مسجد تاریخی جامع دهدشت؛ یادگاری از دوران صفویه

گروه اجتماعی: مسجد تاریخی جامع دهدشت مربوط به دوران صفویه در سال ۷۹ با شماره ۳۵۵۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در بافت قدیم دهدشت واقع شده است.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از کهگیلویه و بویراحمد، مسجد تاریخی جامع دهدشت مربوط به دوران صفویه در سال ۷۹ با شماره ۳۵۵۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در بافت قدیم دهدشت واقع شده است.
کاروانسرای دهدشت
كاروانسراي بافت تاريخي دهدشت در ضلع غربي بافت تاريخي دهدشت و در كنار مجموعه حمام كاروانسرا، امامزاده ابراهيم و امامزاده جابر واقع شده است. این بنا از جمله آثار شهر دوره اسلامي صفوي است كه با دو ورودي در شمال و جنوب ساخته شده است. بنا شامل حياط و حجره‌هاي چهار طرف آن است. تعداد اين حجره‌ها ۳۸ عدد و بعضي از آنها به همديگر راه دارند. بنا با سنگ و گچ كه از معادن اطراف شهر تأمين مي‌شده، ساخته شده است. كف حياط با سنگ‌هاي لاشه‌اي بزرگ سنگ‌فرش شده و سطح حياط اندكي پايين‌تر از كف حجرات است. در حياط چاه آبي براي تامين آب موردنياز كاروانيان به چشم مي‌خورد. حجره‌ها با طاق‌هاي جناغي پوشش داده شده و همگي يك ايوان كوچك در جلوي خود دارند. در داخل ايوان‌ها طاقچه‌هايي براي گذاشتن اشيا و نيز دودكش تعبيه شده است. يك راه‌پله مارپيچ در ضلع شمالي ارتباط حياط با پشت‌بام را تسهيل مي‌كرده است. اين كاروانسرا كه به طور كامل تخريب شده بود که در سال ۱۳۶۹ با آزادسازي منطقه دهدشت، در قسمت پي بنا در عمق دو متري مورد شناسايي قرار گرفت و عمليات خاكبرداري و آوار برداري از آن آغاز شد. در عملیات خاكبرداري تمام قسمت‌هاي بنا مشخص شد. بعد در سال‌هاي ۷۹ و ۷۸ اقدامات مرمتي شامل سنگ‌فرش حياط، آجركاري پوشش بام، تعمير حجرات جلوي كاروانسرا انجام شده است. البته هم اکنون نیز این بنای تاریخی در حال مرمت است. این کاروانسرا ۱۶۰۰ متر مربع مساحت دارد. كاروانسراي بافت تاريخي دهدشت که در مالکیت سازمان میراث فرهنگی است، در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۵۵۱ در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
مسجد چهل ستون
این بنا نیز در شمال بافت تاریخی دهدشت قرار دارد و جمله آثار دوره‌ی اسلامی و صفوی دهدشت است.
بنای مسجد چهل ستون (امام حسين(ع)) نیز در شمال بافت تاريخي دهدشت و احتمالا در محل يكي از دروازه‌هاي اصلي ورودي شهر ساخته شده است. در كنار مسجد مجموعه‌اي شامل حمام، كاروانسرا و دو امامزاده واقع شده است. ورودي به مسجد در ضلع شمال غرب بنا بوده كه اكنون با ديواري جديدالاحداث مسدود شده است. بنا شامل شبستان و حياط بزرگي بوده كه شبستان آن روي سه رديف هشت‌تايي ستون برپا بوده كه اكنون روي اين ستون‌ها، كار احداث مسجدي جديد آغاز شد كه هنوز تكميل نشده است.
مسجد جامع دهدشت
مسجد جامع دهدشت در شرق بافت تاريخي دهدشت و به فاصله اندكي از امامزاده معصوم(ع) واقع شده است. بنا از آثار شهر دوره اسلامي و صفوي دهدشت است كه در دو طبقه و به ابعاد ۵۵/۲۷×۵۰/۳۳ متر ساخته شده است. بنا شامل شبستان، حياط مركزي، وضوخانه و اتاق‌هاي كوچكي در مجاورت ورودي ضلع شرقي براي احتمالا آبدارخانه‌ها و مراسم‌ها است. بنا داراي دو ورودي، يكي ورودي عمومي در ضلع شرقي براي عموم نمازگزاران و ديگري ورودي كوچكي در ضلع جنوب غربي كه به شبستان باز مي‌شده و احتمالاً براي عبور و مرور امام جماعت مسجد تعبيه شده، است. هر دو ورودي با سنگ‌هاي بزرگ لاشه‌اي به صورت پلكاني ساخته شده‌اند. شبستان داراي ۱۴ رديف ستون بزرگ پافيلي بوده كه وزن طبقه دوم را نيز تحمل مي‌كرده است. دو ورودي پلكاني در دو سمت جنوبي و شمالي مسجد،ابتداي شبستان، ارتباط شبستان با طبقه اول مسجد كه احتمالاً به زنان اختصاص داشت را برقرار مي‌كرد. محراب با سنگ و گچ كار شده و فعلا داراي تزئينات خاصي نيست كه ممكن است تخريب شده باشد. در دو ضلع شمالي و جنوبي حياط آثار ته ستون‌هايي ديده مي‌شود كه احتمالاً دالاني دور اين دو ضلع كشيده شده بود. بنا در سال ۱۳۷۷ به طور كامل خاكبرداري شده و در سال‌هاي ۸۰-۷۹ نيز كارهاي تعميراتي آن به شكل اضطراري صورت گرفت. مسجد مورك نیز در ضلع جنوب غرب بافت تاريخي دهدشت و به فاصله ۱۵۰ متري جنوب كاروانسرا واقع شده است. مسجد از جمله آثار دوره اسلامي و صفوي دهدشت است. بنا شامل حياط، شبستان و بخش وضوخانه است.