در سرتاسر جهان رسم بر این است که اقامتگاه های مفاخر خود را تبدیل به موزه و یا موسسه ای خاص می نمایند. در ایران هم اینگونه است و مکان های مختلفی وجود دارند که قبلا خانه ی خانواده و یا افراد خاصی بوده اند و امروزه تبدیل به موزه شده اند. یکی از جدیدترین موزه هایی که دارای پیشینه ای این چنین است و در ایران باز شده، خانه موزه سیمین و جلال که زوج ادبی معاصر ایران هستند، می باشد.

ما امروز در الی گشت می خواهیم تا همه چیز را درباره ی این موزه، تاریخچه ی آن، مختصری درباره ی صاحبان آن و راه های دسترسی به این موزه را برایتان توضیح بدهیم.

سیمین دانشور و همسرش جلال آل احمد، دو نویسنده و مترجم ایرانی هستند که آثار زیادی از آن ها به جای مانده است و راهی جدید را در تاریخ نگارش ادبیات فارسی به وجود آورده اند. جدای از این ها، زندگی خصوصی این زوج دارای جذابیت هایی است که کمتر کسی از دوستداران ادبیات از آن خبر ندارد! 

موزه خانه جلال و سیمین را بهتر بشناسید

در بن بستی در خیابان دزاشیب و در شمال تهران خانه ای با صفا و زیبا قرار گرفته است که قبل ترها ساکنینش از بزرگان ادبیات معاصر ایران بوده اند و بعد از گذشت سالیان سال هنوز هم آثارشان به چاپ می رسد. موزه خانه جلال و سیمین (Simin & Jalal Museum House) در واقع خانه ی شخصی این زوج بوده که به دست جلال آل احمد و هنگامی که همسرش سیمین در حال تحصیل در رشته ی زیباشناسی دانشگاه استنفورد بوده، ساخته شده است. خودِ ساخت این خانه داستانی شنیدنی دارد که خود یکی از عوامل جذابیت این موزه شده است. در سال ۱۳۳۰، جلال آل احمد تصمیم می گیرد تا خانه ای مسکونی در زمینی که مدت ها قبل دراراضی شمیرانات خریداری کرده بود را بسازد و به همراه همسرش، در آن ساکن شوند.

برای ساخت این منزل، جلال آل احمد با بودجه ی کلی ۵ هزار تومان که ۳ هزار تومان آن را هم قرض گرفته بود، کارش را شروع کرد. درباره ی ساخت این خانه جالب است بدانید که خودِ جلال، مستقیما در کار ساخت خانه مشارکت داشته است. او در نامه هایی که برای همسرش می فرستاده، از درد دست هایش در هنگام سنگ تراشیدن و آسیب هایی که به جسمش وارد شده بود، تعریف کرده بود. چیزی که در هر آجر این خانه مشخص است و نمود ویژه ای دارد این است که با عشق بنا شده و پاکی و صداقت این حس حتی الان هم در آن موج می زند. راستی در نزدیکی شما، باغ موزه هنر ایرانی قرار دارد که پیشنهاد می کنیم به این موزه هم سر بزنید.

می دانید که یکی از جذابیت های این موزه چیست؟ تزئینات این خانه هنوز هم مثل زمانی است که صاحبین اصلیش در آن زندگی می کرده اند. در واقع، زمانی که شهرداری تهران این خانه را به قصد تبدیل کردن آن به موزه در سال ۱۳۹۳ خریداری کرد، از اول هم بنا را بر این گذاشته بود که در تزئینات و موقعیت اشیا در منزل تغییری به وجود نیاورد و آن را همانطور که از اول بوده در معرض دیدگان مردم بگذارد. البته به جز ارزش های معنوی این مجموعه، الگوهای معماری آن هم بسیار ارزشمند هستند. امروز که یک سال و اندی از افتتاح این خانه موزه می گذرد، دیگر تبدیل به مکانی شده است شاعران، نویسندگان و هنرمندان بسیاری به آن رفت و آمد می کنند. راستی می توانید برای آشنایی با باغ موزه های تهران به مجله ی الی گشت مراجعه نمایید.

