شهر آبادان در جنوب غربی ایران، موقعیت جغرافیایی این شهر در طول ۴۸ درجه و ۱۷ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۲۰ دقیقه و با بلندای ۳ متر از سطح دریا و با پهناوری ۲۷۹۶ کیلومترمربع است. آبادان از جمله شهرهایی است که در یکصد سال اخیر و به ویژه پس از احداث پالایشگاه نفت در سال ۱۹۱۰ میلادی (۱۲۸۹ شمسی) روزبه‌روز بر اهمیت اقتصادی آن افزوده شده است. شهر آبادان تا قبل از آغاز جنگ عراق و ایران (۱۳۵۹-۱۳۶۷) یکی از شهرهای مهم ایران و در مقاطعی یکی از شهرهای معروف خاورمیانه بود.
موقعیت آبادان روی نقشه
معدود نوشته‌های موجود، دربارهی تاریخ بنای شهر از جامعیت لازم برخوردار نیستند و بسیاری از کتب و منابع معتبر را از قلم انداخته‌اند. از این‌رو، همواره از سوی خوانندگان و علاقه‌مندان سؤالات چندی دربارهی تاریخ بنای شهر و وجه تسمیه‌ی آن مطرح بوده است. در سال ۱۳۱۴ طی مصوبه شورای وزرای وقت نام عبادان به آبادان تغییر یافت. بخشی از جزیره آبادان در دوره ساسانیان بهمن اردشیر خوانده می‌شده است که نام رود بهمن‌شیر یادگار آن نام کهن است. اوپاتان نام کهن‌تر آبادان است. به دلیل وجود زیارتگاه کوچکی که ادعا می‌شود خضر نبی در آن دیده شده است گاهی به این منطقه نام مذهبی جزیرةالخضر هم داده شده است.
اقلیم و آب و هوای آبادان
خوزستان از زمان‌های قدیم به داشتن هوای گرم معروف بوده است و آبادان نیز که از شهرهای جنوبی خوزستان است، از این ویژگی مانند سایر شهرهای جنوبی استان برخوردار بوده است. در برخی از کتاب‌ها از آن به \عنوان شهری که فاقد زمستان است نام برده‌اند.
آبادان به علت قرار گرفتن در کنار اروندرود، رود بهمن‌شیر و رود کارون و به‌طور کلی در جوار خلیج فارس دارای تابستانی بسیار گرم و زمستانی معتدل و فرح‌بخش است چنان که لطافت هوای آن گردشگران زمستانی و نوروزی را به خود جذب می‌کند.
آبادان در دشت واقع شده و در مجموع هوای گرمی دارد. گرمای آن در ماه‌های تیر و مرداد ماه تا ۵۸ درجه سانتی‌گراد بالا می‌رود و در بهمن ماه تا صفر درجه سانتی‌گراد هم پائین می‌آید. میانگین حداقل درجه حرارت آن در سال ۷٫۱۷ و حداکثر ۶٫۳۲ درجه سانتی‌گراد است.
پراکندگی فشار هوا در آبادان در طی سال، به دو صورت مشخص فصلی در می‌آید، بدین ترتیب که در آخر فصل پائیز و آغاز زمستان (آذر، دی و بهمن) درجه گرما پایین است و میزان فشار جو به حداکثر خود می‌رسد و در تابستان (خرداد، تیر و مرداد) که درجه گرما بالا است، فشار هوا به حداقل کاهش می‌یابد. بنابراین هوا در فاصله ماه‌های آبان تا فروردین سال بعد مطبوع و مناسب است.
منطقه آبادان در کل مرطوب است، رطوبت نسبی در آبادان در میانه روز کاهش می‌یابد و در مواقعی که باد از جنوب جریان دارد رطوبت به سرعت بالا می‌رود.
