهمی در آن تشکیل می‌شده است. در کنار اهمیت زیست محیطی این روستا از دلایل دیگر مهم بودن نرگستان شکل‌گیری هسته اولیه‌‌ی نهضت جنگل در این روستا است.
- نرگستان نزدیک‌ترین روستا به تالاب انزلی است که با پای پیاده می‌توانید به تالاب دسترسی پیدا کنید. منطقه‌ی زیبای دوازده هکتاری نیز درحوالی آن قرار دارد که سری هم به آن بزنید.
تالاب هندخاله
منبع عکس: ostanegilan.com
هندخاله نام تالابی است که از دو کلمه «هند» به‌معنای بزرگ و «خاله» به معنی رودخانه ساخته شده و در زبان محلی رودخانه بزرگ معنی می‌شود. این تالاب در گذشته تنها راه ارتباطی با تالاب انزلی بوده است. هندخاله در فصل پاییز میزبان پرندگان مهاجر است و برای برگزاری تورهای پرنده‌نگری مکان مناسبی است. تالاب‌های سلکه، نرگستان و سیاه درویشان نیز در این منطقه قرار گرفته‌اند.
- این تالاب در دهستان هندخاله از توابع تولمات و در ۱۵ کیلومتری رشت واقع است. این دهستان در شمال شرقی صومعهسرا قرار دارد و با دهستان‌های کسما و تولم همسایه است.
پناهگاه حیات وحش سرخانکل
عکاس: زبیر افضلی
پناهگاه حیات وحش سرخانکل که در محدوده‌ی تالاب بین‌المللی انزلی قرار دارد، در غرب پناهگاه حیات وحش سلکه واقع شده که از طرف شمال به کانال ماهروزه، از جنوب به روستاهای هندخاله و سیاه درویشان، از سمت شرق به رودخانه هندخاله و از طرف غرب به رودخانه‌ی تازه بکنده محدود است. این منطقه پوشیده از آزولا، سه کوله خیز، لاله تالابی و نیزار است و گونه‌ی غالب گیاهی آن را نی و لوئی تشکیل می‌دهد. پرندگان مهاجر نظیر قو، غاز، چنگر و انواع مرغابی‌ها، طاووسک، یلوه و کاکایی نیز در این منطقه زمستان را سپری می‌کنند. ماهی‌های بومی مانند سوف، هشترخان، کپور، سیم، شوک یا اردک ماهی و ماهی‌های مهاجر مثل ماهی سفید، سفید کولی و سیاه کولی نیز از آبزیان این پناهگاه هستند.
منبع عکس: زیبر افضلی و خبرگزاری ایسنا (عکاس: معصومه مدهجی)
پناهگاه حیات وحش سلکه
منبع عکس: ostanegilan.com
پناهگاه حیات وحش سلکه در بخش جنوبی تالاب انزلی واقع شده است و دارای دو بخش تالاب و مراتع است. این منطقه از شمال به تالاب از جنوب به حاشیه‌ی مزارع روستاهای هندخاله و صوفیانده از غرب به رودخانه‌ی هندخاله و از شرق به رودخانه‌ی ترابخاله محدود شده است. به‌دلیل مهاجرت پرندگان در فصل زمستان سلکه از مناطق مهم اکولوژیک جهت زمستان گذرانی پرندگان محسوب می‌شود. انواع قو، غاز، مرغابی‌ها از جمله سرسبز، گیلار، خوتکا، سرحنایی و گونه‌های شکاری مثل سنقر تالابی، عقاب تالابی، در اینجا زندگی می‌کنند.
منبع عکس: خبرگزاری فارس (عکاس: علی شافعی کلی)، خبرگزاری ایرنا (عکاس: مجتبی محمدی) و ostanegilan.com
بازار هفتگی
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: معین آذری)
یکی از مقاصد پرطرف‌دار شهرهای شمالی کشور به‌خصوص در استان گیلان، بازارهای هفتگی و محلی است. سر زدن به بازرهای پر و سر و صدای محلی، بوی ماهی تازه صید شده و عطر سیر و ترشی‌های خوشمزه بهترین ترکیب‌های دنیا می‌تواند باشد؛ به‌ویژه وقتی ببینید خانم‌های گیلکی با لباس محلی رنگارنگشان در حال فروش هستند، همه‌چیز جلوه دل‌انگیزی خواهد داشت.
پس در سفرتان به صومعهسرا از بازار هفتگی این شهر در روز یک‌شنبه را فراموش نکنید. در اینجا ضمن خرید کردن با مردمان محلی گپ و گفت‌وگو می‌کنید و با آنها از نزدیک بیشتر آشنا می‌شوید. دوشنبه بازار در ضیابر و گوراب زرمیخ، چهارشنبه بازار در کسما و پنجشنبه بازار در طاهر گوراب و تولم شهر از دیگر بازارهای هفتگی صومعهسرا است که برخی از آنها دیگر رونق گذشته را ندارند.
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: معین آذری)
منطقه جنگلی و کوهستانی تنیان
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: مهین محمد زاده)
دهستان تنیان منطقه‌ای خوش آب‌وهوا و با طبیعت و چشم‌اندازهای تماشایی است که از سه طرف با کوهستان محصور شده است. این منطقه در واقع تفرجگاهی ییلاقی در صومعهسرا به شمار می‌رود که دارای چشمه‌ها، رودخانه‌های زیبا و روستاهای دیدنی است. قرق محله، نارنج پره، لیلکه پشته، سیاه خانی، شانده، لاربسر و خون آبکش، تازه آباد، رشته پلنگان و گیل محله از روستاهای تنیان هستند که هرکدام زیبایی‌های منحصر به خود را دارند. از دیدنی‌های تنیان تالاب آن، غار خونابکش، دشت پلنگان با درختان صنوبر وتوسکا، جنگل روستای سیاه کوه با درختان افرا، بقعه سید علی اصغر و علی اکبر تنیان در روستای سیاه‌خانی معروف به بقعه گردَه‌کوه و امامزاده دوال کوه یا دو عالم کوه از جاذبه‌های مذهبی این منطقه است.