زمانی که وارد موزه خانه جلال و سیمین شوید، خواهید دید که بعد از گذر از حیاط منزل؛ مجسمه ای مومی از سیمین دانشور در آستانه ی ورودی منزل و رو به حیاط و حوض زیبای آن قرار داده شده است که گویی بر روی یک صندلی چوبی قدیمی نشسته است و در انتظار است. سیمین دانشور در یکی از آثارش به نام جزیره ی سرگردانی که آن را بعد از درگذشت همسرش به رشته ی تحریر درآورده نوشته است که: احمد نمرده و هنوز زنده است! این مجسمه و حالت انتظاری که در چشمانش است همین حس را به کسانی که از آن بازدید می کنند، القا می نماید. از طرفی دیگر هم در داخل منزل، در نیم طبقه ای که توسط خود جلال آل احمد درست شده، مجسمه ی مومی او نیز قرار داده شده است. گویی که او هم در حال فکر کردن برای نوشتن و خلق اثری جدید بوده است. البته در واقعیت هم این مکان جایی بوده که جلال آل احمد به آن پناه می برده و آثارش را خلق می کرده است. خانه ی جلال و سیمین در سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در این موزه، تمامی آثاری که توسط این دو نویسنده ی به نام کشور چه نوشته شده و چه ترجمه شده است، گرد هم آورده شده اند و در یک جا نگهداری می شوند. مهم ترین آثاری که در این موزه نگهداری می شوند عبارتند از: سووشون از سیمین دانشور، مائده های زمینی اثر آندره ژید که توسط جلال آل احمد ترجمه شده، جزیره ی سرگردانی از سیمین دانشور، غرب زدگی از جلال آل احمد، کتاب ساربان سرگردان از سیمین دانشور و بسیاری از دیگر آثار این زوج هنری است. البته در این موزه آثار دیگری هم به نمایش گذاشته شده که متعلق به این ۲ نفر است و بیشترشان هم توسط ویکتوریا دانشور، خواهر سیمین در روز افتتاح موزه یعنی ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به این مجموعه اهدا شده است. از جمله ی این وسایل می توانیم به:

• حلقه های ازدواج سیمین و جلال
• عقدنامه ی آن ها
• کارت ملی سیمین دانشور

مختصری در باره ی جلال آل احمد و سیمین دانشور

جلال آل احمد در سال ۱۳۱۱ در تهران متولد شد. از زمانی که تحصیلات او شروع شد تا زمانی که تصمیم نهاییش را گرفت، اتفاقات مختلفی افتاد که در بیشترشان هم مورد خشم و غضب پدر خود قرار می گرفت. سرانجام او در سال ۱۳۲۲ وارد دانشسرای عالی شد و چند سال بعد هم با سیمین دانشور آشنا شد و ازدواج کرد. جلال آل احمد در سال ۱۳۴۸ در گیلان چشم از دینا فرو بست و در همان جا به خاک سپرده شد.

سیمین دانشور هم در سال ۱۳۰۰ در شیراز در خانواده ای که مادر نقاش و فرهنگی بود و پدر پزشک، متولد شد. او در سال ۱۳۳۱ به آمریکا برای ادامه ی تحصیل رفت و حتی در آن جا ۲ داستان کوتاه به زبان انگلیسی نوشت و منتشر کرد. سیمین دانشور هم در سال ۱۳۹۰ چشم از جهان فرو بست.

راه های دسترسی به موزه خانه جلال و سیمین

برای بازدید از موزه خانه جلال و سیمین بهترین راه این است که با استفاده از خط شماره ی ۷ سامانه ی تندروی اتوبوسرانی تهران و یا مترو به تجریش بروید و از آن جا با یک تاکسی خودتان را به دزاشیب برسانید. در ضمن یادتان باشد ورود به این موزه برای ایرانی ها ۳ هزار تومان و برای اتباع خارجی ۱۰ هزار تومان است و برای دانشجویان و دانش آموزان هم معمولا این هزین ها نیم بها حساب می شوند. در ضمن، هر روز به جز شنبه ها از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ بعد از ظهر برای دیدن آن می توانید مراجعه کنید. در ضمن برای خرید بلیط قطار می توانید به وب سایت آنلاین الی گشت مراجعه بفرمایید.

آدرس: تهران، دزاشیب، خیابان شهید رمضانی، کوچه رهبری، کوچه پسندیده، بن‌بست ارض، پلاک ۱