میزان متوسط بارندگی سالانه در شهر آبادان ۱۵۷ میلی‌متر است، باران‌های موسومی و گاه بسیار شدید از آذر تا اردیبهشت برخی مواقع حتی موجب آب گرفتگی در سطح خیابان‌ها می‌شود. اوج بارندگی آبادان در ماه‌های آبان، آذر و دی است و در ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین باران نسبتا مناسبی می‌بارد، اما شدید نیست و صرفا در تغییرات جوی مؤثر است.
در فصل تابستان علاوه بر گرمای شدید این شهر، ریزگردها نیز هوای این شهر را به شدت آلوده می‌کنند و به گونه‌ای که سطح دید افقی به شدت کاهش می‌یابد و تنفس بسیار مشکل می‌شود. منشا برخاستن گرد و غبار از جنوب شرق کشور عراق و جنوب اهواز است که این دو کانون فعالیت یکدیگر را تشدید کرده‌اند. همچنین، سرعت باد باعث گسترش گردوغبار در سطح استان خوزستان و شهر آبادان می‌شود.
جمعیت دین و زبان مردم آبادان
لهجه آبادانی
بیشتر مردمانی که در شهر آبادان جاگیر شدند، از شمال خوزستان و منطقه نفتی مسجدسلیمان بودند و با رونق بیشتر این شهر مردم در جستجوی کار از جاهای دورتر به این شهر آمدند که بیشتر ایشان نیز از استان بوشهر و چهارمحال بختیاری بودند. از ترکیب این مردمان جامعه، لهجه آبادانی پدید آمد؛ چنانکه لهجه آبادانی آمیزه‌ای از لهجه‌های لری دشتی با لهجه محلی شده است.
جمعیت
جمعیت شهر آبادان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۱۷٬۹۸۸ نفر و جمعیت نسبی در هر کیلومترمربع ۱۷۱ نفر است و در سرشماری ۹۰ رشد جمعیتی شهرستان آبادان منفی ۴٫۶ بوده است که بخشی از جمعیت آن به‌ویژه در مناطق روستایی را ایرانیان عرب تشکیل می‌دهند. اما طبق آمار جدید که شهرداری شهر آبادان منتشر کرده رشدی معادل ۲۰ درصد را از سال ۹۲ تاکنون نشان می‌دهد و جمعیت این شهر به بالای ۳۰۰ هزار نفر رسیده است.
فرهنگ مردم آبادان
آنچه آبادان را بیش از هر چیز دیگری از بقیه شهرهای ایران متمایز می‌کند، فرهنگ خاص آن است، در گذشته وجود خارجی‌ها و به‌ویژه انگلیسی‌ها و نیروهای آموزش دیده هندی از یک سو فرهنگ غربی را به این شهر تحمیل كرده بود و از سوی دیگر قومیت‌های مختلف ایرانی ساكن شده در این شهر فرهنگی درآمیخته را به وجود آورده است.
در آبادان پیروان مذاهب مختلف، در كمال دوستی و صمیمیت در كنار یكدیگر به اجرای فرایض مذهبی می‌پردازند و تضاد و برخوردی بین آن‌ها وجود ندارد؛ شاهد این موضوع وجود مسجد امام موسی بن جعفر (ع) و كلیسا، حسینیه جهرمی‌ها و مسجد اهل سنت در كنار هم است. البته امروزه بیشتر مردم این شهر را شیعیان تشکیل می‌دهند و به میزان بسیار کمی نیز از هم‌وطنان اهل سنت در این شهر زندگی می‌کنند. طبق تخمین انجام شده ۳۰ درصد جمعت شهر را نیز عرب‌ها تشکیل می‌دهد و باقی جمعیت نیز فارس (۷۰%) هستند. همچنین قومیت‌های مختلف به‌ویژه لرهای بختیاری در آبادان حضور فراوانی دارند.
