لباس زنان سیستان و بلوچستان آستین‌های پهن و گشادی دارد که روی آن را با سوزن‌دوزی خاص منطقه خود تزئین می‌کنند. آنها از گشادی و تزئیناتی که روی لباس قرار می‌گیرد، به عنوان دستگیره در کارهای خانه نیز استفاده می‌کنند

صنایع دستی سیستان و بلوچستان

زنان سیستان و بلوچستان تزئینات لباس‌هایشان را خودشان انجام می‌دهند. سوزن‌دوزی‌های گران قیمتی که برای دوخت آنها مدت‌ها زمان می‌گذارند و بعد از آنکه لباسی که این تزئینات به آن وصل می‌شود، کهنه شد، سوزن‌دوزی‌ها را جدا کرده و روی لباس دیگری می‌دوزند.

به هر جایی از استان سیستان و بلوچستان که سفر کنید، کمتر دختر یا زنی را می‌بینید که هنر سوزن‌دوزی را نتواند انجام دهد. معمولا زنان اوقات بی‌کاری‌شان را مشغول سوزن‌دوزی می‌شوند و دختران از سن ۶ سالگی این هنر را یاد می‌گیرند.

هنر سوزن‌دوزی زنان که یکی از مهم‌ترین صنایع دستی این منطقه نیز محسوب می‌شود در دوره پهلوی دوم و زمانی که فرح دیبا از آن در لباس‌هایش در مجالس بین‌المللی استفاده ‌کرد، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت.

به گفته لیدا مالکی  مدیر پیشین فنی استان سیستان و بلوچستان، هنرمندان بی‌شماری در سیستان و بلوچستان سوزن‌دوزی می‌کنند. پیش از انقلاب شرایطی به‌ وجود آمد که ما ماهی دو کامیون سوزن‌دوزی به جای جای ایران می‌فرستادیم و سوزن‌دوزی‌ها با اقبال مواجهه شده بودند. اما پس از انقلاب به یک‌باره این کار متوقف شد. ازجمله کسانی که از سوزن‌دوزی زنان سیستان و بلوچستان حمایت کرده است، فائزه هاشمی است که حتی نمایشگاه‌هایی از آثار این هنرمندان در ژاپن و چند کشور دیگر برپا کرد.

زمانی زنان بلوچ ردای گشاد صافی از جنس نخ یا پشم سبک می‌پوشیدند اما حالا هر پارچه‌ای را که در بازار باشد، می‌خرند و به خیاط می‌دهند تا یک دست ردا و شلوار را برایشان بدوزد. این ردا تا وسط ساق پا می‌رسد و یقه‌ای گرد و ساده دارد که از جلو تا جناق سینه چاک می‌خورد. آستین‌های آن بلند و گشاد هستند و زنان در حین آشپزی و کارهای خانه از سر آستین‌هایی که سوزن دوزی دارند به عنوان دستگیره استفاده می‌کنند. 
 

لباس زنان بلوچی از گذشته تا امروز

کمر شلوارهایی که زنان پلوچ تن می‌کنند معمولا کِش دارد و پاچه‌های شلوار کمی تنگ‌تر می‌شود. به گفته مو سپیدهای برخی از روستاهای این منطقه، لباس زنان بلوچی گشاد و بلندتر از لباس‌های فعلی بوده است اما نسل جوان تغییر تحولاتی در اندازه آن داده است و ترجیح می‌دهند پاچه شلوارها یا سر آستین‌های دست را تا جایی که ممکن است، تنگ‌تر بدوزند.

زنان این منطقه بعد از آنکه لباس دوخته شده را تحویل گرفتند، تکه‌های سوزن‌دوزی شده را روی آن می‌دوزند. این سوزن دوزی‌ها روی سر آستین‌ها، پاچه شلوارها و جلو لباس از زیر یقه تا روی دامن را می‌گیرد. فضای خالی که بین پارچه لباس و تکه‌ی سوزن دوزی شده به وجود می‌آید، جیب بزرگی برای این لباس خاص محسوب می‌شود که می‌توان از آن به عنوان کیف دوخته شده در لباس استفاده کرد.

 

تفاوت سوزن دوزی در لباس های مختلف

معمولا سوزن‌دوزی لباس‌هایی که در زندگی روزمره‌ استفاده می‌شود با لباسی که برای مجالس جشن و شادی می‌پوشند متفاوت است. زنان این منطقه برای سوزن دوزی لباس‌هایی که در جشن‌های خاص می‌پوشند از نخ و پارچه بهتری استفاده می‌کنند، همچنین زمان بیشتری برای دوختن آن صرف می‌کنند.

منبع: isna.ir