- تنیان در بخش میرزا کوچک گوراب زرمیخ، در ۲۰ کیلومتری شهرستان صومعهسرا قرار دارد.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: مهین محمد زاده)
دیدنی‌های دیگر صومعهسرا
منبع عکس: خبرگزاری ایرنا
صومعهسرا به‌دلیل تولید ابریشم، خاستگاه ابریشم نیز به شمار می‌رود و شهر ابریشم ایران نام گرفته است. این شهر در تاریخ معاصر کشور نیز نقش مهمی داشته است و جالب بدانید به دیدن شهری می‌روید که پایگاه نهضت جنگل بوده است. معروف‌ترین واقعه تاریخی در این شهرستان حماسه‌ی نهضت جنگل توسط میرزا کوچک خان جنگلی است. روستای کسما صومعهسرا نیز، مقر این نهضت و جایگاه تشکیل آن بود و انتشار یکی از قدیمی‌ترین روزنامه‌های گیلان یعنی روزنامه‌ی جنگل در این روستا شکل گرفت، پایگاه نظامی و مهم‌ترین منطقه در مبارزات جنگل نیز منطقه‌ی‌گوراب زرمیخ و اطراف آن بود.
باغ‌های چای و مزارع توتون، روستای صوفیان ده، تالاب گل لاله، بندر پیر بازار، غار خونابکش، پل گازروبار، پل مُرغانه پُرد، پل خشتی گوراب تولم، روستای لیفشاگرد و تالاب آن، روستای نوخاله، منطقه ساحلی تالابی باقلاکش، پارک جنگلی سیاه کوه و تپه ییلاقی پیرسرا از دیگر جاهای دیدنی صومعهسرا است.
در صومعهسرا شب کجا بمانیم؟
در سفربه صومعهسرا و گشت‌وگذار در این شهر برای سپری کردن شب و اقامت شبانه‌تان نگران نباشید، چون که جاهای متعددی وجود دارد که با هر سلیقه‌ای هم که باشید می‌توانید مکان مورد نظرتان را پیدا کنید.
- اقامتگاه بوم گردی مریم گلی: دهستان طاهرگوراب، روستای جاده کنار
- اقامتگاه بوم گردی داروک: گوراب زرمیخ، روستای چالکسر، خیابان برادران لطفی
- هتل امیرکبیر: کیلومتر پنج جاده‌ی طاهر گوراب به ماسال (ملکسر)
- هتل ابریشم: میدان ولیعصر
- مجتمع اقامتی مهرگان: کیلومتر ۳۵ جاده رشت به ضیابر، سه کیلومتر مانده به ضیابر
- ویلا: در شهرهای شمالی کشور خانه‌های فراوانی وجود دارد که به مسافران و گردشران اجاره داده می‌شود که می‌تواند گزینه‌ی انتخابی شما باشد.
- مهمان‌پذیر امین: گوراب زرمیخ، به طرف طاهر گوراب
چگونه به صومعهسرا برویم؟
اگر از تهران قصد سفر به صومعهسرا را دارید، با چند مسیر می‌توانید به این شهر بروید:
- مسیر اول: ابتدا از جاده شهید فهمیده و آزادراه تهران-کرج خود را به کرج برسانید. بعد از رسیدن به کرج دو راه در پیش روی شما قرار دارد، مسیر اول مسافتی به طول ۳۰۵ کیلومتر است و از آزادراه کرج-قزوین را در پیش می‌گیرید. و از شهرهای کمال‌شهر، کوهسار، نظرآباد، آبیک، ناصرآباد، مهرگان رود عبور خواهید و به قزوین می‌رسید. بعد از عبور از محمودآباد مسیر را در اتوبان قزوین-رشت ادامه دهید و بعد از عبور از کوهین، لوشان، منجیل و رسیدن به امامزاده هاشم مسیر را به‌سمت جاده فومن- سراوان تغییر دهید و به‌سمت فومن برانید. بعد از عبور از کمربندی فومن راهی تا صومعهسرا نخواهید داشت.
- مسیر دوم: حدود ۴۰ کیلومتر طولانی‌تر از مسیر اول است. با انتخاب آن از جاده کرج- ماهدشت، از ماهدشت عبور و وارد جاده تهران- صفا دشت –اشتهارد شوید و بعد از گذشتن از اشتهارد و فتح آباد از بزرگ‌راه شهریار- بویین زهرا وارد جاده‌ی بویین زهرا شده و از الوند و قزوین عبور کنید. بعد از گذشتن از محمود آباد، ادامه راه با مسیر اول یکی است.
- اگر دوست دارید با قطار راهی این سفر شوید، بعد از رسیدن به ایستگاه قطار رشت با تاکسی‌های موجود در ایستگاه راه صومعهسرا در پیش بگیرید. اگر هم با هواپیما سفرتان را شروع کردید، در فرودگاه سردار جنگل رشت با تاکسی‌های موجود به‌سمت صومعهسرا بروید.