اقتصاد آبادان
پالایشگاه نفت آبادان، یكی از نخستین واحدهای بزرگ صنعتی كشور به‌شمار می‌رود. این پالایشگاه كه از نظر تنوع تولید یكی از بزرگترین پالایشگاه‌ها و دارای فرآورده‌های بیشتری است یكی از مراكز بزرگ صنعت نفت دنیا محسوب می‌شود، به‌طوری كه تعداد تولیدات آن را بیش از ۱۰۰ رقم ذكر کرده‌اند كه از آن میان می‌توان نفت چراغ، نفت كوره، قیر، نفت، گاز، نفت سفید، بنزین اتومبیل، هواپیما و جهت سوخت دیزل، سوخت كشتی و انواع حلال‌های را نام برد. شركت سهامی پتروشیمی آبادان نیز یک مجتمع پتروشیمی مركب از هفت كارخانه است كه فرآورده‌هایی از قبیل اتیلن، كلر، سود سوزآور، پلی وینیل كلراید و مانند آن تولید می‌کند. وجود شركت شیلات جنوب، کارخانه‌های متعدد رنگ‌سازی، ظروف آلومینیوم و … سبب رونق صنایع در این منطقه شده است. مهم‌ترین معادن این شهرستان معادن نفت و گاز است كه در اكثر نقاط وجود دارند. منابع نمک آن نیز به علت رسوبات دریایی فروان است.
کشاورزی و دامداری
در آبادان كشاورزی به كشت و پرورش درخت خرما (نخل) اختصاص دارد. تعداد نخل‌های موجود در این ناحیه را ۴ میلیون اصله برآورد کرده‌اند كه از انواع خرماها می‌توان «سعمران برمی»، «قنطار»، «حلاوی» و «بریم» را نام برد. جهت آبیاری این نخلستان‌ها از رودخانه‌های كارون و اروندرود استفاده می‌شود. شهرستان آبادان به علت مجاورت با شاهرگ اقتصاد كشور یعنی نفت و تاسیسات نفتی، از رفاه نسبتا بیشتری برخوردار بوده و مهم‌ترین رشته‌های فعالیت اقتصادی اهالی به ترتیب اهمیت كارگری، كشاورزی، بازرگانی، ماهی‌گیری و صنایع دستی است. بازرگانی از جمله اموری بوده كه به علت فراوانی خرما در منطقه رواج داشته و بیشتر معاملات بر صادرات خرما و واردات مواد خوراكی، البسه، كالاهای صنعتی و غیر صنعتی استوار است كه با كشورهای مختلف خارجی صورت می‌گیرد. ماهی‌گیری نیز از جمله مشاغل رایج اهالی بومی آبادان بوده و ماهی‌های صید شده تحت نظر شركت شیلات مقداری صادر و مقداری هم به مصرف محلی می‌رسد.
فرودگاه آبادان
فرودگاه آبادان (فرودگاه بین‌المللی آیت‌اله جمی) را می‌توان در زمره اولین فرودگاه‌های کشور محسوب کرد که در سال ۱۳۲۰ توسط شرکت ملی نفت ایران احداث شد، یک فرودگاه همگانی با کد یاتا ABD است که دو باند فرود آسفالت دارد و طول باند بزرگ‌تر آن ۳۱۰۴ متر است.
این فرودگاه در ضلع شرقی جزیره آبادان در موقعیت جغرافیایی ۴۸ درجه و ۱۳ دقیقه و ۴۲ ثانیه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۲۲ دقیقه و ۱۶ ثانیه عرض شمالی در زمینی به مساحت ۳۸۳٫۴ هکتار واقع شده است که از شرق و جنوب به شهر آبادان به فاصله ۱۰ کیلومتر تا مرکز شهر، از شمال به خرمشهر به فاصله ۱۸ کیلومتر و از غرب به رودخانه اروند و مرکز کشور عراق منتهی می‌شود.
غذاهای خاص آبادان
در شهر آبادان غذاهایی طبخ می‌شود که در کشور شناخته شده‌اند. قلیه ماهی (غذای خورشتی)، دال عدس و سمبوسه که یکی از غذاهای هندی است و در ایران از طریق مردم آبادان به شهرت رسیده است. فلافل هم نوعی غذای خشک است که مربوط به کشور لبنان بود، اما در ایران به نام آبادان شناخته شده است و این شهر توانسته شخصیت خاصی به این غذای ساده بدهد.
- بازارهای آبادان
- بازار امیری
- بازار ته لنجی
- بازار احمدآباد
- بازار کویتی‌ها
هزینه مسکن در آبادان
بعد از تبدیل آبادان به منطقه آزاد اروند، قیمت زمین و مسکن به شدت افزایش پیداکرده و خرید و فروش و نقل و انتقال در این دو شهر رکود بی‌سابقه‌ای پیدا کرده است. قیمت زمین و ملک به حدی افزایش یافته که قطعه زمینی که در منطقه پرت و حاشیه شهر وجود داشت و پیش از این ۲۲ میلیون تومان قیمت داشت، اکنون به ۱۲۰ میلیون تومان افزایش یافته است. برخی از قیمت خانه‌های شهر آبادان را در ادامه مرور می‌کنیم.
- ویلا چهار خوابه ۲۰۰ متری محله ذولفیاری قیمت ۳۲۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- آپارتمان سه خوابه ۲۰۰ متری ، خیابان امیری، ۴۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- آپارتمان دو خوابه ۹۵ متری، محله امیر آباد ۱۲۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- خانه و حیاط یک خوابه ۱۴۹ متری ، کوی گلستان ۳۵۷,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- آپارتمان دو خوابه ۷۹ متری، خیابان بازار روز، ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
محله‌های معروف آبادان
محله‌های معروف آبادان به نام احمدآباد، امیری، کوی کارگر، امیرآباد، بریم، بوارده (شمالی و جنوبی)، (کارون). کوی ولایت (اروسیه)، کوی لاله، هزاری‌ها، هلندی‌ها است. کوی بهار، کوی قدس، کوی بهارستان، کوی گلستان، کوی ذوالفقاری، کوی ملت، کوی بهمن، کوی ولی‌عصر، تانک فارم، جمشیدآباد، سرویس قنواتی، هلال بریم، فیه و ۷۰۰ دستگاه، همچنین کوی فرهنگیان است.
دانشگاه‌های آبادان
- دانشگاه صنعت نفت
- دانشگاه آزاد اسلامی آبادان
- دانشگاه پیام نور
بیماستان های آبادان
- بیمارستان امام خمینی آبادان
- بیمارستان طالقانی آبادان
- بیمارستان بهشتی آبادان
- بیمارستان ۱۷ شهریور آبادان
منطقه آزاد اروند
این منطقه براساس طرح جامع تهیه شده شامل ۳ بخش اصلی شهرک‌های صنعتی خرمشهر و آبادان، شلمچه و جزیره مینو است. از کل مساحت اراضی این منطقه ۸۶۰۰ هکتار به فعالیت‌های صنعتی و ۴۸۰۰ هکتار به سایر بخش‌ها در زمینه بازرگانی گردشگری و اداری و ۳۸۰۰ هکتار به بخش‌های بندری، انبارداری و ترانزیت اختصاص یافته است. وجود آب شیرین فراوان و رودهای بهمن‌شیر، کارون و اروند و امکانات دیگر مانند حمل و نقل جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی به داخل و خارج کشور و فرودگاه آبادان و فاصلهٔ کم با کشورهای هم‌جوار از مزیت‌های منطقه آزاد اروند است.
منطقه آزاد اروند در نیمه دوم سال ۱۳۸۲ به تصویب رسیده است و با وسعتی بالغ‌بر ۱۷٫۲۰۰ هکتار بزرگترین منطقه آزاد تجاری و صنعتی کشور است.
