سبکی سر و غش شایع‌ترین علائم فشار خون بیش از حد پایین هستند. همچنین، برخی افراد با احساس خستگی مواجه می شوند.

افراد بسیاری فکر می کنند تنها فشار خون بالا یا پرفشاری خون خطری جدی برای سلامت انسان محسوب می شود، اما سطوح بیش از حد پایین فشار خون یا کم‌فشاری خون نیز می تواند موجب بروز مشکلات سلامت شود.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "لیو استرانگ"، برخی افراد به طور طبیعی دارای فشار خون پایین هستند، اما برای دیگران، سطوح پایین فشار خون می تواند یک عارضه جانبی ناشی از یک بیماری باشد.

فشار خون پایین چیست؟

به گفته انجمن قلب آمریکا، فشار خون شامل دو خوانش می شود که عبارتند از سیستولیک (عدد بالا) که فشار خون در سرخرگ ها با هر ضربان قلب را اندازه گیری می کند و دیاستولیک (عدد پایین) که فشار خون در سرخرگ ها هنگام استراحت قلب بین دو ضربان را اندازه گیری می کند.

فشار خون عادی شامل خوانش سیستولیک زیر 120 و خوانش دیاستولیک کمتر از 80 می شود. به عنوان مثال، فشار خون عادی برای یک بزرگسال سالم برابر با 110 روی 70 خواهد بود.

از نظر فنی، فشار خون پایین به خوانش کمتر از 90 روی 60 گفته می شود. خوانش فشار خون پایین هر زمان که موجب بروز علائمی شود که بیش از چند ثانیه ادامه دارند، خطرناک در نظر گرفته می شود.

خوانش های فشار خون یک بیمار می توانند متغیر باشند و به دیگر شرایط پزشکی وی بستگی دارند. به عنوان مثال، برخی افراد بروز علائم را زمانی که فشار خون سیستولیک آنها به زیر 120 می رسد، تجربه می کنند و برخی دیگر زمانی که به زیر 70 می رسد.

دلایل فشار خون پایین چه چیزهایی هستند؟

به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، برخی افراد همواره دارای فشار خون پایین هستند. از آنجایی که این شرایط برای آنها عادی است، موجب بروز علائمی نشده و شرایطی خطرناک در نظر گرفته نمی شود.

افراد لاغر و آنهایی که از نظر بدنی بسیار فعال هستند به طور معمول از فشار خون پایین‌تری برخوردار هستند. به طور کلی، زنان در مرحله پیش از یائسگی و جوانان بسیار لاغر نیز معمولا از فشار خون پایین‌تری برخوردار هستند.

در موارد دیگر، فشار خون پایین عادی نیست. به عنوان مثال، کم آبی بدن یکی از دلایل شایع فشار خون پایین است. از دیگر دلایل بروز این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- عفونت، به ویژه اگر باکتری وارد جریان خون شده باشد (شوک سپتیک)

- کم خونی

- یک واکنش آلرژیک شدید

- برخی شرایط عصبی

- آریتمی (ریتم غیرطبیعی قلب)

- نارسایی قلبی

- کاهش در حجم خون، از جمله موارد ناشی از یک تروما یا خونریزی داخلی

- اختلالات غدد درون‌ریز، از جمله کم کاری تیروئید و گاهی اوقات دیابت

- کاهش فشار خون عصبی با واسطه، اختلالی که به واسطه ارتباط نادرست بین قلب و مغز پس از ایستادن طولانی مدت شکل گرفته و به کاهش فشار خون منجر می شود  

- کم‌فشاری خون پس از غذا خوردن، شرایطی که بیشتر بین افراد مسن رایج است

- کم‌فشاری خون وضعیتی که به افت فشار خون پس از برخاستن از حالت نشسته گفته می شود

فشار خون پایین می تواند در نتیجه استراحت در تختخواب، بارداری، مصرف برخی داروها، مانند داروهای پرفشاری خون، ادرارآورها، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای اختلال نعوظ نیز رخ دهد.

نشانه ها و علائم فشار خون پایین چه چیزهایی هستند؟

سبکی سر و غش شایع‌ترین علائم فشار خون بیش از حد پایین هستند. همچنین، برخی افراد با احساس خستگی مواجه می شوند.

احساس سرگیجه یا غش معمولا به این دلیل شکل می گیرد که فشار خون سیستولیک به طور موقت به اندازه ای افت می کند که خون کافی به مغز نمی رسد. این شرایط معمولا زمانی رخ می دهد که فشار سیستولیک کمتر از 80 باشد.

به گفته انجمن قلب آمریکا، فشار خون پایین می تواند موجب علائم زیر شود:

- حالت تهوع

- تشنگی غیرمعمول

- ناتوانی در تمرکز

- تاری دید

- سردی و رنگ پریدگی پوست

- تنفس سریع

- خستگی

- افسردگی

خطرات سلامت ناشی از فشار خون پایین

به واسطه فشار خون پایین می تواند به شکل‌گیری خطرات مستقیم و غیرمستقیم منجر شود که در ادامه با برخی از آنها آشنا می شویم.

