از میدان شهدای شهر لاهیجان میشود به جایی رفت که هم به ما توفیق یک زیارت دلچسب و هم فرصت تماشای یک معماری جذاب و قدیمی را بدهد، اینجا بقعه میرشمس الدین لاهیجان است.
آدرس بقعه میرشمس الدین لاهیجان
بعد از طیکردن تقریبا ۳۰ متر از ابتدای خیابان شهدا به کوچهای به نام میرشمس الدین میرسید. واردکوچه که میشوید چشمتان به بقعهای به همین نام میخورد.
درب ورودی نظر هر بینندهای را به خود جلب میکند. یک سر در بزرگ به صورت دو طبقه که داخلش هشتیای قراردارد. در داخل هشتی پلکانهایی در دو سمت است که به غرفههای بالا راه میبرد. پایین در سمت راست هم وضوخانهای قراردارد.
معماری بقعه میرشمس الدین لاهیجان
کل چیزی که در این قسمت از بنا میبینید تماماً از آجر است. بر هر یک از پایهها دو طاق و بر بالای بام مدخل هم یک اتاق کوچک قرار دارد. چند قدم جلوتر که بروید کاملا وارد حیاط زیبایش شدهاید؛حیاطی نه خیلی خیلی بزرگ و نه آنقدرها کوچک، بلکه حیاطی دلچسب که شما را ازمنظر فضای ساختمانی و آپارتمانی به یکباره جدا میکند.
حیاطیکه درسمت چپاش چند درخت وجود دارد که با فاصله از هم کاشته شده است و در بهار و تابستان جان میدهد برای نشستن در زیر سایهاش. درست در آستانه ورود،روبهروی شما بنای بقعه و در سمت راستتان نیز حسینیه قراردارد. در کنار حسینیه نیز (بعد از ورودی) مسجدی هست به نام مسجد امام رضا(ع) که نمازهای یومیه در آن هر روزه به صورت جماعت برگزار میشود. همچنین در قسمت غربی هم درب دیگری برای ورود و خروج هست که به یکی از خیابانهای اطراف به نام خیابان امامخمینی(ره)راه پیدا میکند. در واقع مجموعه بنا شامل مدخل در شرق، بقعه در غرب و حسینیه در شمال (حد فاصل بقعه و مدخل) میشود.
حسینیه بقعه میرشمس الدین لاهیجان
بقعه ایوانی سراسری دارد که دیوارهای آن به صورت بزرگ منقش به نام اولیاءا… است. در وسط بقعه میرشمس الدین لاهیجان اتاق آرامگاه قراردارد. با چند پله کوتاه به ایوان و اتاق حرم میرسید و درست رو به روی ضریح قرار میگیرید. این لحظه در اینجا به گمانم آرامشبخشی همه فضاهاییکه تا الان طی کردید؛ یعنی گذر از یک درب عظیم قدیمی، حیاطی مصفا، حسینیه با پنجرههای مشبک رنگارنگ به اوج خودش میرسد!
اگر به ضریح نزدیکتر شوید، بوی خوشی تمام مشامتان را و رنگ سبز داخل ضریح، چشمانتان را پر میکند.صدای زمزمهی زائر بقلیای به گوش میرسدکه در حین زیارت دارد زیرلب برای خیلیچیزها دعا میکند، از شفای بیمارانگرفته تا برطرف شدن گره مالی آدمها، خوشبختی همه جوانها و همینطور دعاهای دیگر را یک به یک میگوید و پایانش صلوات میفرستد.داخل ضریح که نگاه میکنید یک آینه شمعدان قراردارد. رو به روی قبر نیز صندوقی چوبی وکندهکاری شده با دوکتیبه به نام صاحبقبر وجوددارد.
کاشیکاریهای روی دیوارهای ایوان و اتاقحرم، پنجرههای مشبک رنگارنگ و گوشوارههای گچبری شده، همگی را به دوران قاجار منتسب میکنند.همچنین درگنبد اشعاری هست که شعرهایش به سال ۱۲۷۴ه-ق به شاعری به نام گلشن برمیگردد.اتاق آرامگاه با نقشه هشت ضلعی با گوشوارههایی در اضلاع می باشد.حال سرتان را بالا بگیرید تا گنبد مرتفع تزئینشده را ببینید.تجلی هنر و زیبایی که دراین ارتفاع به کاربرده شدهاست تحسین برانگیز است.
از آنجا که از طرفی این بقعه از بقاع معروف شهر است و از طرفی دیگر در مرکز شهر قرارگرفته با نگاهی به دور و اطراف همیشه چندین و چند زائر در آنجا میبینید که حضور دارند، صدای گپوگفت خانمها میآید و شاید هم نوای خوانش دعایی یا زیارتی به گوش برسد.
میرشمس الدین همانطورکه در ابتدا گفتهشده از فرزندان امام هفتم شیعیان، امام کاظم(ع) هستند و برادر سیدجلال الدین اشرف که آرامگاه ایشان نیز درشهر آستانه اشرفیه درفاصله کوتاهی ازشهر لاهیجان قراردارد و از زیارتگاههای معروف است. گفته میشود ایشان از همراهان برادر بوده و بعد ازشهادت برادر، خودشان را به لاهیجان رسانده تا برنامه اسلامی ایشان را ادامه دهند که در این شهر به دست شخصی به نام لین بن حروی به شهادت میرسند.
اگر بخواهیم بازگردیم به صحن بقعه میرشمس الدین میبینیم با اینکه آرامگاه اصلی مردگان شهر در جای دیگریست اما درحیاط چند سنگ قبر وجود دارد. همچنین تعدادی سنگ قبر نیز در حیاط کوچک دیگری که پشت بقعه واقع شده، قراردارد. گاهی تنی چند از بازماندگانشان را میبینید که با آوردن گل یاد آنها را زنده نگه میدارند.
دربعضی ازروزها مثل اعیاد با گذاشتن صندلی در سراسرحیاط مراسم با شوروحال مخصوص خودش برپا میشود. درعزداریها هم به خصوص ماه محرم برنامههای روضه و نوحه برگزار میشود و دسته های عزاداری را در اینجا میبینید. به خصوص هرساله شب شام غریبان ماه محرم کسانی را میبینید که اینجا را برای روشن کردن شمعهای مرسوم و دعا و مناجات انتخاب میکنند. حال وهوای این کار در چنین شبی درچنین جایی معنوی و آرامش بخش تجربهایست که حس وحالش از خاطر کسی که تجربهاش کند، بیرون نمیرود. در گوشهای از حیاط بقعه میرشمس الدین لاهیجان هم مکانی برای این امر ساخته شده است.
درمجموع اگر در جایی از روزتان بخواهید از شلوغی و مشغله زیاد یا دلگرفتگی فرار کنید و دمی به آرامش بنشینید لازم نیست جای خیلی دوری بروید. بقعه میرشمس الدین که از قضا در مرکز شهر هم هست میشود سری زد؛ در حرم، کنار ضریح نشست، بوی خوش اینجا را استشمام کرد و خانمها و خاصه حاج خانومهای پا به سن گذاشتهای که میآیند به قول خودشان استخوانی سبک کنند را دید.
دمی به آرامش تاْمل کرد و سپس به زیرسایه درختهای داخل صحن نشست و چشم به تماشای پنجرههای مشبک رنگی حسینیه دوخت، به کاشیکاریهای اسلیمی روی دیوارها، به کبوترهایی که برای دانه خوردن درجایی ازحیاط جمع میشوند و دوباره همه باهم بلند میشوند و در آسمان بالای سرتان به پرواز در میآیند. بچههایی که گاهی کل حیاط را با ولعی خاص، حاصل از در رفتن ازفضای آپارتمانی میدوند و…، همه اینها میتوانند آدمی را سبکتر و آرامتر به خانه بازگردانند.