کمبود اکسیژن  

خطر اصلی ناشی از فشار خون پایین این است که نیروی کافی در رگ های خونی برای به جریان افتادن خون و در نتیجه اکسیژن، به ویژه به سمت مغز وجود ندارد.

 مشکلات قلبی

به گفته کلینیک مایو، فشار خون به شدت پایین می تواند به واسطه کمبود اکسیژن به قلب آسیب برساند.

مطالعه ای که در فوریه 2017 در نشریه the British Medical Journal منتشر شد، نشان داد افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب و فشار خون پایین ناشی از درمان در معرض خطر بیشتری برای رویدادهای قلبی‌عروقی، مانند حمله قلبی قرار دارند.

مطالعه ای دیگر که در سپتامبر 2018 در نشریه the Journal of the American College of Cardiology منتشر شد، نشان داد که فشار خون بسیار پایین با افزایش احتمال آنژین، یا سینه درد، در افراد مبتلا به بیماری مزمن عروق کرونر قلب مرتبط بوده است.

آسیب دیدگی

افت ناگهانی فشار خون خطر غش کردن را افزایش می دهد که می تواند به یک آسیب دیدگی ناشی از زمین خوردن منجر شود.

آسیب کلیوی

برخی بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی به واسطه فشار خون بسیار پایین می توانند بدتر شدن عمکلرد کلیوی خود را تجربه کنند.

تشدید علائم سکته مغزی

افرادی که سکته های مغزی را در گذشته تجربه کرده اند، در صورت افت بیش از حد فشار خون می توانند عود علائم سکته مغزی را تجربه کنند.

خطرات سلامت دیگر

خطرات سلامت ناشی از کم‌فشاری خون همچنان توسط پزشکان در حال بررسی هستند. به عنوان مثال، مطالعه ای در مارس 2018 که در نشریه BMC Public Health منتشر شد، نشان داد بین افکار خودکشی و فشار خون پایین پیوندی وجود دارد.

این مطالعه نتیجه گرفت که تفکر درباره خودکشی بین بزرگسالانی با فشار خون پایین نسبت به افرادی با فشار خون عادی، به طور قابل توجهی بیشتر بوده است.

گزینه های درمان فشار خون پایین چه چیزهایی هستند؟ 

چگونگی درمان کم‌فشاری خون به دلیل این شرایط بستگی خواهد داشت اما از گزینه های رایج درمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اقدامات پیشگیرانه

در برخی شرایط، اقدامات پیشگیرانه می توانند به اصلاح فشار خون پایین کمک کنند. به عنوان مثال، اگر به کاهش فشار خون عصبی با واسطه مبتلا هستید و شغلی دارید که به ثابت ایستادن طولانی مدت نیاز دارد، کم‌فشاری خون را تجربه خواهید کرد.

اقداماتی مانند حرکت دادن پاها، پیاده‌روی منظم، و انجام تمرینات ورزشی مخصوص پا می تواند به پیشگیری از افت خطرناک فشار خون که می تواند به غش منجر شود، پیشگیری کند.

آبرسانی به بدن

مصرف مایعات به میزان کافی عاملی کلیدی برای حفظ سطوح سالم فشار خون است. تامین آب مورد نیاز بدن می تواند تنها کاری باشد که برای افزایش سطوح فشار خون خود به آن نیاز دارید.

تغییرات در رژیم غذایی

در برخی شرایط، پزشک ممکن است افزایش مصرف نمک را برای افزایش فشار خون شما تجویز کند. پیش از هر گونه تغییر در میزان مصرف نمک با پزشک خود مشورت کنید زیرا در برخی شرایط خاص، مانند نارسایی قلبی، تغییر در میزان مصرف نمک می تواند شرایط فشار خون شما را بدتر کند.

برخی انواع کم خونی به واسطه کمبود ویتامین های B12 و اسید فولیک رخ می دهند، از این رو، مصرف این مواد مغذی برای بهبود کم خونی ممکن است به درمان فشار خون پایین کمک کند. پیش از استفاده از مکمل ها ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

دارو

اگر دارو مصرف می کنید و فشار خون پایین را تجربه می کنید، پزشک شما ممکن است رژیم دارویی شما را مورد بررسی قرار داده تا مقصر احتمالی را شناسایی کند.

در برخی موارد بسیار نادر، پزشک ممکن است برای افزایش فشار خون شما دارو تجویز کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟  

در بیشتر موارد، خوانش فشار خون پایین بدون همراهی با علائم قابل توجه دیگر، مساله ای نگران کننده نیست، مگر این که با یک جراحت یا تروما مواجه باشید.

اگر اپیزودهای منظم خوانش های پایین فشار خون را تجربه می کنید، بررسی این که علائم چه زمانی رخ می دهند (به عنوان مثال، پس از مصرف یک دارو یا وعده غذایی) و مراجعه به پزشک برای صحبت در این زمینه ایده خوبی است.  

اگر علائم فشار خون پایین مانند احساس سبکی سر، سرگیجه و غش را به طور ناگهانی یا پایدار تجربه می کنید، باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید.